زورخانه قدیمی ترین ورزش ایرانی است که عمری 1000 ساله دارد. این ورزش در زمان های گذشته به نام "زورخانون" معروف بوده است. در زمان گذشته ورزشکاران در حالی به این ورزش روی آوردند که سخت گیرترین حکومت ها بر آنها سلطه می کردند، اما آنها با هدایت مرشد به تمرین می پرداختند. در زمان گذشته زورخانه جایی بود که ایرانیان برای نزدیک شدن به خدا به آنجا می رفتند، اما امروز این عقیده کمرنگ شده است و سوالات زیادی در این زمینه مطرح است: چرا؟ آیا مردم از خدا دور شده اند یا توجه آن ها به خضوع و فروتنی کم شده است؟ در این مورد مسائل زیادی مطرح است.
اگر به کلمه "ورزش" توجه کنید، می بینید که این عبارت، بیانگر عمل، قدرت و بیان احساسات است. انسان در موقعیت های مختلف می تواند بدود، بپرد، بازی کند و ... تا با این حرکات احساس خوشی و ناراحتی خود را نشان بدهد. نتیجه این عمل به وجود آمدن و گسترش ورزش بود.
به نظر من قرن بیست و یکم – قرنی که پیش رو است- نقطه به وجود آمدن تغییراتی در تاریخ تمدن بشریت خواهد بود. با شروع قرن بیست و یکم، آرامش انسان ها با گرسنگی و قحطی و آلودگی محیط زیست به خطر می افتد. از بین رفتن ارزش های اخلاقی باعث بروز مشکلات فراوانی می شود. بنابراین تمام سعی ما باید براین باشد که امروز مشکلات خانواده ها و جوامع بشری را رفع کنیم. من معتقد هستم که روح متعالی ورزش و اعتقاد به آن که بالاتر از تمام اختلاف های مذهبی، عقیدتی و فرهنگی است می تواند یک جامعه سالم و روشن را پیش روی همه ما بگذارد.
اینک من قصد دارم در زمینه این موضوع که زورخانه در قرون وسطی بوجود آمده و اینکه ورزش های آن برای سربازان بسیار مناسب بوده است، صحبت کنم. چنان که شنیده ام، زورخانه در بیشتر شهرهای ایران وجود دارد؛ البته نه با شکوه و اقتدار گذشته. زورخانه محلی است که ورزشکاران می توانند با قدرت بدنی خود کارهای حیرت آوری انجام دهند. آنها با "میل"ها و "زنجیر"های سنگین، همراه با ریتم خاصی که مرشد روی تنبک می نوازد و اشعار خاصی که می خواند، تمرین می کنند.
ایرانیان در رشته کشتی و وزنه برداری در سطح بسیار بالایی قرار دارند به طوری که یک بار در مسابقات المپیک در این دو رشته 29 مدال کسب کردند. البته این مسأله جای تعجب ندارد؛ چون من اطمینان دارم این ورزش ها چنین نظم، قدرت و اجرای تأثیرگذار را از زورخانه –که ورزش سنتی ایرانیان است- کسب کرده اند. در این میان عواملی مانند: تماشاگران، هویت ملی، جنسیت، حکومت و جنگ نیز نقش مهمی را ایفا می کنند.
برطبق شواهد، این نوع ورزشگاه های منحصر به فرد ایرانی که در هیچ کجای دنیا پیدا نمی شوند، در تاریخ گم شده اند. با استفاده از منابع ادبی می توان گفت که زورخانه در زمان حمله اعراب به ایران به وجود آمده اند؛ زمانی که از آن هم به عنوان ورزشگاه و هم محلی برای نشست های مخفیانه استفاده می شد. در آن زمان ایرانیان چگونگی استفاده از ادوات جنگی را آموزش می دیدند، چون اعراب برگزاری این گونه جلسات را ممنوع کرده بودند. زورخانه جایگاه قدرت است. جایی است که پهلوانان مهارت های خود را در یک گود به نمایش می گذارند. در ورودی زورخانه از قّد یک آدم معمولی کوتاه تر است و وقتی کسی داخل می شود، باید سر خود را خم کند. این نشانه احترام و همچنین یکی از شیوه های حفاظت است؛ چرا که چنین درهایی در مدخل قلعه های قدیمی وجود داشتند و برای حفاظت از جان پادشاه و خانواده سلطنتی ساخته شده بودند.
به هرحال اختلافات سیاسی-اجتماعی، این ورزش سنتی و قدیمی ایران را تحت تأثیر قرار داد؛ چرا که این ورزش ارتباط مستقیمی با مذهب و شعائر دینی داشته، اما بعدها از عالم مذهب خارج شد تا با پذیرش قوانین بین المللی به عنوان ورزش مورد علاقه جوانان امروزی قرار بگیرد؛ چون جوانان همیشه پیشرو هستند.
تأثیرات سیاسی - اجتماعی زورخانه
باید توجه داشت که ایرانیان دوره باستان (زمانی که هنوز رادیو و سایر رسانه های ارتباطی وجود نداشت) فقط از طریق نقل قول هایی که بر هویت ملی و اسلامی آن ها تاکید داشت، با پهلوانان خود آشنا می شدند. مکان هایی که این گردهمایی ها در آنجا انجام می شد – مانند قهوه خانه ها و زورخانه ها- به شرایط اجتماعی و سیاسی آن روزها بستگی داشت. در زورخانه جسم و روح، هردو کامل می شوند.
در سال 1400 میلادی، دو نوع زورخانه وجود داشت. نوع اول احساسات ملی ایرانیان را تقویت می کردند و از جانب پادشاهان ایران ازجمله کیخسرو، داریوش کبیر و اردشیر حمایت می شدند. در نوع دوم زورخانه ها، اتحاد شیعیان تقویت می شد. قوانین اخلاقی در این نوع زورخانه برپایه ستایش حضرت محمد (ص)، حضرت علی (ع) و خاندانش استوار بود. در آن زمان شاهنامه فرهنگ پهلوانی را رواج می داد. این ورزش باستانی باتوجه به موقعیت مذهبی-اجتماعی، سیاسی-اجتماعی و اقتصادی-اجتماعی دوره خود گسترش می یافت. در این دوره بود که تیپ ها و سمبل های مذهبی-ورزشی مثل: "داش"، "صوفی"، "قلندر"، و "عیار" شکل گرفتند. در این میان فقط "داش" ها متعلق به زورخانه بودند. آنها با هماهنگی مرشد، تمرینات پیشینیان این رشته را انجام می دادند اما بقیه گروه ها به راه های دیگری رفتند.
پس از بررسی منابع ادبی دریافتم که در زورخانه ارزش های اخلاقی مانند صداقت، خضوع و فروتنی و فداکاری تقویت می شوند. در دوره باستان، پهلوانان حافظ ارزش های اخلاقی و معنوی بودند؛ چرا که این ارزش ها در ورزش پهلوانی وجود دارد. زورخانه ها محلی برای تمرین های فیزیکی و تعلیم و تربیت جنگجویانی بود که درمقابل دشمنان خارجی می جنگیدند. مانند هنرهای رزمی که در کره، ژاپن و چین وجود دارند. زورخانه می تواند با پرکردن ذهن کودکان ما از احساسات وطن دوستی تأثیرگذار باشد.
پس از حکومت اعراب بر ایرانیان، دین رسمی کشور، از زرتشت به اسلام تغییر کرد. در این دوره به ورزش به عنوان یک فعالیت تفریحی-اجتماعی نگاه می شد. احساسات پهلوان ها قابل ستایش بود. آنها برای به دست آوردن مدال، جایزه و یا قدرت مبارزه نمی کردند. بلکه به دنبال عدالت و کمک به افراد محروم جامعه بودند. همان طور که در اعلامیه رزاز -پهلوان بزرگ- آمده است: "ما برای پول و جایزه و حتی برای عنوان کشتی نمی گیریم؛ بلکه برای سربلندی ایران و ملت آن کشتی می گیریم." این جملات در قلب کشتی گیران ایرانی حک شده اند. اگرچه آن ها در دنیای ورزشی رقابتی و تجاری امروز زندگی می کنند، اما اعتقاد دارند که پهلوانان فناناپذیرند و هیچ گاه نمی میرند؛ چراکه این اعمال و رفتار آن ها بوده که آنان را به درجه پهلوانی رسانده است. با مشاهده احترام و ارزش زیادی که کشتی گیران بزرگ ایرانی مانند پهلوان رزاز و جهان پهلوان تختی در میان مردم داشته اند، می توان متوجه این ارزش ها شد.
همچنین در نشان حاج سیدحسن رزاز و سید هاشم خاتم زاده حسینی جملات زیر به چشم می خورند: " اگر به لطف حضرت علی (ع) در مسابقات پیروز شویم، به پول آن هیچ احتیاجی نداریم و این پول صرف تحقیق و توسعه فرهنگ ایرانی خواهد شد و یا جوایز نقدی را به مهمانانمان می دهیم که خرج خود کنند."
انگیزه
اگرچه زورخانه دارای تمام ویژگی های علمی موردنظر است، اما آیا بهتر نیست که برای گسترش آن در دیگر کشورها به دنبال ورزش های مشابه زورخانه باشیم؟
شکی نیست اگر به گذشته تاریخ ورزش کشتی نگاه کنیم، بوی خوش زورخانه را ازگود کشتی حس می کنیم. البته فدراسیون ورزش های زورخانه ای ایران، باید ازهرگونه فرصتی جهت ایجاد انگیزه در کشورهای همسایه استفاده کند. برای این کار اول از همه باید این ورزش در همه شهرهای ایران فراگیر شود. باید کار را از مدارس و باشگاه های امروزی شروع کرد. البته ممکن است این ورزش مانند فوتبال یا والیبال به سرعت در سطح بین المللی مورد توجه قرار نگیرد؛ پس بهتر است که ابتدا از ورزش های شبیه زورخانه- مثل کشتی که مورد علاقه هر جوان قدرتمندی است- استفاده شود.
توسعه این ورزش در کشورهای همسایه مثل هند، پاکستان، ژاپن، کره، چین و افغانستان با سازمان دهی و کارگاه های آموزشی و برگزاری همایش ها در این کشورها امکان پذیر است. برای مثال، کشتی از 2000 سال پیش در هندوستان وجود داشته است و جالب ترین نوع آن مربوط به زمان "بودا" می باشد.
بودا، هنگام کشتی گرفتن بر روی شانه های حریف خود در آب می نشسته است. در بسیاری از شهرهای هندوستان مردان گروه هایی به نام آخراس (Akhras ) تشکیل می دادند و باهم کشتی می گرفتند.
اگرچه تاریخ ورزش کشتی در هند به چندهزار سال پیش برمی گردد، اما هنوز هم گروه های آخراس (Akhras ) در شکل جدید خود وجود دارند. نمونه این قضیه یک پهلوان هندی بود که در رقابت های جهانی از سال 1910 تا اوایل 1940، شکست ناپذیر بود.
یک ورزشگاه (آخراس) هندی دارای یک گودال بزرگ مربع یا مستطیل شکل با سطحی سخت جهت انجام تمرینات است. وسایلی که در آنجا وجود دارد، شامل این موارد است: انواع مختلف میل ها –مثل آنچه که در زورخانه ها موجود است- وزنه های سنگی برای وزنه برداری و طناب برای بالا رفتن.
در طرح ها و نقاشی های هنرمندان کره ای نیز آثاری از کشتی سنتی آن ها به چشم می خورد. 600 سال پیش، آن ها در لباس های سنتی کشتی می گرفتند.
در پاکستان هم کشتی مانند هند بود. بدین ترتیب زورخانه نیز در سطح ورزش های باستانی کشورهای همسایه است؛ همین مسأله به گسترش این ورزش در کشورهای مجاور ایران کمک فراوانی می کند.
برگزاری رقابت ها
حال بحث بر سر انجام این ورزش در سطح بین المللی است. آیا به راحتی می توان ورزش باستانی را در دنیای ورزش تجاری امروزی وارد کرد؟ قطعاً این کار با کمک کشورهای دوست امکان پذیر است. در این زمینه می توان مسابقات زیادی را در داخل و خارج از کشور برگزار کرد.
انسان ها ذاتاً به فرهنگ باستانی جامعه خود کشش دارند. ورزش های باستانی سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل شده اند.
سازمان دهی ورزش ها در زمینه های تربیتی آن ها و مواردی از این قبیل است که باعث جهانی شدن یک ورزش می شود. اما این حقیقت نیز وجود دارد که برخی از اصول در طی زمان دستخوش تغییراتی شده اند. اما مهم ترین جنبه سنتی ورزش زورخانه ای، تطابق کامل آن با تئوری های امروزی است. همه ما به رحمت خداوند ایمان داریم. خداوند می خواهد که ما بهترین کارها را انجام دهیم و بهترین کار در ورزش، آماده سازی هرچه بیشتر انسان ها برای داشتن جامعه و دنیایی سالم است؛ به طوری که هر انسانی، همواره لبخند برلب داشته باشد.
آیا امروز کشورهای غربی، ورزش های رزمی خود را به عنوان یک ورزش پایه عمومی به دنیا عرضه نکرده اند؟ یا به موفقیت بزرگ هندی ها در قراردادن ورزش سنتی خودشان به نام کباده ( Kabbadi) در سطح بین المللی توجه کنید. درحال حاضر، آن ها تلاش می کنند، که ورزش دیگر خود به نام Kho-Kho را به جامعه جهانی معرفی کنند. بنابراین زورخانه تواند به یک ورزش بین المللی تبدیل شود. من با معرفی این ورزش به جامعه بین المللی موافق هستم؛ فقط نیاز به تلاش زیاد و مداوم دارد و حتی در ایران هم برای اینکه زورخانه ورزش مطرحی شود، تلاش زیادی لازم است. جوانان همیشه آرزو دارند که یک پهلوان بزرگ یا ستاره فوتبال باشند، چراکه آنان را الگوی خود قرار می دهند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 11 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله زورخانه ورزشی بی نظیر