دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی ،گروه علوم تربیتی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش: جامعه شناسی
عنوان:
بررسی راه‌های آموزش خلاق با رویکرد تعمیق و تقویت باورهای دینی (نماز) در دانش آموزان دبستانی دختر شهر تهران
در زیر به مختصری ازعناوین و چکیده آنچه شما در این فایل دریافت می کنید اشاره شده است
چکیده یکی از مهم ترین و حساس ترین دوران زندگی که در شکل گیری اعتقادات و نگرش های پایدار فرد مؤثر است ، دوران ابتدایی و دبستان محسوب می گردد . اهمّیّت آموزش و انتقال مفاهیم دینی خصوصاً نماز که به عنوان با ارزش ترین نماد هر مکتب و دین محسوب می گردد ، بر هیچ کس پوشیده نیست ، لذا با توجه به حساسیت موضوع و کاستی هایی که در برخی از مدارس دیده می شد پژوهشی در راستای الگویابی و بررسی راهکارهای خلاقانه ی آموزش مفاهیم و باورهای دینی (نماز) ضروری بود . این پژوهش که با روش کتابخانه ای و توصیفی صورت پذیرفته درصدد کنکاش در روش های خلاقانه ی آموزش نماز در مدارس است . بخش اعظم اطلاعات مورد نظر نگارنده به روش کتابخانه ای و جستجو در نتایج یافته های مکتوب دیگران صورت گرفته و به منظور تکمیل و تأیید اطلاعات نیز با روش مصاحبه از کارشناسان تعلیم و تربیت دینی جنبه های مختلف آن مورد بررسی قرار گرفته است . بر اساس یافته های اصلی پژوهش هر چند نظام فعلی آموزش نماز در مدارس ، روش هایی کارآمد را به لحاظ ایجاد بصیرت و بینش در دانش آموزان به کار برده ، اما کوتاهی در اجرا و عملیاتی کردن روش های غیر مستقیم و خلاقانه می تواند ضربه های جبران ناپذیری را درآینده بر نگرش و باورهای دانش آموزان ایجاد کند . طبق یافته های پرسشنامه ای که از 30 نفر از متخصصان تعلیم و تربیت صورت گرفته است ، مهم ترین و بارزترین موضوع و راهکار ارائه شده ، استفاده از روش های غیرمستقیم ، مثل فیلم ، داستان ، کارتون، CD های کامپیوتری و... ذکر شده است . هرچند اکثریت مطلق مصاحبه شوندگان ( 29 نفر ) وضعیت فعلی آموزش نماز در مدارس را نامناسب و بدون کیفیت ارزیابی نموده و معتقدند ، باید تحولی جدی در نظام آموزش دینی و تعمیق باورهای دینی کودکان دبستانی ایجاد نمود ، امّا با توجه به یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می شود ، که با نزدیک نمودن ارتباط خانواده ها با مدرسه و برنامه ریزی آموزش خلاقانه برای دبیران محترم ، جهت پرورش خلاقیت وتفکّر در دانش آموزان ، وضعیت فعلی را می توان بسیار مطلوب تر و مفیدتر ساخت .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات
1-1 بیان مسئله ................................... 2
1-2 اهمیت و ضرورت موضوع.......................... 3
1-3 اهداف تحقیق ................................. 5
1-4 سوال های تحقیق............................... 5
1-5 فرضیات تحقیق................................. 6
1-6 تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق.................. 7
1-7 محدودیت های تحقیق ........................... 10
فصل دوم : پیشینه ی تحقیق
2-1 مقدمه .................................. 12
2-2 تاریخچه ی باورهای دینی ...................... 13
2-3 ادیان و نگاه آنها به نماز و نیایش............ 19
2-3-1 نماز در آیین زرتشت.......................... 20
2-3-2 نماز در آیین یهود......................... 22
2-3-3 نماز در آیین مسیحیت....................... 24
2-3-4 نماز در آیین مقدّس اسلام.................... 25
2-4 تربیت دینی در دوران کودکی و نوجوانی.......... 28
2-5تربیت دینی در دوره ی ابتدایی.................. 31
2-5-1نقش توجه به نیاز های کودکان در تربیت دینی.... 32
2-5-2نقش آموزش خلاق در تربیت دینی کودک............ 33
2-5-3نقش انگیزش در تربیت دینی کودک............... 33
2-5-4نقش محبت و ایمنی در تربیت دینی کودک......... 34
2-5-5نقش فرا دهنده در تربیت دینی کودک............ 34
2-5-6نقش محیط آموزشی در تربیت دینی کودک.......... 35
2-5-7نقش تفکر در تربیت دینی کودک................. 35
2-5-8نقش روان شناسی رشد در تربیت دینی کودک....... 38
2-5-8-أ. رشد و تکامل بدنی........................ 39
2-5-8-ب. رشد و تکامل گویایی...................... 41
2-5-8-ج. رشد و تکامل عقلی........................ 42
2-5-8-د. رشد و تکامل اخلاقی....................... 43
2-5-8-ه. تفاوت های جنسی و ویژگی های مختلف آن ها.. 46
2-5-8-و. ویژگی های دختران در سنین ابتدایی........ 48
2-5-9نقش بصیرت گرایی در تربیت دینی کودک.......... 51
2-6تربیت بصیرت گرا............................... 52
2-7مفهوم بصیرت گرایی............................. 54
2-7-أ.توانایی فهم زندگی (فهم وتشخیص) ............ 55
2-7-ب.نقد زندگی (تمییز وداوری) .................. 55
2-7-ج.تصمیم برای زندگی (تصمیم گیری) ............. 56
2-8طبقات و حوزه های یادگیری در رویکرد بصیرت گرا.. 57
2-8-أ. حوزه ی درک مفاهیم......................... 58
2-8-أ.1- فهم...................................... 58
2-8-أ.2- تعقل.................................... 59
2-8-أ.3- دانش.................................... 59
2-8-أ.4-تفکر منطقی............................... 59
2-8-ب.حوزه ی کسب مهارت........................... 60
2-8-ج. حوزه ی به کار گیری مفاهیم ومهارت ها....... 60
2-8-د. حوزه ی تحلیل نقادانه وسازمان دهی افکار.... 61
2-8-ه. یادگیری ، ارتباط حوزه های چهارگانه با هم.. 62
2-9بصیرت ، توانایی تشخیص و تمییز توانایی تصمیم گیری 63
2-10راه برد های تعلیم وتربیت بصیرت گرا............ 64
2-10-1 فرایند محوری............................... 64
2-10-2 دانش آموز محوری............................ 64
2-10-3معلم ، مدیر یادگیری و الگوی رفتار........... 65
2-10-4 رد رویکرد ذهن گرا.......................... 65
2-10-5اهمیت طراز تحول شناختی شاگردان در حوزه ی مفاهیم دینی 66
2-10-6 ارزشیابی کیفی و مستمر..................... 67
2-11 گام های آموزشی در تعلیم وتربیت دینی کودکان... 68
2-11-أ.گام اول.................................... 68
2-11-ب.گام دوم.................................... 68
2-11-ج.گام سوم.................................... 69
2-11-د.گام چهارم.................................. 69
2-11-ه.گام پنجم................................... 70
2-11-و.گام ششم.................................... 70
2-11-ز.گام آخر.................................... 70
2-12آموزش خلاق..................................... 71
2-12-1تفکّر........................................ 74
2-12-2تفکّر خلاق.................................... 79
2-12-3اصول آموزش خلاق.............................. 82
2-12-3-أ.اصل بازی................................. 82
2-12-3-ب.اصل شادی و لذت........................... 82
2-12-3-ج.اصل سادگی................................ 82
2-12-3-د.اصل آموختن در آزادی...................... 82
2-12-3-ه.اصل کنجکاوی.............................. 83
2-12-3-و.اصل ایمنی................................ 83
2-12-3ز.اصل اندیشه سازی........................... 83
2-12-3-ح.اصل خلاقیّت................................ 84
2-12-3-ت.اصل همیاری با آموزگار.................... 84
2-13مفهوم خلاقیت................................... 85
2-13-1دیدگاه های مختلف در خصوص خلاقیّت.............. 88
2-13-2 اهمّیّت و ضرورت پرورش خلاقیّت.................. 93
2-13-3رشد و پرورش خلاقیّت در کودکان................. 94
2-13-4الگوی پیشنهادی خلاقیّت آموزی در دبستان........ 97
2-13-4-أ.روش مستقیم............................... 97
2-13-4-ب.روش غیر مستقیم آموزش خلاقیت............... 98
2-13-4-ب.1 آموزش خلاق............................... 98
2-13-4-ب.2آمیختن عمق درس با هنر................... 98
2-13-4-ب.3آموزش های اجتماعی....................... 98
2-13-4-ب.4 ایجاد فضای خنده و بازی در جریان آموزش.. 99
2-13-4-ب.5 آمیختن آموزش با محرّک بدنی.............. 99
2-13-4-ب.6 پذیرش تخیلات کودکان..................... 100
2-13-4-ب.7 آموزش فن آوری و روش های حل مسأله....... 100
2-13-4ویژگی ها و صفات افراد خلاق................... 104
2-14فهم رفتار دانش آموزان در نظام اجتماعی آموزش و پرورش 109
2-14-1 رفتار اثربخش ، کار آمد و تاثیر گذار........ 113
2-14-1-أ.اثربخشی.................................. 114
2-14-1-ب.کارآمدی.................................. 114
2-14-1-ج. تأثیر گذار.............................. 115
2-15آموزش وروابط نقش ها .......................... 115
2-16 نظریه ها و تئوری های مرتبط با موضوع.......... 117
2-16-أ. نظریه ی پیاژه ............................ 117
2-16-ب.نظریه ی هارمز.............................. 120
2-16-ج. نظریه ی گلدمن............................. 121
2-16-د.نظریه ی فلور............................... 123
2-16-د.1 اصل توجه انتخابی......................... 123
2-16-د.2 اصل ادراک انتخابی........................ 124
2-16-د.3 اصل یادآوری انتخابی...................... 124
2-16-د.4 اصل کنش انتخابی.......................... 124
2-16-ه.نظریه ی هاولند ........................... 125
2-16-و.نظریه تأثیر نگرش بر رفتار.................. 127
2-17رابطه ی یادگیری با ایمان وعمل................. 129
2-17.أ ایمان ، عمل یا بصیرت....................... 131
2-17.ب ارزشیابی یادگیری یا ارزشیابی ایمان وعمل.... 132
2-18آموزه هایی در تعلیم وتربیت دینی خلاق با رویکرد بصیرت گرایی 132
2-18-أ.اصل اول:تعلیم وتربیت برای کمال............. 132
2-18-ب.اصل دوم: تعلیم وتربیت برای زندگی فردی واجتماعی 133
2-18-ج. اصل سوم: تعلیم وتربیت برای تحول جامعه..... 133
2-18-د. اصل چهارم:انتخاب روش های تربیتی........... 134
2-18-ه. اصل پنجم:اهمیت تفکر خلاق................... 135
2-18-و. اصل ششم:جایگاه والای معلم.................. 135
2-18-ز. اصل هفتم:معلم هدایتگر..................... 135
2-18-ح. اصل هشتم:اهمیت رابطه ی معلم و شاگرد....... 136
2-18-ت.اصل نهم:برقراری تعادل میان ذهنیت و عینیت گرایی 136
2-18-ی. اصل دهم:محوریت کودک در تربیت دینی ابتدایی. 137
2-19نتایج و مطالعات و تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع 138
2-20نتایج مطالعات و تحقیقات خارجی مرتبط با موضوع. 145
فصل سوم :روش تحقیق و مراحل اجرای تحقیق
3-1روش تحقیق ................................... 148
3-2 ابزار جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده ها........ 149
3-3 شیوه اجرا و انجام پژوهش...................... 149
فصل چهارم : یافته ها وتجزیه و تحلیل آن ها
4-1تعلیم وتربیت باورهای دینی (نماز) در مدارس ابتدایی 152
4-1-أ.ارتباط و نزدیکی با مبانی اعتقادی........... 155
4-1-ب.ایجاد انگیزه و گرایش درونی................. 155
4-1-ج.تقویت تفکر و معرفت دینی (بصیرت) ........... 155
4-2نقش مدارس در آموزش نماز به کودکان............. 156
4-2-أ.ایجاد شور واشتیاق.......................... 156
4-2-ب.ارائه ی الگوهای دینی....................... 156
4-2-ج.نقش ایجاد معرفت وشناخت..................... 157
4-2-د.نقش نهادینه کردن فرهنگ نماز................ 157
4-2-ه.نقش ساخت نگرش مثبت در کودکان............... 158
4-2-و.نقش جهت دهی اخلاقی ........................ 159
4-3رابطه ی خلاقیت با رشد و تقویت باورهای دینی (نماز) 160
4-4رابطه ی نماز و خلاقیت در مدارس ابتدایی......... 165
4-4-أ.توصیف اطلاعات مصاحبه ای..................... 169
4-4-ب.اطلاعات عمومی پاسخگویان و مصاحبه شوندگان.... 171
جدول (4-1) ................................. 173
جدول (4-2) ................................. 174
جدول (4-3) ................................. 175
جدول(4-4) .................................. 176
جدول(4-5) .................................. 177
4-4-ج.تجزیه وتحلیل یافته ها .................... 178
4-4-د.تحلیل اطلاعات استخراج شده................... 181
فصل پنجم : نتیجه گیری
5-1خلاصه ی تحقیق ................................ 184
5-2نتیجه گیری.................................... 185
5-2-أ.نتایج یافته های کتابخانه ای................ 185
5-2-ب. نتایج یافته های مصاحبه ای................. 190
پیشنهادات....................................... 192
منابع و مأخذ: .................................. 194
چکیده ی انگلیسی
نکته: فایلی که دریافت می‌کنید جدیدترین و کامل‌ترین نسخه موجود از پروژه پایان نامه می باشد.
این فایل شامل : صفحه نخست ، فهرست مطالب و متن اصلی می باشد که با فرمت ( word ) در اختیار شما قرار می گیرد.
(فایل قابل ویرایش است )
تعداد صفحات :218
دانلودپایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی -بررسی راه‌های آموزش خلاق با رویکرد تعمیق و تقویت باورهای دینی
