سیمان گردی است نرم جاذب آب و چسباننده خرده سنگ که اساسا مرکب است از ترکیبات پخته شده وگداخته شده اکسید کلسیم با اکسید سیلیکون، اکسید آلومینییوم و اکسید آهن. ملات این گرد قادر است بمرور درمجاورت هوا یا در زیرآب سخت شود ؛ در زیر آب ضمن داشتن ثبات حجم مقاومت خود را نیز حفظ می نماید و در فاصله 28 روز در زیر آب ماندن دارای حداقل مقاومت 250 کیلوگرم بر سانتی متر مربع می شود .در رم قدیم مخلوطی از خرده سنگ و آهک پخته درست می کردند که از ترکیب این مخلوط با آب بتن حاصل می شد و از این بتن برای کارهای ساختمانی استفاده می گردید . این نوع ساختمان ها را(Opus Caementitium ) می نامیدند. بمرور کلمه Cementum به مخلوط های مورد استفاده در این نوع ساختمان سازی اطلاق گردید. منظور از Cementum نوع خاصی خرده سنگ بوده است که وقتی پودر آنها با آهک مخلوط می شد ، مخلوط حاصله دارای خاصیت هیدرولیکی بیشتر می شد و بمرور در مجاورت هوا و در زیر آب سخت می گردید و دارای مقاومت و سختی قابل توجهی می شد . این خرده سنگها یا از باقیمانده های آتشفشان یعنی خاکستر آتشفشان بودند و یا این که از خرد کردن خرده آجرهای تولید شده در کوره آجرپزی ، که در واقع همان خاک رس پخته است ، بدست می آمده اند .
تاریخچه کشف سیمان
بناهای تاریخی بسیار قدیمی همچون اهرام مصر موید این هستند که بشر از ازمنه قدیم برخی ملاتها را می شناخته است. تصور اینکه چگونه این ملاتها کشف شده اند چندان مشکل نیست ، پس از کشف آتش و چگونگی تهیه آن ، بشر اولیه در اطراقگاه ها برای گرم شدن و یا پختن غذا آتش برپا می کرده است. در مواردی که این آتش روی تخته سنگ آهکی یا گچی بر افروخته می شده است باعث شده که انیدرید کربنیک سنگ آهک ازآن جدا گردد ویا سنگ گچ دهیدراته شود و بصورت پودر در آیند. بمحض بارش باران این پودرها بصورت دوغاب و سپس بمرور زمان سخت شده است و احتمالا خرده سنگهای اطراف خود را به یکدیگر چسبانیده اند. دقت دراین پدیده راهنمای کشف ملات آبی و چگونه ساختن مصالح هیدرولیک بوده است .منظور از مصالح هیدرولیک آن نوع از مصالح ساختمانی است که در اثر ترکیب با آب سخت می شوند ودر مجاورت آب ، هوا ویا در زیر آب مقاومت و سختی آنها کاهش نمی یابد.
مصری ها از ملات سنگ گچ نا خالص پخته شده استفاده می کرده اند. استفاده از سنگ آهک پخته (ملات پخته)در دوران تمدن یونان و رم رواج داشته است.آنرا یا بصورت خالص و یا بصورت مخلوطی از شیره آهک با شن و ماسه,سنگ شکسته,خرده آجر و یا خاکستر آتشفشان استفاده می کرده اند.
با توجه به اشاره ای که به ریشه کلمه سیمان شد و با توجه به اینکه سابقه ساخت آهک به ازمنه خیلی قدیم برمی گردد. میتوان ریشه و سابقه تولید سیمان (منظور سیمان طبیعی) را چیزی درحد تاریخ تولید آهک دانست .درسیمان طبیعی از گرد حاصل از خاکستر آتشفشان و سنگهای آتشفشانی) پوزولان – تراس) و مخلوط کردن این گرد با آهک شکفته استفاده می شود. در ابتدا از مخلوط شن و ماسه و خرده سنگ و امثالهم استفاده می شد وبمرور معلوم شد که مخلوط شیره آهک با باقیمانده های آتشفشانی ملات بهتری را بدست می دهد . بهمین خاطر یونانی ها از خاکستر آتشفشانی واقع در جزیره سانتورین که بنام خاک سانتورین معروف است استفاده می کرده اند. هم اکنون نیز از این خاک استفاده می شود.
صنعت سیمان در جهان نزدیک به 200 سال پیش تحت نام سیمان پرتلند که مخلوطی از سنگ آهک و خاک رس بود دارای قدمت ثبتی می باشد و د ر123 سال پیش سیمان اولین محصول صنعتی بود که استاندارد آن تدوین گردید .
تاریخچه صنعت سیمان ایران
اینکه از چه موقع مصرف سیمان در ایران باب شده است چندان مشخص نیست. ولی آنچه که مسلم است ورود سیمان به ایران توسط بیگانگان بوده است که از آن برای ساختن بناهایی نظیر کلیساها، سفارتخانه ها و تأسیسات بندری استفاده شده است. با شروع قرن چهاردهم هجری شمسی، سرعت گسترش کارهای زیر بنایی آن چنان بود که کیفیت و کمیت محصولات سنتی جوابگوی نیازها نبود. خصوصا با فکر احداث راه آهن دولتی، ضرورت استفاده از سیمان برای ساختمان پل ها و تونل ها و ایستگاه ها محسوس تر شد.
قبل از 1314 کشور ایران چهارمین کشور وارد کننده سیمان در دنیا بود. رشد و گسترش کارهای عمرانی وزیربنایی در این سرزمین ایجاب می کرد که هر روز مقدار بیشتری سیمان وارد شود. از آنجائیکه سیمان کالایی است ارزان، سنگین و آسیب پذیر و هزینه حمل و نقل آن در مقایسه با قیمت سیمان بسیار بالاست، در نتیجه تمام کشورهای دنیا برای رفع نیاز خود به سیمان اقدام به احداث کارخانه سیمان می کردند.فکر ایجاد کارخانه سیمان در ایران و انجام بررسی های لازم روی مواد اولیه مناسب سیمان سازی از 1307 شروع و نهایتا در سال 1310 طی قراداد3130/13097 مورخ سالهای21/06/1310بین دولت ایران و شرکت ایران و سوئد قرارداد خرید یک کارخانه سیمان به ظرفیت 100 تن در روز از کمپانی اف.ال.اسمیت F.L.Smidth دانمارک بسته شد . ارزش ماشین آلات خط تولید این قرارداد 133800 لیره انگلیس و ارزش ماشین آلات نیروگاه آن 66900 لیره انگلیس بود . هزینه احداث اولین کارخانه سیمان در ایران از محل عواید حاصل از مالیات قند وشکر تامین شد و بهای آن بصورت خشکبار و سایر فرآورده های کشاورزی به دانمارک پرداخت شد. بهای تمام شده این کارخانه پانزده میلیون ریال بود.
حاصل مطالعات روی مواد اولیه انتخاب کوه سرسره در جوار شهر ری در هفت کیلومتری جنوب تهران در امتدادکوه بی بی شهربانو بود. پس از خرید ماشین آلات کارهای ساختمانی اولین خط تولید سیمان در شهریور ماه1311 بوسیله شرکت طنس آلمانی در این محل شروع شد و ساختمان های فرعی بوسیله وزارت طرق ساخته شد و در نهایت در زمستان سال بعد در روز آفتابی جمعه 8 دی 1312 اولین کارخانه سیمان ایران رسما افتتاح شد.
راه اندازی کارخانه سیمان ری به مفهوم ایجاد شتاب در نوسازی و صنعتی شدن کشور بود و از اینرو سهم این کارخانه در پی ریزی بسیاری از کارخانه ها و تأسیسات صنعتی، دانشگاهی، بهداشتی، کشاورزی و ... استثنایی و در خور توجه است. با استفاده از محصول این کارخانه قدرت اعجاز سیمان برای نوسازی کشور و امور ساختمانی متعارف مردم روز به روز نمایان تر شد تا آنجا که در فاصله زمانی کوتاهی تصمیم به احداث واحددوم گرفته شد.
واحد دوم به ظرفیت 200 تن در روز از کمپانی پولیزیزیوس(Polysius) آلمانی خریداری شد. بهای ماشین آلات خط تولید و نیروگاه جمعا 1507211 فرانک سوئیس تحویل در بندر هامبورگ بود. کارهای ساختمانی این واحد در سال 1315 شروع شد و در روز شنبه ششم اردیبهشت 1316 رسما افتتاح شد. بهای تمام شده خط دوم هجده میلیون ریال بود.
جهش عظیم کارهای عمرانی و سرعت استقبال مردم الزام به احداث واحد سوم را ایجاب نمود و نهایتا سومین خط تولید نیز از آلمان به بهای 984016 دلار از کشور آلمان و کمپانی معتبر Ferrostahl AG Essen خریداری شد. ظرفیت خط سوم 300 تن در روز بود و کارهای ساختمانی آن در 1318 آغاز شد. در فاصله سالهای 1318 تا 1320 ، بیش از 75 درصد کارهای ساختمانی این خط انجام شده بود و بخشی از ماشین آلات نیز رسیده بود. بدلیل جنگ جهانی دوم کشتی حامل تجهیزات این کارخانه در کانال سوئز توسط متفقین توقیف شد و ماشین آلات نیروگاه آن مصادره گردید. در نتیجه کارهای خط سوم متوقف شد و این توقف تا سال1330 که قرارداد تکمیلی با کمپانی Polysius در آلمان غربی بسته شد ادامه داشت. بالاخره در نیمه دوم سال 1334 بهره برداری از آن آغاز شد و بدین وسیله ظرفیت تولید اولین کارخانه سیمان ایران به 600 تن در روز رسید.
تا آبان 1320 حدود 41 میلیون ریال برای خط سوم هزینه شده بود که با هزینه های تکمیلی بعدی هزینه اجرای واحد سوم مجموعا کمتر از پنجاه میلیون ریال شد.
در دهه 1350 تصمیم گرفته شد که این کارخانه توسعه داده شود و در نهایت در نزدیکی آن اقدام به احداث یک واحد 2000 تنی سیمان شد که ماشین آلات آن از آلمان و چک اسلواکی خریداری شد. سالها بعد طرح توسعه سیمان ری و مالکیت آن بعهده شرکت سیمان تهران گذاشته شد و بالاخره در سال 1364به تولید رسید. واحدهای اولیه سیمان ری تا اواخر سال 1363 کار می کردند و در اسفندماه 1364 به تصمیم مجمع عمومی شرکت سیمان ری واحدهای قدیمی متوقف شدند.
شامل 95 صفحه فایل WORD قابل ویرایش
دانلود تحقیق کارخانه سیمان مازندران