در طول تاریخ بشریت، کم تر انسانی وجود دارد که مانند پیامبر اسلام تمام خصوصیات زندگی اش به طور واضح و روشن بیان و ثبت شده باشد.
خداوند متعال در قرآن کریم ـ کتابی که خود حافظ اوست و بدون هیچ تغییری تا قیامت باقی است ـ با زیباترین عبارات و کاملترین بیانات، آن حضرت را معرفی نموده و با عالیترین صفات ستوده است. خداوند متعال میفرماید: «انک لعلی خلق عظیم»؛ ای پیامبر! تو بر اخلاقی عظیم استوار هستی.
نیز میفرماید: «محمد رسولاللّه و الذین معه اشداؤ علی الکفار رحماء بینهم.»محمد صلیاللهعلیهوآله فرستاده خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفار سر سخت و در میان خود مهربانند.
محققان، تاریخ نویسان و دانشمندان در ابعاد گوناگون زندگی حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله سخن گفتهاند.
اما ائمه علیهمالسلام با نگاهی ژرف و دقیق سیمای آن شخصیت بی نظیر و درّ یکتای عالم خلقت را به تماشا نشسته، به معرفی زندگی، مبارزات و آموزههای آن حضرت پرداختند.
در این نوشتار بر آنیم تا گوشه هایی از زندگی و شخصیت حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله را از نگاه امام صادق علیهالسلام به تماشا بنشینیم.
تولد نورامام صادق علیهالسلام به نقل از سلمان فارسی فرمود: پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمود: خداوند متعال مرا از درخشندگی نور خودش آفرید
نیز امام صادق علیهالسلام فرمود: خداوند متعال خطاب به رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمود: «ای محمّد! قبل از این که آسمانها، زمین، عرش و دریا را خلق کنم. نور تو و علی را آفریدم...».
ثقةالاسلام کلینی(ره) مینویسد: امام صادق علیهالسلام فرمود: «هنگام ولادت حضرت رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله فاطمه بنت اسد نزد آمنه (مادر گرامی پیامبر) بود. یکی از آن دو به دیگری گفت: آیا میبینی آنچه را من میبینم؟
دیگری گفت: چه میبینی؟ او گفت: این نور ساطع که ما بین مشرق و مغرب را فرا گرفته است! در همین حال، ابوطالب علیهالسلام وارد شد و به آنها گفت:
چرا در شگفتید؟ فاطمه بنت اسد ماجرا را به گفت. ابوطالب به او گفت: میخواهی بشارتی به تو بدهم؟ او گفت: آری. ابو طالب گفت: از تو فرزندی به وجود خواهد آمد که وصّی این نوزاد، خواهد بود
نامهای پیامبر
کلبی، از نسب شناسان بزرگ عرب میگوید: امام صادق علیهالسلام از من پرسید: در قرآن چند نام از نامهای پیامبر خاتم صلیاللهعلیهوآله ذکر شده است؟ گفتم: دو یا سه نام.
امام صادق علیهالسلام فرمود: ده نام از نامهای پیامبر اکرم در قرآن آمده است: محمد، احمد،
عبدالله، طه، یس، نون، مزّمّل، مدّثّر، رسول و ذکر.
سپس آن حضرت برای هر اسمی آیهای تلاوت فرمود. نیز فرمود: «ذکر» یکی از نامهای محمّد صلیاللهعلیهوآله است و ما (اهلبیت) «اهل ذکر» هستیم. کلبی! هر چه میخواهی از ما سؤال کن.
کلبی میگوید: (از ابهّت صادق آل محمد علیهالسلام ) به خدا سوگند! تمام قرآن را فراموش کردم و یک حرف به یادم نیامد تا سؤال کنم.
برخی چهارصد نام و لقب پیامبر صلیاللهعلیهوآله که در قرآن آمده است، را بر شمردهاند.
عظمت نام محمد صلیاللهعلیهوآله
جلوه نام محمد صلیاللهعلیهوآله برای امام صادق علیهالسلام به گونهای بود که هر گاه نام مبارک حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله به میان میآمد، عظمت و کمال رسول خدا صلیاللهعلیهوآله چنان در وی تأثیر میگذاشت، که رنگ چهرهاش گاهی سبز و گاهی زرد میشد، به طوری که آن حضرت در آن حال، برای دوستان نیز نا آشنا مینمود.
امام صادق علیهالسلام گاهی بعد از شنیدن نام پیامبر صلیاللهعلیهوآله میفرمود: جانم به فدایش. اباهارون میگوید: روزی به حضور امام صادق علیهالسلام شرفیاب شدم. آن حضرت فرمود: اباهارون! چند روزی است که تو را ندیدهام. عرض کردم: خداوند متعال به من پسری عطا فرمود. آن حضرت فرمود: خدا او را برای تو مبارک گرداند چه نامی برای او انتخاب کردهای؟ گفتم: او را محمد نامیدهام.
امام صادق علیهالسلام تا نام محمد را شنید (به احترام آن حضرت) صورت مبارکش را به طرف زمین خم کرد، نزدیک بود گونههای مبارکش به زمین بخورد.
آن حضرت زیرلب گفت: محمد، محمد، محمد. سپس فرمود: جان خودم،
فرزندانم، پدرم و جمیع اهل زمین فدای رسول خدا صلیاللهعلیهوآله باد! او را دشنام مده! کتک نزن! بدی به او نرسان! بدان! در روی زمین خانهای نیست که در آن نام محمد وجود داشته باشد، مگر این که آن خانه در تمام ایّام مبارک خواهد بود.
سیمای محمد صلیاللهعلیهوآله
امام جعفر صادق علیهالسلام فرمود: امام حسن علیهالسلام از دائیاش، «هند بن ابی هاله» که در توصیف چهره پیامبر صلیاللهعلیهوآله مهارت داشت، در خواست نمود تا سیمای دل آرای خاتم پیامبران صلیاللهعلیهوآله را برای وی توصیف نماید. هند بن ابی هالة در پاسخ گفت: «رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در دیدهها با عظمت مینمود، در سینهها مهابتش وجود داشت .قامتش رسا، مویش نه پیچیده و نه افتاده، رنگش سفید و روشن، پیشانیش گشاده، ابروانش پرمو و کمانی و از هم گشاده، در وسط بینی برآمدگی داشت، ریشش انبوه، سیاهی چشمش شدید، گونه هایش نرم و کم گوشت.دندان هایش باریک و اندامش معتدل بود. آن حضرت هنگام راه رفتن با وقار حرکت میکرد. وقتی به چیزی توجه میکرد به طور عمیق به آن مینگریست، به مردم خیره نمیشد، به هر کس میرسید سلام میکرد، همواره هادی و راهنمای مردم بود.
برای از دست دادن امور دنیایی خشمگین نمیشد. برای خدا چنان غضب مینمود که کسی او را نمیشناخت. اکثر خندیدن آن حضرت تبسّم بود، برترین مردم نزد وی کسی بود که، بیشتر مواسات و احسان و یاری مردم نماید...»
سعدی با الهام از روایات، در اشعار زیبایی آن حضرت را چنین توصیف نمود:
سرو نروید به اعتدال محمد ماه فرو ماند از جمال محمد
در نظر قدر با کمال محمد قدر فلک را کمال ومنزلتی نیست
لیله اسری شب وصال محمد وعده دیدار هر کسی به قیامت
آمده مجموع در ظلال محمد آدم و نوح و خلیل و موسی وعیسی
روز قیامت نگر مجال محمد عرصه گیتی مجال همت او نیست
بو که قبولش کند بلال محمد و آنهمه پیرایه بسته جنّت فردوس
تا بدهد بوسه بر نعال محمد همچو زمین خواهد آسمان که بیفتد
پیش دو ابروی چون هلال محمد شاید اگر آفتاب و ماه نتابد
خواب نمیگیرد از خیال محمد چشم مرا تا بخواب دید جمالش
عشق محمد بس است و آل محمد سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
اوصاف پیامبر در تورات و انجیل
خداوند متعال در وصف پیامبر صلیاللهعلیهوآله فرمود:«اَلَّذینَ ءاتَینهُمُ الْکِتبَ یَعرِفُونَهُ کَما یَعرِفُونَ اَبْناءَهُم وَ إِنَّ فَریقاً مِنهُم لِیَکتُمُونَ الْحَقّ وَ هُم یَعْلَمُونَ»
کسانی که کتاب آسمانی به آنان دادیم، او را همچون فرزندان خود میشناسند؛ (ولی) جمعی از آنان، حق را آگاهانه کتمان میکنند.
امام صادق علیهالسلام فرمود:«یَعرِفُونَهُ کَما یَعرِفُونَ اَبْناءَهُم» زیرا خداوند متعال در تورات و انجیل و زبور، حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله ، مبعث، مهاجرت، و اصحابش را چنین توصیف نمود:«مُحَمَّد رَسُولُاللّه وَ الَّذینَ مَعَهُ اَشِدّاءُ عَلَی الْکُفّار رَحِماءُ بَینَهُم...»
محمد صلیاللهعلیهوآله فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند. پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود میبینی، در حالی که همواره فضل خدا و رضای او را طلبند. نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است. این، توصیف آنان در تورات و توصیف آنان در انجیل است... .
امام صادق علیهالسلام فرمود: این، صفت رسول خدا صلیاللهعلیهوآله و اصحابش در تورات و انجیل است. زمانی که خداوند پیامبر خاتم صلیاللهعلیهوآله را به رسالت مبعوث نمود اهل کتاب (یهود و نصاری) او را شناختند اما نسبت به او کفر ورزیدند، همان گونه که خداوند متعال فرمود: «فَلَمّا جاءَهُمْ ما عَرَجُوا کَفَرُوا بِهِ» هنگامی که این پیامبر نزد آنها آمد که (از قبل) او را شناخته بودند، به او کافر شدند.
خداوند متعال در قرآن کریم، در وصف پیامبر صلیاللهعلیهوآله میفرماید: «وَ ما اَرْسَلْناکَ إِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمین» ما تو را جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم. قرآن نیز میفرماید:اَشِدّاءُ عَلَی الْکُفّار رُحَماءُ بَینَهُم...»،
در برابر کفّار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند. این دو چگونه با هم جمع میشوند؟
توجه به این آیه برای طرفداری اندیشه تسامح و تساهل ضروری است. آیا ممکن است کاملترین انسان، که با کاملترین کتاب آسمانی برای هدایت تمام جهانیان مبعوث گردیده است در مقابل دشمنان دین هیچ عکس العملی جز مهربانی نداشته باشد؟!
برای اداره جامعه دینی و بقای آن باید در مقابل دشمنان دین ایستاد شدّت عمل نسبت به کافران و مبارزه با آنها برای از بین بردن موانع هدایت عین رحمت است.
برترین مخلوق
حسین بن عبداللّه میگوید: به امام صادق علیهالسلام عرض کردم: آیا رسول خدا صلیاللهعلیهوآله سرور فرزندان آدم بود؟ آن حضرت فرمود: قسم به خدا، او سرور همه مخلوقات خداوند بود. خدا هیچ مخلوقی را بهتر از محمد صلیاللهعلیهوآله نیافرید
امام صادق علیهالسلام در حدیث دیگری فرمود: چون رسول خدا صلیاللهعلیهوآله را به معراج بردند جبرئیل تا مکانی با وی همراه بود و از آن به بعد او را همراهی نمیکرد. پیامبر صلیاللهعلیهوآله فرمود: جبرئیل، در چنین حالی مرا تنها میگذاری؟! جبرئیل گفت: تو برو. سوگند به خدا در جایی قدم گذاشتهای که هیچ بشری قدم نگذاشته و بیش از تو بشری به آن جا راه نیافته است
معمّر بن راشد میگوید: از امام صادق علیهالسلام شنیدم که فرمود: یک نفر یهودی خدمت رسول خدا صلیاللهعلیهوآله رسید و به دقت او را نگریست.
پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمود: ای یهودی! چه حاجتی داری؟ یهودی گفت: آیا تو برتری یا موسی بن عمران؛ آن پیامبری که خدا با او تکلّم کرد و تورات و انجیل را بر او نازل نمود، و به وسیله عصایش دریا را برای او شکافت و به وسیله ابر بر او سایه افکند؟
پیامبر صلیاللهعلیهوآله فرمود: خوش آیند نیست که بنده خود ستایی کند ولکن (در جوابت) میگویم که حضرت آدم علیهالسلام وقتی خواست از خطای خود توبه کند، گفت: «اَلّلهُمَّ اِنِّی اَساَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد لَمّا غَفَرْتَ لی»
،خدایا! به حق محمد و آل محمد از تو میخواهم که مرا عفو نمایی. خداوند نیز توبهاش را پذیرفت. حضرت نوح علیهالسلام وقتی از غرق شدن در دریا ترسید گفت «اَلّلهُمَّ اِنِّی اَساَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد لَمّا اَنْجَیْتَنی مِنَالْغَرقِ»؛ خدایا به حق محمد و آل محمد از تو در خواست میکنم. مرا از غرق شدن نجات بدهی. خداوند نیز او را نجات داد.
حضرت ابراهیم علیهالسلام در داخل آتش گفت:«اَلّلهُمَّ اِنِّی اَساَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد لَمّا اَنْجَیْتَنی مِنها»؛ خدایا! به حق محمد و آل محمد از تو میخواهم که مرا از آتش نجات دهی. خداوند نیز آتش را برای او سرد و گوارا نمود.
حضرت موسی علیهالسلام وقتی عصایش را به زمین انداخت و در خود احساس ترس نمود گفت: «اَلّلهُمَّ اِنِّی اَساَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد لَمّا أَمَنْتَنی»؛ خدایا! به حق محمد و آل محمد از تو در خواست مینمایم که مرا ایمن گردانی. خداوند متعال به او فرمود:«لاتَخَف إِنَّکَ اَنْتَ الْاَعْلی» نترس. مسلّماً تو برتری.
ای یهودی، اگر موسی علیهالسلام امروز حضور داشت و مرا درک میکرد و به من و نبوّت من ایمان نمیآورد. ایمان و نبوّتش هیچ نفعی به حال او نداشت.
ای یهودی! از ذریّه من شخصی ظهور خواهد کرد به نام مهدی علیهالسلام که زمان خروجش عیسی بن مریم برای یاری او فرود میآید و پشت سر او نماز میخواند.
سیاستمداری پیامبر صلیاللهعلیهوآله
در عرف جهانی امروز «سیاست» را به معنای نیرنگ و دروغ برای کسب قدرت و سلطه بر مردم تعریف میکنند، اما «سیاست» در لغت، به معنای «اداره کردن امور مملکت و حکومت کردن است». خداوند متعال پیامبر خاتم صلیاللهعلیهوآله جانشینان بر حق او، ائمه معصومین را از بهترین سیاستمداران شمرده است در زیارت جامعه، در وصف ائمه علیهمالسلام که پرورش یافتگان مکتب نبوّتند، آمده است: «وساسَةِ العِباد».
فضیل بن یسار میگوید: از امام صادق علیهالسلام شنیدم که به بعضی از اصحاب قیس ماصر فرمود: خداوند ـ عز و جل ـ پیغمبرش را تربیت کرد و نیکو تربیت فرمود. چون تربیت او را تکمیل نمود، فرمود:
«إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیم»؛ تو بر اخلاق عظیمی استواری. سپس امر دین و امّت را به او واگذار نمود تا سیاست و اداره بندگانش را به عهده بگیرد، سپس فرمود: «ما اتاکُم الرَّسُولُ فَخُذُوهُ و ما نَهاکُمُ عَنْهُ فَانتَهُوا»، آنچه را رسول خدا برای شما آورد، بگیرید، (و اجرا کنید) و از آنچه نهی کرد، خود داری نمایید. رسول خدا صلیاللهعلیهوآله استوار، موفّق و مؤیّد به روح القدس بود و نسبت به سیاست و تدبیر خلق هیچ گونه لغزش و خطایی نداشت و به آداب خدا تربیت شده بود،... .
زهد و وارستگی
حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله هرگز نسبت به دنیا و لذایذ زودگذر آن میلی نشان نداد و به آن، توجهی نکرد. آن حضرت برای هدایت مردم و رساندن آنها به سعادت دنیا و آخرت وارد عرصه سیاست شد.
امام صادق علیهالسلام میفرماید: روزی رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در حالی که محزون بود، از منزل خارج شد فرشتهای بر او نازل شد، در حالی که کلید گنجهای زمین را به همراه داشت. فرشته گفت: ای محمد صلیاللهعلیهوآله ، این کلیدهای گنجهای زمین است. پروردگارت میفرماید: این کلیدها را بگیر و در گنجهای زمین را باز کن و آنچه میخواهی از آن استفاده نما. بدون این که نزد من ذرّهای از آنها کم شود.
پیامبر صلیاللهعلیهوآله فرمود: دنیا خانه کسی است که خانه (واقعی) ندارد. کسانی دور آن جمع میشوند که عقل ندارند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 20 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله پیـامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله از نگـاه امام صادق علیهالسلام
