1-2 تاریخچه موتور جت و توربین گازی
اولین موتور جت(JET ) هواپیما توسط فرانک ویتل، خلبان و مهندس هواپیماى انگلیسى اختراع شد و از این رو وى را پدر موتور جت مى نامند.
ویتل در سال 1907 در شهر کاونترى به دنیا آمد. پدرش مکانیک بود.او در سن 26 سالگى به عنوان خدمه پرواز به نیروى هوایى سلطنتى انگلستان پیوست و در سال 1926 با قبولى در معاینات پزشکى خلبانى به دانشکده نیروى هوایى سلطنتى راه یافت و بعنوان یک خلبان بى پروا شهرتى جهانی به دست آورد و در سال 1928 تز فوق لیسانسش با عنوان پیشرفت هاى آتى در طراحى هواپیما را به رشته تحریر درآورد.
شکل 1 - فرانک ویتل مخترع موتور جت
ویتل پس از فارغ التحصیلى از دانشکده نیروى هوایى سلطنتى،به اسکادران جنگى ملحق شد و در اوقات فراغتش به مطالعه درباره اصول طراحى موتور توربوجت مدرن مى پرداخت. یکى از اساتید پرواز که تحت تاثیر ایده او در زمینه هواپیماهاى ملخ دار قرار گرفته بود،او را به نیروى هوایى و یک کارخانه خصوصى مهندسى توربین معرفى کرد. پس از مدتى همه به این نتیجه رسیدند که عقاید و نظریات ویتل غیرعملى است اما او در سال 1930ایده موتور جت را به صورت انحصارى به ثبت رساند و در سال 1936 با تاسیس کارخانه خصوصى پاورجت به ساخت و آزمایش اختراعش پرداخت.
در سال 1937 اولین موتور جت خود بنام اچ ای 178 را بر روى زمین آزمایش کرد. یک هفته پس از پرواز اچ اى 178 جنگ جهانى دوم در اروپا آغاز شد و پروژه ویتل، فضایى دوباره براى تحقیق و آزمایش یافت و نیروى هوایى آمریکا نیز سفارش ساخت موتور جت جدیدى را به شرکت پاورجت داد.
هواپیماى ویتل در پروازهاى آزمایشى اولیه به خلبانى گرى سایر به سرعت 370 مایل در ساعت در ارتفاع 25 هزارپایى رسید که سریع تر از هر هواپیماى ملخى تا آن زمان بود.
بطور کلی در یک دسته بندی زمانی می توان تاریخچه توربین گازی و موتـورجت را بصورت زیر نشان داد:
1790 : جان باربر انگلیسی مشخصات توربین گـازی را با ارائه الگوی سیکل ترمودینامیکی توصیف کرد و آنرا برای موتور جت پیشنهاد کرد .
1807 : جورج کالی موتور هوای داغ با توربین نوع عکس العملی رااختراع کرد که نحوه کار این موتور مانند توربین های گازی امروزی بود .
1837 : برسون اولین توربین گازی با کمپرسور چرخشی را طراحی کرد .
1930: فرانک ویتل اولین طرح توربین گازی جت را ارائه داد .
1937 : هواپیما با موتور توربین گازی ساخته شده توسط فرانک ویتل به پرواز در آمد.
فصل دوم : عملکرد موتور جت 2-1 مختصری درباره جت
موتور جت یک موتور واکنشی است که سیال را بر اساس قانون سوم نیوتن(عمل و عکس العمل)با سرعت بالا به حرکت در می آورد. این تعریف کلی از موتورهای جت دربرگیرنده توربوجت ها، توربوفن ها و راکت هاست. به طور عمومی بیشتر موتورهای جت از نوع موتورهای احتراق درونی (internal combustion) هستند ولی انواع غیر درونی External combustionآن نــیز وجود دارد.
در استفاده های عمومی لفظ موتور جت به یک توربین گازی که از داخل احتراق پیدا می کند اطلاق می شود،
مقاله موتر جت