لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه155
- 5.5«وزرای خارجه در دوره پهلوی اول»
وزرای خارجه در دوره پهلوی اول به ترتیب:
1)حسن مشار دسامبر 1925 تا ژوئیه 1926- جمادی الاخر 1343 هـ.ق- آذر 1304 تا تیر ماه 1305 هـ.ش
2)علیقلی خان مشاور الممالک انصاری 1926 تا 1928- 1344 تا 1347 هـ.ق 1305 تا 1307 هـ.ش
3)فتح الله پاکروان (کفیل) 1928 تا 1931 م 1347 تا 1349 هـ.ق- 1307 تا 1309 هـ.ش
4)محمد علی فروغی 1931 تا 1933 م- 1349 تا 1352 هـ.ق- 1309 تا 1313 هـ.ش
5)سید باقر کاظمی 1933 تا 1937 م- 1352 تا 1356 هـ.ق- 1311 تا 1316 هـ.ش
6)عنایت الله سمیعی 1937 تا 1939 م- 1356 تا 1358 هـ.ق- 1316 تا 1318 هـ.ش
7)مظفر اعلم 1939 تا 1941 م 1358 تا 1360 هـ.ق 1318 تا 1320 هـ.ش
8) علی سهیلی 1941 تا 1942 م- 1360 تا 1361 هـ.ق- 1320 تا 1321 هـ.ش
در این بخش از تحقیق ابتدا زندگی نامه هر یک از وزرای خارجه و سپس فعالیت های هر یک از آنها توضیح داده شده است.
«حسن مشار»
1)زندگی نامه
حسن مشار معروف به مشارالملک از رجال و وزرایی است که در طول حیات خود در دوره چهار پادشاه مشاغل مهمی را بر عهده داشت، وی گذشته از اینکه ده بار به مقام وزارت و دوباره به نمایندگی مجلس و یکبار وزیر دربار احمد شاه بوده است یکی از رجال ثروتمند و اعیان ایران می باشد که دوران حیات خود را در «مونت کارلو » در قصر با شکوهی با رفاه و آسایش گذراند. تولد در سال 1243 هـ .ش و وفاتش در سال 1327 هـ .ش اتفاق افتاد و پدرش مشار که از اعضای وزارت خارجه بود فرزند خود را برای جانشینی در آن وزارتخانه تربیت کرد گذشته از فارسی و عربی به زبان فرانسه نیز آشنایی داشت و در سال 1307 هـ.ش داخل وزارت خارجه تا نهضت مشروطه در آن وزارتخانه بود مصدر مشاغلی از قبیل ریاست اداره حسابداری شد. در کودتای 1299 هـ .ش مشارالملک وزیر دربار بود و در برانداختن سید ضیا و تبعید او از ایران نقشی داشت ولی مردی با سواد و اهل حساب و کتاب و مال اندیش بود در دوران وزارت خود در پنج وزارت خانه کار موثری انجام نداد و هیچگونه آثار علمی از او به یادگار نمانده است و در سال 1300ش ظاهراً به جرم تحریک علیه قوام و سردار سپه تحت تعقیر قرار گرفته و تبعید شد ولی این تبعید زیاد طول نکشید و مجدداً به ایران آمد و با رضا شاه نزدیکی بیشتری یافت به طوری که بیش از اندازه مقرب و محرم شد و از طرف رضا شاه ماموریت رسیدگی به اموال و املاک سپهسالار تنکابنی به او واگذار شد و نیز قسمتی از املاک او را برای شاه به عنوان هدیه در نظر گرفت.[1]
وی در انتخاب دوره اول مجلس از طرف اعیان و ملاکین تهران به وکالت رسید ولی در ماجرای مبارزه با محمد علی شاه و تند روی های بعضی از نمایندگان آن دوره دخالت نداشت به همین دلیل بعد از استبداد صغیر کار مهمی به او ارجاع نشد و در وزارت مالیه مدتی رئیس تشخیص عایدات بود.
در سال 1329 هـ.ق به معاونت وزارت مالیه رسید تا اینکه در سال 1295 ش فرمان ریاست وزرائی وثوق الدوله صادر شد وثوق در ظرف 10 روز توانست اعضای کابینه خود را معرفی کند و لذا از کار کناره گرفت ولی استعفای او مورد موافقت واقع نشد و کابینه خود را تشکیل داد در آن کابینه حسن مشار به وزارت مالیه انتخاب شد و سرپرستی وزارت تجارت نیز با او بود. در کابینه عین الدوله و صمصام السلطنه مشار الملک همچنان وزارت مالیه را بر عهده داشت در سال 1297 هـ.ش در نخست وزیری دوم وثوق الدوله مجدداً به وزارت مالیه رسید و در ترمیم کابینه وزیر مشاور شد و سپس به وزارت دربار احمد شاه برگزیده شد. در کودتای 1299 هـ.ش مشارالملک وزیر دربار بود و در برانداختن حکومت سید ضیاء و تبعید او از ایران نقشی داشت زیرا خود سوال ریاست وزرایی داشت ولی سر نگرفت و قوام السلطنه به این سمت گمارده شد. مشار المک تا سال 1300 هـ.ش وزیر دربار بود بعد جای خود را به صاحب اختیار داد و به مجلس شورای ملی رفت زیرا از طرف مردم سیرجان به نمایندگی انتخاب شده بود. در سال 1303 هـ.ش در دو کابینه سردار سپه عنوان وزارت خارجه دانست و در کابینه مخبر السلطنه هدایت بود که در سوم آذر 1308 هـ.ش به وزارت مالیه معرفی شد ولی بیش از پنج ماه در این سمت نبود که از کابینه خارج گردید و از آن تاریخ به بعد دیگر کاری را عهده دار نشد و قبل از شهریور 1320 هـ.ش به اروپا رفت و با ثروت زیاد نوبه زندگی پرداخت.[2]
مشار الملک مردی باسواد و اهل حساب و کتاب و مال اندیش بود در دوران وزارت خود در پنج وزارت خانه کار موثری انجام نداد و هیچگونه آثار علمی از او به یادگار نمانده است.
فعالیت های حسن مشار
روز 29 آذر ماه 1304 هـ.ش برابر با سوم جمادی الاخر 1344 هـ.ش و دسامبر 1925 م در ساعت 9 صبح فروغی اولین کابینه را به رضا شاه معرفی و سپس به مجلس شورای ملی معرفی نمود در این کابینه میرزا حسن خان مشاور وزیر امور خارجه بوده است. این کابینه تا تیر ماه 1305 هـ.ش در این مقام باقی بود و انتخابات دوره ششم در دوره زمامداری وی انجام شد. توضیح آنکه فروغی در دوران پهلوی مدتی با سمت کفالت عهده دار امور بوده ولی بعداً به سمت رئیس الوزرا مشغول کار شده است و در این دوره زمامداری از افرادی مانند ابوالحسن پیر نیا- قاسم صور- محمد علی فرزین- نظام الدین حکمت- غلام رضا هدایت در پشت، عدلیه، مالیه، فواید عدلیه و تجارت رسمیت و تلگراف باید یادآوری نمود[3].
وزارت امور خارجه 16 آبان 1304، نمره 19232 فوری
حکومت جلیله ت
[1] -باقر عاقلی، 1372، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج3، ص1434
[2] -ر.ک.احمد عبدالله پور 1384 وزرای ایران از مشروطه تا سال 1346 هـ.ش، تهران نشرآغاز، ص108
[3] -حسین مکی تاریخ بیست ساله تهران جلد 4 ص22
تحقیق در مورد وزرای خارجه در دوره پهلوی اول
