گیاهان و گل ها خاموش ترین و زیباترین شاهکار خلقت و یکی از بهترین هدایای الهی به انسان است که سرشار از طراحی برتر خداوند توانا ، مواد مغذّی و عناصر درمانی گوناگونی بوده و تماشای آن ها آرامش خاطر و لذّت روانی زایدالوصفی به شخص می دهد . تماشای گل و گیاه در کشور و هر اجتماعی به منزله سنبل شکوه و آرامش خاطر و هدیه ارزنده افراد به یکدیگر می باشد . اازدیاد و پرورش و نگهداری گل ها به ترفندها وتجربه و اطلاعات پیشرفته علمی نیاز دارد . گلکاری و گلداری در دنیا امروز بیش از گذشته توسعه یافته است . گل و گلکاری از ازمنه کهن تا امروز با خون ایرانی آمیخته و هنوز هم آثار این عشق و علاقه در فرهنگ ایران زمین پایدار است ، پادشاهان پیشدادی مخصوصاً منوچهر شاه که علاقه وافر به گل و گیاه داشتند ، در حین کوچ ، بذور گیاهان وحشی یا بوته آن ها را جمع آوری می کردند و وقتی که در فلات ایران اسکان یافتند ، خود طراحی باغ کرده و بوته گل ها و یا بذر آن ها را با ذوق و سلیقه خاص خود در آن مکان کشت می نمودند . اگر چه آن دوران هنوز گل ها به صورت امروزی اصلاح شده نبودند و حالت خودرو و وحشی داشتند ، ولی با تربیت و هماهنگی رنگ خود ، به محیط زندگی زیبایی خاصّی می بخشیدند . فرهنگ پرورش گل از همان دوران قدیم مرسوم وتا امروز ادامه یافته و موجب علاقه ی ایرانیان به گل و گیاه شده است .
عملیات ویژه ای که روی بذر قبل از کاشت انجام می گیرد
قبل از انتقال بذور تهیه شده و به خزانه باید عملیات مخصوص را برای سبز شدن آنان برای تندش بذر انجام داد . این عملیات بستگی مستقیم به چگونگی نوع ساختمان پوسته خارجی بذر دارد . تمتم فعل و انفعالات شیمیایی درون بذر بر اثر نفوذ رطوبت از خارج به داخل و تبادلات گازی از طریق پوسته خارجی بذر انجام می گیرد . بنابرین پوست سخت بذر اغلب یکی از علل دیر سبز شدن می باشد . زیرا این نوع پوست مانع ورود آب در درون دانه شده و بنابرین عملیات شیمیایی مقدماتی و لازم برای سبز شدن آن انجام نمی گیرد . برای سبز شدن کافی نیست که رطوبت در اطراف دانه موجود باشد ، بلکه باید آب داخل آن شود تا فعل و انفعالات شیمیایی عملی گردد . در پاره ای از بذور ، پوست سخت مانع عبور آب نیست ولی اکسیژن خیلی به سختی از آن عبور می نماید و گاز کربنیکی را که از تنفّس نطفه تولید می شود به سختی دفع می کند .
لذا برای این که بتوان این قدرت نفوذپذیری را برای آب و تبادلات گازی در بذور مختلف زیاد نمود می توان از چهار طریق مختلف این پدیده را در آن به وجود آورد که عبارتند از :
استراتیفیکاسیون ، استفاده از مواد شیمیایی ، استفاده از وسایل مکانیکی و خیساندن بذر در آب معمولی و یا آب ولرم که در گل های فصلی بیشتر از خیساندن بذر استفاده می شود مگر این که گیاهانی که بذر آن ها پوشش سخت و محکمی داشته باشد و نیازمند یک دوره سرمادهی جهت جوانه زنی می باشد . در کشت های گلخانه ای فرضاً برای تولید بنفشه در اواسط شهریور ماه و یا اوایل مهر ماه بذرپاشی در بستر اصلی انجام می شود تا رسیدن سرما گیاه 3-2 برگی می شود که در این صورت اگر هم پوشش به کار گرفته شود با توجه به قدرت بالای بنفشه نسبت به سرما گیاه می تواند در زیر برف زمستان گذرانی کرده و در بهار سال بعد آماده کاشت و انتقال می باشد .
خیساندن بذر
خیساندن بذر در آب قبل از کشت عملی است متداول و مدّت خیساندن بذر در آب بسته به سختی پوست بذر و درجه حرارت آب متفاوت است . مدت آن معمولاً در آب سرد 12 ساعت تا یک هفته بوده و بذرهای خیلی مقاوم را حتّی تا 12 روز هم می توان در آب نیم گرم قرار داد . یک عامل بسیار مهم دیگر نیز وجود دارد که در سبز شدن بذر کاملاً موثر می باشند و آن عامل قوه ی نامیه و قوه ی حیات بذر و گیاه حاصله از آن می باشد . یعنی دانه قادر به سبز شدن هست یا نیست و در صورت دوم اگر تمام شرایط گرما ، رطوبت ، هوا ، عمق کاشت به بهترین وجهی در زمین جمع باشد گیاه جدیدی نخواهیم داشت ، یعنی بذر سبز نخواهد شد .
زمان کاشت بذور
بذور گل های یک ساله و مقاوم به سرما ، نظیر بنفشه ، شب بوی زرد ، جعفری ، اطلسی و ... را در اواخر مرداد در خارج از گلخانه در خزانه بذری کشت می کنند . سپس آن ها را در اواخر شهریور ماه به خزانه دوم منتقل ودر ماه مهر و آبان نشاء های مزبور به بستر اصلی منتقل می نمایند . گل های یک ساله حساس به سرما همانند گل آهار ، جعفری ، اطلسی و ابری و ... را باید در فصل بهاره و یخبندان کشت کرد . اگر منظور زودرس کردن این گلها باشد باید از مدت ها قبل (از 15 بهمن در مورد اطلسی ) آنها را در گلخانه در جعبه های چوبی و گلدانی کشت کرد .
مواظبت خزانه پس از سبز شدن بذر
مواظبت و مراقبت از خزانه در دوره های اولیه زندگانی گیاه سبب به وجود آمدن گیاهان قوی و ضعیف خواهد بود . بدین جهت نبات باید در ابتدای زندگانی خود مورد مراقبت کامل و هر روزه قرار گیرد تا گیاهی قوی و سالم به عمل آید و بتوان از آن انتظار استفاده کافی داشت مواظبت هایی که گیاه پس از سبز شدن بذر باید به عمل آید عبارت است از آبیاری ، وجین ، تنک کردن ، سیخک زدن یا سله شکنی زمین به منظور تهیویه آن و تکمیل مواد غذایی نبات می باشد .
آبیاری
هر اندازه زمین از مواد غذایی غنی باشد بدون وجود آب چنین زمینی عقیم و بی حاصل است . زیرا برای حمل و جریان این مواد در داخل زمین از طرفی و جریان آن در آوندهای گیاه از طرف دیگر محتاج وسیله ای می باشد که عامل آن آب است از آنجایی که آب مقدار کمی از مواد معدنی موجود در زمین را حل می کند و غلظت این محلول از حد معینی ( 17 تا 30 در هزار ) نباید تجاوز کند می توان به آسانی دریافت که مقدار خیلی زیادی آب برای زندگانی نبات لازم است . این احتیاج به آب در نبات یک ساله و مخصوصاً نباتاتی که دارای ریشه سطحی می باشد بیشتر محسوس است . برای درختان و نباتاتی که دارای ریشه عمودی و طویل و عمیق هستند چون ریشه گل های یک ساله خیلی عمیق نیست و در 20 سانتی متری خاک قرار دارند پس آبیاری باید به گونه ای انجام گیرد که این قشر سطحی خاک همواره مرطوب باشد . اگر خاک خیلی سبک و شنی باشد مواد ازتی این قسمت به سرعت به وسیله آب شسته شده و به اعماق خاک می رود و در صورتی که خاک سنگین باشد آبیاری باعث می شود که تمام فضای خاک غرق آب شود و گیاهان از کمبود هوا در داخل خاک در مضیقه باشند . آبیاری گل های یک ساله باید به میزان کمتر باشد و فاصله دو آبیاری را نیز به هم نزدیک کرد . بدین جهت در ماه های تابستان گل های یک ساله باید همه روزه آبیاری شوند . مواد آلی پوسیده که روی بستر کاشت پس از نشاء پاشیده می شود می تواند در جذب رطوبت و جلوگیری از تبخیر و تراکم سطح خاک مؤثر باشد . ضمناً باید سطح خاک اطراف گل ها را هر چند یک بار باید نرم کرد زیرا این عمل باعث می شود که آب بهتر در داخل خاک نفوذ کرده و در آن ذخیره شود و به مصرف گیاه برسد .
وجین
حذف و یا نابود نمودن علف های هرز را در مزرعه به وسیله آلات مختلف وجین کردن می نامند . به طور معمولی در مزارع یا خزانه در کنار بذر نباتات مفید کشاورزی مقدار زیادی نباتات هرز و مضر نیز وجود دارد که بر اثر وجود شرایط مناسب سبز شده و رشد و نمو می نماید . بنابرای برای جلوگیری و یا کم کردن میزان علف های هرز در واحد سطح خزانه و یا گلخانه باید چندین بار در طول دوران رویش گیاهان عمل وجین کردن را انجام داد .
تنک کردن
برای به دست آوردن محصول و نهال خوب باید تعداد بذر در واحد سطح در یم حد نصاب معیّنی قرار داشته باشد بنابراین باید با حذف بوته های زائد و انجام عمل تنک کردن فواصل و تعداد بوته ها را به صورت دلخواه در آورد . به طور کلّی بذری که در خزانه مورد کاشت قرار می گیرد پس از پیدایش گیاه آن را به مدت کوتاهی در خزانه نگهداری می نمایند و پس از مرحله چهار برگی شدن آن را به محل اصلی منتقل می نمایند که در این حالت اصلاً احتیاجی به عمل تنک کردن نیست و یا این که آن را به مدت زیادی بعد از کاشت و نگهداری در یک و یا چند خزانه دیگر در محل اصلی مورد کاشت قرار می دهند که در این صورت باید حتماً عمل تنک کردن را در آنان انجام داد
سله شکستن
سله شکستن یکی از عملیات بسیار مفید و لازم برای بهتر کردن شرایط محیطی و برای رشد و نمو گیاهان می باشد . این عمل مخصوصاً در عراضی سنگین و رسی که هر بار پس از آبیاری قسمت های فوقانی آن سفت و سخت می شود و از لحاظ تهویه هوا و همینطور رشد قطری در بعضی از موارد به طور کلّی سبب عدم خروج نهال جوان از خاک می گردد بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد .
کودپاشی های مورد مصرف در بستر گل های فصلی
قبل از انجام عمل بذر پاشی در خزانه باید زمین خزانه به درستی تهیّه و آماده نمود . در بسیاری از زمین ها مواد غذایی برای گیاهان به طور کامل موجود نمی باشد که از روی باید سعی نمود که با دادن کودهای حیوانی و همین طور در دسترس قرار دادن کودهای شیمیایی مخصوصاً کودهای ازته مواد غذایی مورد نیاز خزانه را تأمین نمود . همچنین پس از سبز شدن بذور برای تقویت گیاهان در خزانه بایستی مرتباً و به دفعات با افزودن ک.دهای شیمیایی مواد غذایی مورد نیاز را در اختیار گیاه قرار داد از آنجایی که تاکنون در ایران متأسفانه هیچ گونه آزمایش کودی در این باره انجام نشده که بتوان دقیقاً میزان کود لازم برای بعضی از گل های مهم مانند اطلسی ، بنفشه و غیره را ذکر کرد . ولی به صورت خیلی کلّی میتوان توصیه کرد که در بستر کاشت گل ها در برنامه کودی سالیانه به مقدار 30 گرم ازت ، 15 گرم فسفر و 15 گرم پتاسیم در هر متر مربع می توان به کار برد . علاوه بر این که از این کودهای شیمیایی سالیانه می توان به صورت گرد خشک در اوایل فصل بهار به بستر گل ها اضافه کرد برخی از سموم نظیر کود آهن و یا عناصر میکرو که در بازار به نام های الیت سبز ، قرمز و آبی موجو.د می باشند . برای این که تأثیر سریع و مفیدتری داشته باشند به طریق محلول پاشی بر روی سیستم هوایی گیاه ( شاخ و برگ ) انجام می پذیرد که در سیستم های گلخانه ای معمولاً این کودها به صورت سم پاشی در اختیار گیاهان گلخانه ای قرار می گیرد . ولی در فضای سبز از سمپاش های دستی یا موتوری برای این منظور استفاده می شود .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 42 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله باغبانی وگلکاری
