3-1 راههای خروج از بنا و فرار از حریق
3-1-1 تعاریف
در این مبحث از مقررات ملی ، به منظور اعمال مقررات محافظت ساختمان ها در برابر حریق ، واژه ها و اطلاحات با معانی و مفاهیمی که در این بخش ذکر شده است ، مورد استفاده واقع می شوند .
آزمایش حریق استاندارد
آزمایش یا آزمایش های استاندارد ویژه برای شناسایی مقاومت و رفتار مصالح ، فرآورده ها ، اعضا و اجزای ساختمانی در مقابل آتش سوزی ، که مشخصات اجرایی آنها بعداً به وسیله مقررات مربوط به خود تعیین خواهد شد.
ارتفاع طبقه و بنا
ارتفاع یک طبقه ، فاصله قائم از کف تمام شده آن طیقه بالاتر است . ارتفاع طبقه آخر بنا ، حد فاصل کف تمام شده آن طبقه تا کف تمام شده متوسط سطح بام ساختمان می باشد . ارتفاع بنا به ارتفاع تمام شده متوسط سطح بام ساختمان می باشد . ارتفاع بنا به ارتفاع تمام طبقات یا فاصله قائم از کف زمین طبیعی از تا متوسط ارتفاع بام ساختمان گفته می شود .
افزایش بنا
انجام هر گونه عملیات ساختمانی که سطح یا حجم یک بنا را افزایش دهد .
اعضاء باربر
اعضایی از ساختمان که بار مرده و زنده ساختمان را به شالوده ها انتقال می دهند .
بازارچه
مجموعه ای بنا که برای عرضه غیرمتمرکز کالاهای مختلف در نظر گرفته شده ، و یک راه عبور و مرور عمومی با حداقل 9 متر عرض را در بر می گیرد .
بالابر
اتاقک یا سکویی که به مکانیسم بالا و پائین شدن در مسیر قائم و ثابت مجهز باشد .
بنای موجود
بنایی که مطابق مقررات و قوانین گذشته اجرا و تکمیل شده است .
پلکان خارجی
پلکانی که حداقل از یک طرف در ارتباط مستقیم با فضای آزاد باشد .
پلکان متحرک
پلکانی که به کمک وسایل و دستگاههای مکانیکی حرکت کند . رجوع به بند 3-1-4-6
پنجره حریق
پنجره ای که با " آزمایش حریق استاندارد " حائز اهمیت مقاومت و محافظت در برابر حریق متناسب با محل استقرار خود باشد .
پنجره چشمی
پنجره ای که فقط برای تأمین دید به فضای مجاور تعبیه شده باشد .
تأیید شده ، تصویب شده
1 ) تأیید و تصویب مصالح ، لوازم و تأسیسات ساختمانی ، طرحها ، روشها و ساختارها ، یعنی تأئید و تصویب آنها توسط مقامات قانونی مسئول ، مراکز و آزمایشگاه ها دارای صلاحیت که مطابق ضوابط ، استاندارد ها و مقررات مربوط ، با انجام آزمایش و بررسی مستقیم یا غیر مستقیم ( توسط اشخاص مورد اعتماد ، یا بر حسب اصول مطمئن از طرف مقامات ذیصلاح و نهادهای علمی و فنی شناخته شده ) صورت می گیرد .
2 ) تأیید و تصویب تصرف ، یعنی تأئید و تصویب یک یا چند نوع بهره گیری از بنا ، که بنا بدان مقاصد مورد استفاده قرار خواهد گرفت ، توسط مقامات دارای صلاحیت قانونی و مسئول که مطابق مقررات مربوطه با استناد به ارائه ادله دقیق و قاطع برای هماهنگی کامل ساختمان با مقررات اصولی در مورد آن تصرف یا تصرفها انجام می شود .
تخلیه خروج
بخشی از " راه خروج " که بین " خروج " و معبر عمومی قرار گرفته است .
تصرف
منظور از تصرف ، نوع بهره گیری از نبا یا بخشی از آن است که به مقاصدی معلوم در دست بهره برداری بوده و یا قرار است به آن مقاصد مورد استفاده واقع شود .
تغییرات
هر گونه دگرگونی یا تغییر و تبدیل در ساختمان ، در راههای خروج از ساختمان و در تأسیسات مکانیکی و برقی ساختمان که به قصد افزایش ساختمان نباشد .
حریق بند
اعضایی از بنا ، شامل دیوار ، سقف و کف مقاوم حریق که بتواند در مقابل سوختن تمام بار حریق واقع در فضای مربوط به خود ، ایستادگی و مقاومت کند .
حیاط
فضای باز بدون سقف و بدون تصرف که از دو یا چند طرف با دیوارهای خارجی بنا محصور باشد و اگر از همه طرف به دیوارهای خارجی بنا محصور شود ، در آن صورت به آن حیاط داخلی گفته می شود .
خانه
فضای زندگی حداکثر با دو طبقه ارتفاع که به منظور سکونت یک یا دو خانوار در نظر گرفته شده باشد .
خروج
بخشی از " راه خروج " که به وسیله ساختار و تجهیزات مقاوم حریق ، بر اساس ضوابط و مقررات از سایر فضاهای ساختمان جدا و ایمن شده و مستقیم یا از طریق تخلیه خروج به معبر عمومی منتهی شود . رجوع شود به بند 3-1-3-3 .
خروج افقی
رجوع شود به بند 3-1-4-3 .
خود بسته شو
اصطلاح " خود بسته شو " هنگامی که در مورد درهای حریق یا سایر بازشوهای حفاظتی به کار برده شود ، به مفهوم بسته بودن در ( یا بازشو ) در حالت عادی و بسته شدن آن پس از عبور است که برای اطمینان از انجام این عمل ، در به یک وسیله مکانیکی تأئید شده مجهز می شود .
خودکار
اصطلاح " خودکار " در مورد تجهیزات محافظت در برابر حریق ، برای وسایل و دستگاه هایی بکار برده می شود که در اثر واکنش به برخی از محصولات احتراق ، خود به خود و بدون دخالت انسان عمل کنند .
خودکار بسته شو
این اصطلاح هنگامی که در مورد درهای حریق یا سایر بازشوهای حفاظتی به کار برده شود ، منظور بسته شدن در ( یا بازشو ) به هنگام حریق در اثر واکنش به برخی از محصولات احتراق یا از طریق گرفتن فرمان از محلی دیگر است .
خیابان
هر نوع راه عبور و مرور عمومی در فضای باز ، اعم از کوچه ، خیابان یا بلوار که دست کم دارای 9 متر عرض بوده و به نحوی طرح شده باشد که امکان استفاده واحدهای آتش نشانی برای اطفای حریق را فراهم آورد . معابر داخل فضاهای بسته و تونلها اگر چه مورد استفاده عبور و مرور عمومی قرار گرفته و ماشین رو باشند ، به عنوان خیابان ملحوظ نمی شوند .
در حریق
دری که با انجام " آزمایش حریق استاندارد " حائز شرایط مقاومت و محافظت در برابر حریق متناسب با محل استقرار خود باشد .
دسترسی خروج
بخشی از " راه خروج " که از هر نقطه ساختمان منتهی به قسمت " خروج " می شود . رجوع شود به بند 3-1-3-2 .
دستگیره محافظ
لوله ، چوب یا پروفیلی که در طول راه پله و بالکن برای گرفتن دست و نلغزیدن انسان نصب شود.
دوام در برابر حریق
مدتی که مصالح یا قطعات و اجزای ساختمانی در مقابل شرایط خاص اجرای " آزمایش حریق استاندارد " همچنان عملکرد خود را حفظ نمایند .
دیوار جان پناه
بخش امتداد یافته دیوارهای خارجی بنا در بام که به منظور فراهم نمودن ایمنی و تفکیک همسایگی اجرا می شود .
دیوار دو بند
دیوار یا دیواره ای که راهروی خروج را قطع کرده و به یک یا چند در مجهز است . این دیوار باید مانع گسترش آتش و دود باشد .
دیوار کتیبه
بخشی از دیوار خارجی ساختمان که پائین یا بالای پنجره ( یا بازشو ) واقع می شود .
دیوار مشترک
دیواری که در مرز مالکیت دو ساختمان برای بهره گیری مشترک ساخته می شود .
راه خروج
مسیر ممتد و بدون مانعی که برای رسیدن از هر نقطه ساختمان به یک محوطه باز یا معبر عمومی در نظر گرفته شود . راه خروج از سه بخش مشخص " دسترس خروج " ، " خروج " و " تخلیه خروج " تشکیل شده است . رجوع شود به بند 3-1-4 .
راه پله
بخشی از مجموعه راه خروج شامل تعدادی پله یا سکو که در مجموع رفت و آمد از یک طبقه به طبقه دیگر را بدون تداخل و برخورد با مانع امکان پذیر می کند . رجوع شود به بند 3-1-4-4 .
زیرزمین
قسمتی از ساختمان که تمام یا بخشی از آن پائین تر از کف زمین طبیعی قرار گرفته و به عنوان طبقه به حساب نیاید .
سرسره فرار
سطح لغزنده ای که به منظور فرار به خارج از ساختمان طراحی شده باشد . رجوع شود به بند 3-1-4-8 .
سطح خالص
سطح خالص هر طبقه از ساختمان فقط به فضاهای قابل تصرف گفته شده و سطوح مربوط به فضاهای عمومی و ارتباطی و ضخامت دیوارها را شامل نمی گردد .
شفت
فضای ارتباطی قائم بین طبقات یا بین کف تا بام ساختمان که به منظور تعبیه آسانسور ، بالابر ، آشپزخانه ، تأمین روشنایی ، انجام تهویه ، عبور دادن کانالها و لوله ها ، تخلیه زباله و غیره در نظر گرفته می شود .
شیبراه
سطحی دارای شیب حداقل 1 به 20 و حداکثر 1 به 8 که به عنوان راه دسترسی مورد استفاده واقع شود . رجوع به بند 3-1-4-7 .
طبقه
بخشی از ساختمان که بین دو کف متوالی واقع شود . در مواردی که فاصله کف تمام شده از سطح زمین طبیعی از 120 سانتیمتر بیشتر نباشد ، فضای زیر آن طبقه به عنوان " زیرزمین " منظور می گردد .
طبقه خیابان
طبقه ای از بنا که از کف خیابان یا محوطه خارج بنا حداکثر با شش پله قابل دسترس باشد . در مواردی که دو یا چند طبقه ساختمان بتوانند در اثر تغییرات تراز مستقیماً به خیابان یا محوطه اطراف راه یابند ، ساختمان به همان تعداد دارای طبقه خیابان خواهد بود . به همین ترتیب ، چنانچه هیچ یک از طبقات بنا نتوانند با شرایط یاد شده امکان دسترسی به خیابان و محوطه خارج داشته باشند ، ساختمان بدون " طبقه خیابان " منظور می گردد .
ظرفیت راه خروج
مجموع مقدار عرضی که " مجموعه راه خروج " در تمام طول مسیرها با توجه به بار تصرف با آن اندازه می شود . در شرایط معمولی حداقل مقدار این عرض 75 سانتیمتر است . رجوع شود به بند 3-1-5 .
فضای پناه دهی
فضایی که در مقابل حریق به میزان مشخصی مقاومت می نماید .
مانع حریق
صفحه یا پرده ای سرتاسری که به صورت قائم ( مانند دیوار) یا افقی ( مانند سقف ) با زمان مشخصی از مقاومت حریق برای جلوگیری از گسترش آتش و دود از فضایی به فضای دیگر به کار گرفته می شود . این صفحات همچنین ممکن است برای حریق بند کردن بازشوها نیز مورد استفاده قرار گیرند .
مانع دود
وسیله جداسازی با مشخصات مقاوم حریق یا غیر مقاوم در برابرحریق که به صورت افقی یا قائم ، مانند دیوار ، کف یا سقف به منظور ممانعت از حرکت دود ، طراحی و ساخته می شود . موانع دود ممکن است برای حفاظت بازشوها نیز بکار گرفته شوند .
مجزا سازی افقی
فاصله مشخص بین دایوارهای خارجی بنا تا " مرز مالکیت " یا سایر بناهای همسایگی ، اعم از خصوصی ، عمومی و خیابان که به منظور تأمین فضای باز لازم در نظر گرفته می شود . رجوع شود به بند 3-1-4 .
محوطه باز
فضایی که تصرفی در آن صورت نگرفته و بوسیله ساختمان محصور نشده باشد . محوطه باز باید برای جای دادن متصرفان بنا کافی باشد و اندازه و محل آن به گونه ای باشد که به هنگام بروز حریق ، ماموران آتش نشانی و ایمنی بتوانند به آن دسترسی داشته و از آن استفاده برند .
محوطه باز باید در تمام اوقات شبانه روز از هر گونه موانع خالی باشد .
معبر عمومی
خیابان ، کوچه یا موارد مشابهی از کاربرد زمین که به طور دایم در تصرف و استفاده عموم قرار گرفته و اساساً از آن طریق بتواند بدون مانع به سایر قسمت های شهر رفت و آمد نمود . عرض و ارتفاع مفید معبر عمومی باید حداقل 3 متر باشد .
مقام قانونی مسئول
مقام دارای صلاحیت قانونی و مسئول ، سازمان ، دفتر یا فردی است که مسئولیت تصویب مصالح ، تأسیسات ، تجهیزات یا روشها را به عهده بگیرد . مقام دارای صلاحیت قانونی و مسئول که از آن به اختصار مقام قانونی مسئول نام برده می شود ، در این مقررات با مفاهیمی گسترده به کار برده شده است ، زیرا کارگزاران و نمایندگان صلاحیت دار و تصویب کننده به تناسب مسئولیت هایشان متفاوت هستند .
هر جا که ایمنی همگانی در اولویت قرار داشته باشد ، مقام دارای صلاحیت قانونی و مسئول ممکن است به تناسب درجه اهمیت ، یک سازمان دولتی مرکزی ، استانی یا محلی ، مانند مقام قانونی مسئول حفاظت از حریق ، سازمان آتش نشانی ، اداره یا گروه آتش نشانی ، اداره پیشگیری از آتش سوزی ، اداره حفاظت و بهداشت کار ، شهرداری ، اداره بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، اداره بازرسی برق ساختمان ها و یا هر گروه و تشکیلات دیگری که دارای اختیار قانونی است ، باشد . همچنین اداره بازرسی بیمه مرکزی ، اداره ارزیابی و زمان گذاری ، بک شرکت بیمه خصوصی و حتی نماینده هر یک از نهادهای فوق می تواند مقام قانونی مسئول باشد . در بسیاری موارد ممکن است صاحب ملک یا نماینده تام الاختیار او نقش مقام قانونی مسئول را بعهده بگیرد . در تأسیسات متعلق به دولت ، ممکن است اداره ایمنی و حتی یکی از کارمندان اداری نظیر افسر فرمانده یا نگهبان ، مقام قانونی مسئول باشد .
مقام قانونی مسئول می تواند به منظور مورد قبول قرار گرفتن مصالح ، لوازم ، تأسیسات طرحها یا روشها ، از دستور العملها و استاندارد های ملی یا ضابطه های مناسب دیگر استفاده نموده و آنها را برای تصویب ، مبنا قرار دهد . در نبود چنین استانداردهایی ، مقام یاد شده ممکن است مدارکی دال بر مناسب بودن مصالح ، تأسیسات ، روشها و نیز کاربرد درست آنها از به کار برنده مطالبه نماید . مقام قانونی مسئول ، همچنین ممکن است فهرستها و برچسب های سازمانی را که ارزیابی تولیدات را بر عهده دارد و در موقعیتی است که انطباق اقلام لیست شده را با استانداردهای مربوطه مشخص می سازد ، مورد استناد قرار دهد .
منطقه حریق
بخشی از فضای داخل ساختمان که از اطراف و از سقف و کف به وسیله اعضای ساختمانی مقاوم حریق محدود شود . منطقه حریق با بررسی و اندازه گیری عرض ، طول و ارتفاع حریق احتمالی ارزیابی می شود .
میان طبقه
طبقه ای واقع بین هر یک از طبقات اصلی ساختمان که حداکثر مساحت طبقه زیر خود را داشته باشد .
میزان مقاومت حریق
مدتی که مصالح یا ترکیبی از آن ، توانایی مقاومت در مقابل آتشی مستقیم مطابق " آزمایش حریق استاندارد " را داشته باشد .
نرده محافظ
حایل حفاظتی و ایمنی که برای جلوگیری از پرت شدن از ارتفاع طراحی شده باشد .
واحد زندگی ( واحد مسکونی )
فضا ، اتاق یا اتاقهایی که به عنوان محل زندگی یک شخص یا خانواده در نظر گرفته شده و دارای وسایل زندگی باشد .
هال انتظار
فضای مشترک و همگانی در بناهای تجمعی که به منظور سپری کردن اوقات پیش از موعد برای ورود به یک سالن اجتماعات در نظر گرفته می شود .
هال ورودی
فضای مشترک و همگانی در بناها که به منظور کنترل و ایجاد تسهیلات برای ورود و خروج افراد در نظر گرفته می شود .
هتل
بنایی که اتاقهای آن به منظور سکونت مسافران مورد استفاده قرار گیرد . این تعریف ، شامل متل و سایر بناهای مشابهی که قصد ارائه امکانات سکونتی موقت را دارند نیز می گردد .
3-1-2 مقررات کلی
3-1-2-1 بر اساس ضوابط این مبحث از مقررات ملی ساختمان ، هر بنا ، هر بخش از یک بنا و هر ساختمانی که از این پس ساخته یا پرداخته شود ، باید به راههای خروج اصولی ، کافی و بدون مانع مجهز گردد تا در صورت بروز حریق در آن ، خروج بموقع یا فرار بهنگام همه متصرفان به راحتی میسر باشد . به این منظور باید نوع ، تعداد ، موقعیت و ظرفیت راههای خروج در هر بنا با توجه به وسعت و ارتفاع همان بنا ، متناسب با ویژگیهای ساختمان و تصرف ، طرح شده و با رعایت تعداد و خصوصیات متصرفان ( به ویژه خصوصیات آنهایی که بیش از دیگران در معرض خطر قرار می گیرد ) ، پیش بینی های لازم برای هدایت اشخاص به خارج از بنا و یا مکانهای امن در داخل بنا صورت گیرد .
3-1-2-2 برای بناهای موجود که پیش از ابلاغ این مقررات احداث شده و امکان تطبیق با این ضوابط را ندارند ، مقررات لازم در آینده تدوین خواهد گردید .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 28 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله راههای خروج در هنگام زلزله