این فایل حاوی مطالعه کامل مبحث زمان سنجی می باشد که به صورت فرمت PowerPoint در 88 اسلاید در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است، در صورت تمایل می توانید این محصول را از فروشگاه خریداری و دانلود نمایید.
فهرست
کاربردهای زمان‌سنجی
روش های مختلف زمان‌سنجی
زمان‌سنجی با استفاده از کرونومتر
تجهیزات لازم برای زمان سنجی
مراحل زمان سنجی با کرنومتر
تصویر محیط برنامه
نوع فایل: word
قابل ویرایش 40 صفحه
مقدمه:
علامة مجلسی ره در جلاء العیون فرموده اشهر در تاریخ ولادیت شریف آن حضرت آن است که در سال 255 هجرت واقع شد و بعضی 56 و بعضی 58 نیز گفته‌اند و مشهور آن است که روز ولادت شب جمع پانزدهم ماه شعبان بود و بعضی هشتم شعبان هم گفته اند و باتفاق ولادت آن جناب در سر من رای واقع شد، و باسم و کیفیت با حضرت رسالت صلی الله علیه و آله موافق است و در زمان غیبت اسمآن جناب را مذکور ساختن جائز نیست و حکم آن مخفی است و القاب شریف آن جناب مهدی و خاتم و منتظر و حجه و صاحب است. این بابویه وشیخ طوسی بسندهای معتبر روایت کرده‌اند که بشر بن سلیمان برده فروش که از فرزندان ابوایوب انصاری بود و از شیعیان خاص امام علی نقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) و همسایة‌ایشان بود در شهر سر من رأی، گفت که روزی کافور خادم امام علی نقی به نزد من آمد و مرا طلب نمود، چون به خدمت آن حضرت رفتم و نشستم فرمود که تو از فرزندان انصاری، ولایت و محب ما اهلبیت همیشه در میان شما بوده است از زمان حضرت رسول تا حال و پیوست محل اعتماد ما بوده‌اید و من تو را انتخاب می‌کنم و مشرف می‌گردانم به تفصیلی که به سبب آن بر شیعیان سبقت گیری در ولایت ما و تو را به رازهای دیگر مطلع می گردانم و به خریدن کنیزی می‌فرستم پس نامة پاکیزه نوشتند به خط فرنگی و لغت فرنگی و مهر شریف خود بر آن زدند و کینه زری بیرون آوردند که در آن دویست و بیست اشرقی بود، فرمودند بگیر این نامه وزرا و متوجه بغداد شو و در چاشت فلان روز بر سر جسد حاضر شد چون کشتیهای اسیران به ساحل رسد جمعی از کنیزان در آن کشتیها خواهی دید و جمعی از مشتریان از و کیلان امراء بنی عبا و قلیلی از جوانان عرب خواهی دید که بر سر اسیران جمع خواهند شد پس از دور نظر به برده فروشی که عمر و بن یزید نام دارد
فهرست مطالب:
امام غایب
علامت غیر حتمیه
سید مرتضی و مسأله غیبت
• فایل Photoshop طرح : خانه ویران و زمان گنگ شد از حادثه ای، کز وقوعش دل من با سر زلفت پیوست
• شاعر: مصطفی غفاری
• طراح: نگاره نویسی
• محتوای فایل: شامل فایل psd و jpg با رزولیشن 2500x2500 و فونت مورد استفاده
سیلی ثانیه بر ساعت دیوار نشست
ساعت از شرم درون عقربه هایش بشکست
خانه ویران و زمان گنگ شد از حادثه ای،
کز وقوعش دل من با سر زلفت پیوست
______________________________
** توجه: خواهشمندیم در صورت هرگونه مشکل در روند خرید و دریافت فایل از طریق بخش پشتیبانی در سایت مشکل خود را گزارش دهید. **
** درخواست طرح‌های مورد نظر شما با هزینه توافقی:
با ارسال شعر یا متن یا نوشته‌ی درخواستی خود به ایمیل negarehnevisi@gmail.com پس از پرداخت هزینه توافقی طرح مورد نظر خود را پس از پایان مهلت تعیین شده در ایمیل خود دریافت کنید. **
مشخصات این فایل
عنوان: ظهور امام زمان
فرمت فایل: word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 35
این مقاله درمورد ظهور امام زمان است.
پیامبر (ص) وحوادث هنگام ظهور
هنگام مرگ یک خلیفه اختلاف پیش می آید .پس مردی از مدینه به سوی مکه فرار می کند .مردمی از مکه دور او جمع شده وعلیرغم میل خودش با او بین رکن ومقام بیعت
می کنند
با قائم بین رکن ومقام بیعت می کنند سیصد چند نفر به عدد اهل بدر که نجبای مصر وابدال شام ونیکان عراق در میان آنها هستند .
نجبای مصر وعلمای مشرق زمین به سوی او شتافته تا به مکه بیایند وبا او بیعت کنند.
خداوند تعالی از مشرق ومغرب عالم آنان را در کمتر از یک چشم به هم زدن درکنار کعبه جمع می کند مردم مکه در حالی که درباره لشکر سفیانی حرف می زنند که چگونه آنها را محاصره ولگد کوب کردند ناگهان قومی رادر گرد کعبه می بیند واین در حالی است که لشکر ظلمت از بین رفته وصبح طالع شده است وبرخی فریاد می زنند ،نجات ،نجات ومردم می نگرند که پیشوایان آنها( امام زمان ویارانش ) در فکر هستند .
از همه شهرها عده ای همراه آنحضرت خارج می شوند بجز بصره که حتی یک نفر آن حضرت را همراهی نمی کند.
عیسی در گردنه ای به نام افیق در سرزمین قدس (بیت المقدس )فرود می آید وبه بیت المقدس وارد می شود واین در حالی است که مردم برای نماز صبح آماده شده اند.پس حضرت مهدی (امام جماعت )عقب می رود ولی عیسی او را جلو می اندازد وبر طیق آئین مسلمانان به او اقتدا می کندومی گوید : شما خاندانی هستید که هیچکس حق تقدیم بر شما ندارد .
…. پس مهدی می گوید جلو بایست وبا مردم نماز بخوان .عیسی می گوید : نماز برای تو برپا شده است .پس عیسی پشت سر وی نماز می خواند وبا وی بیعت می کند ومی گوید : من به عنوان وزیر تو آمده ام نه به عنوان امیربر تو.
ظهور نزدیک است
سخنرانی آیت‌الله ناصری
اشاره : آیت‌الله محمد ناصری چهره نام آشنا در محافل مهدوی است، سالهاست که اراداتمندان امام عصر(عج) در شهر اصفهان بر گرد او جمع می‌شوند و با گوش دادن به بیانات ایشان عطش انتظار و شوق دیدارشان را دو چندان می‌سازند. متن حاضر سخنرانی ایشان است که در تاریخ 15/5/81 در حسینیه حضرت ابوالفضل(ع) ایراد شده است. نظر به اهمیت نکاتی که در این سخنرانی مطرح شده است، گزیده‌ای از آن را تقدیمتان می‌کنیم. لحظاتی که امروز در خدمتتان هستم چند جمله‌ای راجع به جوان‌های ایرانی که زمینه‌ساز ظهور حضرت بقیة‌الله هستند صحبت می‌کنم. دلیل بر این مدعی که جوان‌های ایرانی زمینه‌ساز ظهور حضرت بقیة‌الله هستند آیات متعدد قرآن و روایات متعددی است که از نبی‌اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) نقل شده است. این روایات را هم اهل سنت نقل کرده‌اند و هم علمای شیعه. یکی از این آیات، آیه 28 از سورة محمد(ص) است که می‌فرماید: «و إن تتولَّوا یستبدل قوماً خیرکم» .مضمون آیه این است: اگر شما پشت کردید، منحرف شدید و احکام اسلام را پشت سر انداختید یک عده در آخرالزمان می‌آیند و به این احکام و ضوابط الهی عمل می‌کنند. «و ان تتولّوا» اگر شما به اسلام و قرآن و نبی‌اکرم و ولایت پشت کردید «یستبدل قوماً خیرکم» بدل آورده می‌شود عوض شما یک عده‌ای غیر شما که آنها هم در همین منظومه زندگی می‌کنند.
موقعی که این آیه نازل شد عرض شد یا رسول‌الله آن اشخاصی که بعد از ما می‌آیند و بدل و عوض ما هستند و آنها به احکام اسلامی می‌گروند چه کسانی هستند؟ موقعی که این سؤال از نبی‌اکرم(ص) شد حضرت سلمان پهلوی ایشان نشسته بودند. حضرت دست گذاشتند روی زانوی سلمان و فرمودند: قوم ایشان. سلمان فارسی ایرانی بود. اختلافی است که آیا سلمان اصفهانی بوده است یا اهل شیراز بوده است. این را ما مفصلاً در نجف تحقیق کردیم و معلوم شد ایشان اصفهانی بوده‌اند و از دهات اصفهان. از طرف‌های زرین شهر و این حدود. حضرت فرمودند که اشخاصی از طایفه این شخص می‌آیند و دین اسلام را یاری می‌کنند. بعد حضرت فرمودند: «والذی نفسی بیده لوکان الاءیمان منوطاً بالثریّا لتناوله رجال من فارس» ؛ قسم به آن کسی که جان من در ید و قبضه اوست؛ یعنی قسم به خدا، قسم به ذات احدیت اگر ایمان در ثریا باشد ایرانی‌ها به آن دست می‌یابند و خود را به کمال ایمان می‌رسانند. روایت دیگری است از حضرت صادق(ع) می‌فرمایند: «وان تتولّوا یا مَعشرالعرب یستَبدِل خیرکم»؛ اگر شما عرب‌ها عمل به وظایف شرعیه نکنید و اسلام را به نحو کمالش نپذیرید یک عده‌ای بعد از شما در آخرالزمان می‌آیند و اسلام را بحقیقته می‌گیرند و عمل خواهند کرد.
در تفسیر المیزان، تفسیر مجمع‌البیان، تفسیر فخررازی، تفسیر روح‌البیان و تفسیر ابوالفتوح. ذکر کرده‌اند که مراد از این که یک عده‌ای می‌آیند و اسلام را احیا می‌کنند و عمل می‌کنند، جوان‌های آخرالزمان هستند.
در روایت دیگری است که وقتی آیه نازل شد و فرمود: «و آخرین منهم لمّا یلحقوا بهم»؛ شما که ایمان آوردید یک عده‌ای در آخرالزمان می‌آیند و به شما ملحق می‌شوند، سؤال کردند: یا رسول‌الله چه کسانی به ما ملحق می‌شوند. حضرت دست به شانه سلمان گذاشتند و فرمودند که: یک عده‌ای هستند در آخرالزمان از طایفه این شخص؛ یعنی ایرانی‌ها و اصفهانی‌ها، اینها می‌آیند و اسلام را یاری می‌کنند. حضرت فرمودند: اگر ایمان در کهکشان‌ها باشد عده‌ای از عجم به آن دست می‌یابند. حضرت در آن زمان، 1400 سال قبل از این تقریباً، تعریف شما را می‌کرده است که کنجکاو هستید، ولایتی هستید. حضرت صادق و امام محمد باقر هم همینطور.
آیة دیگر آیه 5 از سورة اسراء است. در این آیه می‌فرماید: «بعثنا علیکم عباداً لنا اُولی بأس شدید»؛
اگر شما عمل نکنید به احکام الهی یک عده‌ای بر شما مسلط می‌شوند و شما را به ضرب و زور وامی‌دارند که عمل به احکام اسلام کنید. عرض کردند: یا رسول‌الله! اینها چه کسانی‌اند که بر ما مسلط می‌شوند و ما را به ضرب و زور وادار می‌کنند که ما مسلمان باشیم و عمل به احکام اسلام کنیم؟ حضرت فرمودند: در آخرالزمان عده‌ای می‌آیند و از عجم هستند، ایرانی‌ها هستند. حضرت صادق(ع) نیز در روایت معتبری فرمودند که: حضرت حق در آخرالزمان قبل از ظهور حضرت بقیة‌الله عده‌ای را مهیا می‌کند و برای سرکوبی یهود می‌فرستد. قبل از ظهور حضرت بقیة‌الله حکومت یهود در بین حکومت‌های اسلامی باید نابود شود. این را امام صادق(ع) فرمودند. آنها چه کسانی هستند که نابود می‌کنند یهود را؟ ایرانی‌ها هستند. این هم یک روایت.
عیاشی از امام محمد باقر(ع) روایتی نقل می‌کند که در آن پرسیده می‌شود «أولی بأسٍ شدید» چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: اینها از اصحاب و انصار امام زمان در آخرالزمان هستند. روایت دیگری است از حضرت صادق(ع) قریب به همین مضمون است. حضرت سه مرتبه قسم خوردند: آن اشخاص که می‌آیند و اگر ایمان در ثریا باشد به آن دست می‌یابند و یهود را سرکوب می‌کنند: «والله هم أهل قم»؛ اینها اهل قم هستند
روایتی نقل شده که مفصل است. این روایت را ابن ابی الحدید در شرح نهج‌البلاغه (جلد دوم، صفحه 184) نقل کرده است. می‌فرماید که: یک روز امیرالمؤمنین(ع) در کوفه مطالبی را بیان می‌کردند و موعظه و نصیحت می‌فرمودند، در آن زمان ایرانی‌ها اطراف امیرالمؤمنین(ع) را مثل پروانه گرفته بودند. اشعث ـ که حکمش معلوم است از بزرگان کوفه بود ـ آمد و جریان را دید خیلی به او برخورد و خیلی ناراحت شد که ما عرب هستیم و از بزرگان عرب لکن این ایرانی‌ها آمده‌اند و اطراف امیرالمؤمنین(ع) را مثل پروانه گرفته‌اند. ناراحت شد و شروع کرد یواش یواش جلو آمدن که: یا امیرالمؤمنین این سرخ‌پوستان، یعنی ایرانیان، اطراف شما را گرفته‌اند و بر ما چیره شده‌اند و خود را بر ما فضیلت می‌دهند. امیرالمؤمنین(ع) این کلام را که شنید ساکت شدند و چیزی نفرمودند و از ناراحتی پاهای مبارک خود را به منبر می‌زدند. صعصة بن صوحان که یکی از اصحاب خاص امیرالمؤمنین(ع) بود بلند شد و فرمود: یا امیرالمؤمنین گوش به این حرف‌ها ندهید شما مطالبی را بفرمایید که تا آخرالزمان در بین عرب و عجم مشخص باشد و شایع باشد. حضرت فرمودند: (منظورم اینجاست) آیا امر می‌کنید شکم‌پرستان را بپذیرم و مؤمنین و متقین و این جوان‌ها را از اطراف خود دور کنم؟ حضرت امیر به جوان‌های ایرانی در آن زمان افتخار می‌کرده است. بعد فرمودند: والله ایرانی‌ها شما را سرکوب می‌کنند. این هم یک روایت بود.احمد حنبل، یکی از علمای اهل سنت، از نبی‌اکرم(ص) نقل کرده که حضرت فرمودند: خداوند اطراف شما را از ایرانی‌ها پر می‌کند و اینها چون شیرانی هستند و اهل فرار نیستند و از شما دفاع می‌کنند و دشمنان شما را نابود می‌کنند و از غنایم شما هیچ استفاده نمی‌کنند. حافظ ابونعیم که یکی دیگر از علمای اهل سنت است نقل می‌کند (خیلی جاها نقل کرده‌اند ایشان هم نقل کرده) که: نبی‌اکرم(ص) یک شب خوابی دیدند و بعد آمدند نشستند در بین اصحاب و فرمودند که من دیشب خواب دیدم که: یک عده‌ای گوسفند سیاه دنبال من بودند، بعد از مدتی این گوسفندهای سیاه نابود شدند و یک مُشت گوسفندهای سفید و بسیار قوی اطراف من را گرفتند. تعبیرش چیست؟ ابوبکر گفت: یا رسول‌الله اجازه می‌دهید خواب را من تعبیر کنم؟ حضرت فرمودند: تعبیر کن. عرض کرد گوسفندهای سیاه ما هستیم، اطراف شما را گرفتیم ولکن ما می‌رویم کنار و ایرانی‌ها می‌آیند جلو و اطراف شما را می‌گیرند و شما را رها نمی‌کنند. حضرت مقداری صبر کردند و فرمودند: بله، جبرئیل بر من نازل شد و همین تعبیر را کرد. منظور این که روایات زیادی در فضیلت ایرانی‌ها و جوان‌های ایرانی و این که اینها متعبد و متعهد هستند و پابند اسلام و دین و قرآن، وارد شده و شاید روایاتی که در این زمینه وارد شده به حد تواتر رسیده باشد.
روایت دیگری است از اهل بیت که الان در نظرم نیست از کدامیک از معصومین(ع) نقل شده است. در این روایت نقل شده که از نبی‌اکرم(ص)، حضرت فرمودند: من به ایرانی‌ها بیش از شما اعتماد دارم. من به ایرانی‌ها بیش از شما عرب‌ها اعتماد دارم. آیه شریفه می‌فرماید: «إنّ أکرمکم عندالله اتقیکم»؛
......
مقدمه.......................................................................................................................1
چکیده.......................................................................................................................2
وظیفه منتظران.........................................................................................................4
نقش انتظاردر تکامل فرد وجامعه..............................................................................5
اثرات امید در جامعه ...............................................................................................10
حضرت مهدی از دیدگاه شیعه....................................................................................11
هیچ یک از شیعه و اهل سنت وجود مهدی را انکار نکرده اند........................................11
نمونه های کوتاه از نویدهای جاوید...........................................................................13
پیامبر و نشانه های حضرت مهدی (عج) ..........................................................14
پیامبر و نشانه های ظهور................................................................................15
پیامبر و روزگار قبل از ظهور.............................................................................16
پیامبر و حوادث هنگام ظهور ..........................................................................18
ظهور نزدیک است....................................................................................................20
ایرانیان و آغاز زمینه سازی برای ظهور حضرت مهدی (عج)...........................................29
نتیجه گیری.............................................................................................................32
منابع...............................................................................................
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 22
نقش مقتضیات زمان و مکان در حقوق کیفرى اسلامى
چکیده: این پرسش که «حقوق کیفرى اسلامى» با ادعاى ثبات شریعت، چگونه مىتواند در مبارزه با پدیدههاى متغیر جرم و مجرمیت کارا و مؤثر باشد، از جمله پرسشهاى بنیادین در حوزه نظریه هاى حقوقى است که مصلحان اسلامى و نیز اسلام شناسان و مستشرقان، درباره آن بحث و مناقشه کرده‌اند. دراین نوشتار سعى شده برمبناى نظریه قانونى ولایت فقیه و دکترین «نقش تعیین کننده زمان و مکان در اجتهاد» که از سوى حضرت امام خمینى قدس سره مطرح شده است، پاسخى روشمند و جامع براى این پرسش ارائه شود.
گاهى هم به متعلق حکم اولى، عنوان ثانوى عارض مىشود; از قبیل: خطا، نسیان، عجز، اضطرار، اکراه، ضرر و حرج. از آنجا که عناوین ثانوى مذکور مفهوم اجتماعى نیز دارند، پس تغییر وتحول در آنها به دلیل تحولات زمانى و مکانى منطقى خواهد بود.
در اینجا بار دیگر این نکته را یادآور مىشویم که مقصود از «تغییر حکم» در مقوله احکام منصوصه، تغییر حکم به واسطه تغییر موضوع، متعلق یا مصداق است; بدین گونه که موضوع تغییر یافته از تحتیک حکم شریعتخارج مىشود، و حتحکم دیگرى از شریعت قرار مىگیرد، ولى هر دو حکم باز به عنوان حکم شرعى باقىاند. و لذا هرگاه کشف شود که موضوع حکم نخستین دوباره فعلیتیافته است، حکم نیز فعلیت مىیابد. این وضعیت در واقع «نوعى تغییر در عین ثبات» است، و هیچگاه معنایش خروج از قلمرو شریعت نیست.
3. چگونگى تاثیر مقتضیات زمان براحکام مستنبطه کیفرى
مراد از احکام مستنبطه کیفرى، همان آرا، نظریات و فتاواى حقوقدانان اسلامى از ادله شرعى است. در حقیقت احکام مستنبطه کیفرى ثمره اجتهاد فقیه است. حکم استنباطى که به شیوه صحیح (اصولى) به دست آمده باشد، به منزله حکم واقعى خداست و حجیت واعتبار شرعى دارد. به این قسم از احکام، احکام ظاهرى یا اجتهادى نیز اطلاق مىشود. با توجه به این واقعیت که نصوص کیفرى دین ثابت و محدود است و تفسیرها و استنباطات فقیهان اسلامى تحول پذیر و پایانناپذیر است، مىتوان دریافت که احکام مستنبطه کیفرى باید تشکیل دهنده قسمت عمده حقوق کیفرى اسلامى باشد.
فرایند اجتهاد - همچون دیگر معارف بشرى - در بسترزمان و مکان واقع مىشود. طبیعى است که با تغییر و تحول در این بستر، فهم فقیه متاثر گردد. از آنجا که اغلب نصوص دینى تفسیر پذیرند و از باب ظهورات حجیت مىیابند، قبول اثرپذیرى اجتهاد از مقتضیات زمان ومکان، آسانتر مىنماید. مضاف براینکه مقتضاى عقیده «تخطئه» میان حقوقدانان شیعه، همین است. توجه به «تاریخ» فقه اسلامى نیز شاهدى قوى و محکم براصل تحول اجتهاد در اثر مقتضیات زمان است. البته، ما از تحولپذیرى نسبى عدالت کیفرى اسلامى سخن مىگوییم، و از تحول بخشهایى از نصوص که داراى ترابط و تلائم منطقى با تحولات خارجى زندگى بشر است، دفاع مىکنیم. و برهمین مبنا، در مقدمه مقاله آوردیم که در حقوق کیفرى اسلامى حوزه ثابت هم داریم.
ابعاد تاثیر مقتضیات زمان ومکان در احکام مستنبطه کیفرى متعدد است. گاهى اوقات ممکن است که حقوقدان اسلامى در مواجهه با رویدادها، تحولات و مسائل زمان و مکان «منفعل» شود، و در نتیجه بدون درنگ و تعمق سخن از نوسازى حقوقاسلامى و قبول اقتضائات نوین به زبان آورد. تاریخ تحولات حقوق کیفرى اسلامى بویژه در دهههاى اخیر، شاهد چنین حقوقدانانى بوده است; کسانى که به سبب تغییر محیط، اوضاع و احوال جدید و فشار افکار عمومى و جو داخلى و خارجى بدون یک کار اجتهادى از فتواى خود دستبرداشتهاند، و به اصطلاح جوزده شده‌اند. این افراد به جاى بازاندیشى، راه انکار و اخفاى فتاواشان را برگزیدهاند. مصداق این گونه تاثیر زمان را مىتوان در فتاواى منسوب به دکتر حسنالترابى، رئیس کنونى کنگره ملى سودان و متفکر نواندیش اسلامى، مشاهده کرد. از ایشان نقل شده است (احمدى، 1374، ج1، ص 74):
«مرتد از اسلام حد ندارد و هیچگونه عقوبتى بر اونیست، زانى محصن رجم ندارد، و شارب خمر حد ندارد.»
کاملا پیداست که چنین تاثیر روانى واحساسى، بسختى با شرط عدالت و تقوا که شرط لازم فقاهت مىباشد، قابل جمع است.
از این جنبه از تاثیر نامقبول که بگذریم، نوبتبه تاثیر زمان ومکان برفرایند منطقى اجتهاد مىرسد. به هر حال، اگر ما اجتهاد فقهى و عملیات استنباطى حقوقدان اسلامى را یک فعالیت ترکیبى شامل: «حکم شناسى» و «موضوع شناسى» بدانیم، در نتیجه تاثیر زمان و مکان در هر دو بخش از این فعالیت قابل پیگیرى است. قابل ذکر است که تفاوت این تاثیر از بحث پیشین که درباره مجرد تغییر موضوع، مصداق یا متعلق حکم بود، در عنصر «آگاهى و شناخت» فقیه به تحولات و تغییرات است. یعنى، در اینجا بحث در خصوص تاثیر زمان ومکان بر «فهم» شریعت است، که از طریق فهم و شناخت موضوع حکم شرعى و خود حکم صورت مىگیرد. مجموع آگاهیها و شناختهاى خارج از نصوص فقیهاز جمله مصادیق بارز مقتضیات زمان ومکانند، و در فهم دقیقتر و کاملتر مفاهیم به کار رفته در نصوص دینى مؤثرند. استاد شهید مطهرى درباره موضوع شناسى مىگوید (مطهرى، 1361، ص100):
«فقیه و مجتهد کارش استنباط و استخراج احکام است، اما اطلاع واحاطه او به موضوعات و به اصطلاح طرز جهان بینىاش، در فتواهایش زیاد تاثیر دارد. و فقیه باید احاطه کامل برموضوعاتى که برآن فتوا صادر مىکند، داشته باشد.»
پارهاى محققان در تفسیر این پیام امام قدسسره که «اجتهاد مصطلح در حوزهها کافىنمىباشد»، مىگویند که مراد امام از ناکافى بودن اجتهاد مصطلح، ناکافى بودن موضوع شناسى موجود در حوزههاى علمیه است (فنایى، 1374، شماره 5، ص95; ایزد پناه، 1374، ج5، ص75).
بدین ترتیب، نقش مقتضیات زمان ومکان در تحول موضوعشناسى و در گسترش و تعمیق شناخت فقیه نسبتبه آنها، انکار نشدنى است. به میزانى که کم و کیف معلومات فقیه درباره موضوعى بیشتر و عمیقتر مىشود. فتواى او نیز اتقان و اعتبار بیشترى مىیابد. این نوع موضوعشناسى، در مقام فهم حکم شرعى و اجتهاد - نه در مقام عمل به حکم شرعى و تقلید- صورت مىپذیرد. از این نظر، علوم مربوط به آن از «مبادى اجتهاد» قلمداد مىشوند.
مقتضیات زمان ومکان چه درشناخت موضوعات مستنبطه کیفرى (4) همچون: زنا، بىحجابى، مرتد و قذف، و چه در شناخت موضوعات غیرمستنبطه کیفرى همچون: ضرر، رشوه، خطا، عمد، دفاع مشروع و تسبیب مؤثر است.
براى مثال در موضوعات مستنبطهاى مثل: دیه چیست و مقدار آن چقدر است؟ قصاص در کجا ثابت است؟ میزان و نصاب سرقت چه اندازه است؟ قذف چیست؟ محصن کیست؟ و محاربه چیست؟، مقتضیات زمان و مکان در شناخت مفاهیم به کار رفته در آنها مؤثر است. همچنانکه توجه به شرایط و مقتضیات زمان، در نظر گرفتن محیط صدور نصدینى، دقت نسبتبه اختلاف مکان روایات یا مکان راوییى که از امام سؤال کرده است، و شناختشان نزول، در تبیین هر چه بهتر و کاملتر موضوع نقش دارند. و چه بسا فقیه بالحاظ عنصر زمان ومکان و اقتضائات آن، در مراجعه مجدد به نص شرعى، قیود و شرایطى را بیابد که تاکنون از دید خود او و دیگر مجتهدان مخفى بوده است.
از سوى دیگر، در پرتو توجه به مقتضیات زمان، امکان کشف ملاکات و مناطات احکام پدید مىآید. براى مثال، پارهاى از فقیهان معاصر در مورد دیه قتل عمد و حکم به تخییر در پرداخت آن از یکى از انواع ششگانه، ملاک حکم راتساوى قیمتها دانستهاند. لذا، به نظر آنان در زمانى یا مکانى که تساوى وجود نداشته باشد، حکم به تخییر هم وجود نخواهد داشت. بنابراین، در زمان فعلى که ارزش انواع دیه نابرابر است، لازم مىنماید قیمتشتر را- که قیمت پایه بوده است - محاسبه و پرداخت کرد (مرعشى شوشترى، 1372، شماره 4و5، ص189).
ابزار مجتهد براى شناخت موضوعات غیر مستنبطه، عرف، لغتیا نظریات کارشناسى است. «عرفشناسى» امروزه به عنوان یک رشته تخصصى از جامعه شناسى درآمده، و داراى روش تحقیق خاصى است. شیوهاى که تاکنون در میان حوزویان معمول بوده است، درمقابل این گونه پژوهشهاى علمى عرفشناختى، اعتبار و دقتکمترى دارد. مواردى همچون: آگاهى از ویژگیهاى: محیطى، معیشتى، فرهنگى، سیاسى و اجتماعى زمان صدور نص، و کشف شیوه زندگى در آن عصر و نیز آشنایى با ویژگیهاى عینى و ذهنى راویان حدیث که در فهم درست و دقیق موضوعات عرفى مؤثرند، امروزه از طریق دانشهاى خاصى همچون: تاریخ، جغرافیا، روانشناسى، جامعهشناسى، انسان شناسى، مردم شناسى به دست مىآیند. از اینرو، توسل به صرف، نحو، اصول فقه، منطق صورى و تفسیر لفظى، چندان کفایت نمىکند. خلاصه آنکه علوم تجربى از رهگذر موضوع شناسى، نقشى تعیینکننده و کلیدى درفهم حکم شرعى و عمل به آن دارند. در واقع، برجستهتر شدن نقش علوم تجربى در اجتهاد که از طریق موضوع شناسى صورت مىگیرد، یکى از قلمروهاى اساسى تاثیر مقتضیات زمان و مکان در اجتهاد است (غرویان،1373، صص9-10). با کمک علوم جنایى تجربى جدید، همچون: جرم شناسى، کیفرشناسى، بزه دیده شناسى، جامعه شناسى جنایى، روانشناسى جنایى، روان پزشکى جنایى، علوم جرمیابى، پلیس علمى و پزشکى قانونى، کشف تغییر - بیرونى یادرونى - موضوع و احراز صدق مفاهیم موضوعات کهن کیفرى برموارد جدید و نوپیدا، آسان مىشود.
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید