بررسی روشهای تدریس سنتی و جدید و تاثیرآنها در یادگیری
دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی منطقه 9 آموزش و پرورش شهر تهران
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:131
فهرست مطالب :
موضوع ....................................... 1
مقدمه ....................................... 1
بیان مسئله .................................. 2
فرضیه ....................................... 2
اهداف ....................................... 2
جامعه آماری ................................. 2
نمونه گیری................................... 2
تعاریف واصطلاحات.............................. 3
فصل دوم : ادبیات وپیشینه تحقیق
مقدمه........................................ 4
معرفی روشهای مختلف تدریس..................... 4
بخش اول : برسی روشهای سنتی و تأثیرآنها در یادگیری دانش آموزان 5
روش حفظ وتکرار............................... 5
محاسن ومحدودیتهای روش حفظ وتکرار............. 6
روش سخنرانی.................................. 7
مراحل اجرای روش سخنرانی...................... 8
محاسن و معایب محدودیتهای روشهای سخنرانی...... 26
نتیجه........................................ 31
روش پرسش وپاسخ............................... 32
هدف از روش پرسش وپاسخ........................ 34
محاسن ومحدودیتهای روش پرسش وپاسخ............. 34
روش نمایش (نمایش علمی )...................... 35
مراحل اجرای روش نمایش........................ 35
محاسن ومحدودیتهای روش نمایش.................. 37
روش ایفای نقش ............................... 38
فنون کلی اجرای نمایش ........................ 39
مراحل اجرای روش ایفای نقش.................... 39
روش گردش علمی ............................... 41
روش بحث گروهی................................ 46
چه دروس و موضوعاتی را می توان با روش بحث گروهی تدریس کرد؟ 47
درچه موقعیتی ویرای چه هدفی می توان از روش بحث گروهی استفاده کرد؟............................................. 49
مراحل اجرای روش بحث گروهی.................... 50
محاسن ومحدودیتهای روش بحث گروهی ............. 61
روش آزما یشگاهی(آزمایشی)..................... 62
محاسن ومحدودیتهای روش آزمایشی................ 65
خلاصه ........................................ 66
بخش دوم : بررسی روشهای تدریس جدید وتأثیر آنها در یاد گیری دانش آموزان70.....................................
روشهای آموزش انفرادی......................... 71
هدفهای آموزش انفرادی......................... 72
طرح کلر وسطوح مختلف آن....................... 75
روشهای مختلف آموزش انفرادی................... 79
سازماندهی مجدد مدارس برای آموزش انفرادی...... 88
خلاصه......................................... 95
روش مسأله ای................................. 96
شرایط اجرای روش مسأله ای..................... 96
چگونگی اجرای روش مسأله ای.................... 97
محاسن ومحدودیتهای روش مسأله ای............... 99
روش واحدها................................... 100
ویژگی روش واحدها............................. 101
مراحل اجرای روش واحدها....................... 102
روش واحد موضوع............................... 104
ویژگیهای روش واحد موضوع...................... 104
محاسن ومحدودیتهای روش واحد موضوع............. 105
روش واحد تجربی .............................. 106
ویژگیهای روش واحد تجربی...................... 106
نمونه ای از یک واحد تجربی ................... 107
روش واحد طرح................................. 109
ویژگی های روش واحد طرح ...................... 109
محاسن ومحدودیتهای روش واحد طرح .............. 111
خلاصه ........................................ 112
فصل سوم طرح تحقیق
متغییرها..................................... 116
جامعه آماری ونمونه گیری های مختلف توسط دانشمندان 116
جامعه اماری ونمونه گیری محقق................. 120
جدول......................................... 123
نمودار ..................................... 123
آمار توصیفی.................................. 124
شاخص مرکزی................................... 125
فصل چهارم:
نتیجه گیری................................... 126
پیشنهادات.................................... 127
رد یا قبول فرضیه............................. 127
فرم خام...................................... 128
منابع مأخذ................................... 129
واژه نامه ..................................... 131
چکیده :
در دنیای پیچیده ، هیچکس بی نیاز از تعلیم وتربیت نیست . امروز فعالیت در مدرسه ودر امر آموزش ، خود بخش عظیمی از زندگی انسآنها شده است . لحظاتی را به خاطر می آوریم که چگونه نشستن در کلاس، گوش دادن به صدای یکنواخت معلم ،حفظ کردن بدون فهم مطالب درسی ، دلهره واضطراب ناشی از امتحان، وسرزنش معلمان ووالدین موجب نفرت وگریز ما از کلاس درس ومحیط آموزشی می شد .راستی چرا ؟! چرا فعالیتهای آموزشی نتوانست مارابا محیط آموزش مأنوس ، وبه یاد گیری علاقه‌مند کند ؟ چرا فعالیتهای مدرسه با تهدید اصرار معلمان صورت می گرفت؟ چرا شاگردان از تعطیل شدن مدرسه احساس رضایت وخوشحالی می‌کردند؟ مقصر اصلی جه کسی بود؟ معلم ناتوان وناآگاه یا شاگرد بی‌علاقه و بی‌استعداد؟ آیا معلمان تعلیم وتربیت، نتوانسته‌اند امکانات مطلوب یادگیری و زمینه‌های شکوفایی استعداد شاگردان را فراهم کنند؟ و یا انتخاب روشهای تدریس به درستی انجام نشده است؟ اگاهی و شناخت معلم از اصول و روشهای تعلیم و تربیت عامل مهمی است که می‌تواند اورا در کار خود موفق و موید سازد. معلم باید قادر باشد با شناخت شاگردان وآگاهی از فرایند تدریس، نیازهای آنان را مشخص کند و با در نظر گرفتن توانا‌یی‌های ایشان به ایجاد وضعیت مطلوب آموزش اهتمام ورزد .
بیان مسئله : چه رابطه‌ای بین نوع انتخاب روش تدریس و تأثیر آن در یادگیری دانش‌آموزان وجود دارد؟
فرضیه : بین نوع انتخاب روش تدریس و تأثیر آن دریاد گیری دانش‌آموزان همبستگی وجود دارد.
اهداف :
- معرفی روشهای سنتی و جدید تدریس در نظام آموزش .
- نقد و بررسی روشهای مختلف تدریس و تأثیر نوع انتخاب آنها در یادگیری دانش‌آموزان.
- بررسی محاسن ومعایب استفاده از روشهای مختلف تدریس.
جامعه آماری: جامعه مورد مطالعه، دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمایی منطقه 9 تهران هستند .
تقسیم بندی دانش‌آموزان درسه پایه اول ، دوم ، وسوم راهنمایی می‌باشد .
تحقیق مورد نظر در بررسی روشهای تدریس مختلف وتأثیر آنها برروی دانش‌آموزان است.
نمونه گیری: تعداد کل دانش آموزان300نفر می‌باشد .ودرهرپایه3 کلاس وجود دارد .
تعداد دانش آموزان هرکلاس تقریبأ 33 نفراست .
تعاریف ، اصلاحا‌ت وواژه‌ها :
تدریس : تعریف اول : بیان صریح معلم در باره آنچه باید یاد گرفته باشد .
تعریف دوم :همورزی متقابلی که بین معلم و شاگرد ومحتوا در کلاس درس جریان دارد.
تعریف سوم : فراهم آوردن موقعیت واوضاع واحوالی که یادگیری ر‌ابای دانش آموزان
آسان کند.
روش تدریس : به مجموعه تدابیرمنطقی که معلم برای رسیدن به هدف‌هاباتوجه به شرایط وامکانات اتخاذ می‌کند،
یادگیری :یادگیری یعنی تغییردر رفتار ، یعنی تغییریکه بر اثر تعادل شاگرد با محیط حاصل میشود .
ارتباط ورابطه : آنچه که بین دو چیز و یا دو نفر همبستگی را ارتباط میدهد .
تأثیر : اثر گذاشتن درچیزی-نفوذ کردن .
نوع انتخاب روش تدریس: یعنی اینکه بین انواع روش های تدریس کدامیک را انتخاب می‌کنید .
دانش آموز: کسی که به فراگیری علم ویا چیزی می پردازد .
تعریف عملیاتی: انتخاب اینکه کدامیک از انواع روشهای تدریس در یادگیری دانش آموزان موثر است. روشهای سنتی و متداول یا روشهای تدریس جدید .
نوع انتخاب روش تدریس در یادگیری دانش‌آموزان بسیار موثروحائز اهمیت است .
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق :
مقدمه:
انتخاب روش تدریس یکی از مراحل مهم طراحی آموزشی است. معمولاً علم بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله، باید خط‌مشی و روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند؛ چون خط‌مشی معلم و روش تدریس او چگونگی فعالیت شاگردان را برای رسیدن به هدفهای آموزشی مشخص می‌سازد.
در واقع، به مجموعه تدابیر منظمی که معلم برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و امکانات، اتخاذ می‌کند روش تدریس می‌گویند.
معلم بدون شناخت روشهای مختلف تدریس، هرگز به انتخاب صحیح آن نخواهد بود. او هر اندازه که با روشهای تدریس آشنا باشد در موقعیت‌های مختلف برای رسیدن به مقاصد آموزشی، آزادی عمل بیشتری خواهد داشت.
معرفی روشهای مختلف تدریس:
امروزه روشهای تدریس تحت دو عنوان «روش‌هاس تدریس سنتی» و «روشهای تدریس جدید» مسطوح شده است.
روشهای تدریس سنتی که شاید بیشترین حاکمیت را بر فعالیتهای مدارس دارد در بخش اول تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. در این بخش روشهای تدریس سنتی همچون روش حفظ و تکرار، روش سخنرانی، روش پرسش و پاسخ، روش نمایش‌نامه‌ای، روش گردش علمی، روش گروهی، و روش آزمایشگاهی معرفی شده و به نقد و بررسی روشها پرداخته شده و همچنین محاسن و معایب و چگونگی کاربرد آنها و تأثیر آنها در یادگیری دانش‌آموزان مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم نیز روشهای تدریس جدید را مورد بحث قرار داده است و به معرفی و نقد و بررسی روش‌هایی همچون روش آموزش انفرادی ، از قبیل آموزش تا حد تسلط، تدریس خصوصی ، آموزش رایآنهای ، آموزش برنامه‌ای ، آموزش انفرادی تجویز شده ،آموزش انفرادی هدایت شده، پرداخته است و همچنین تأثیر استفاده از این روشها را در یادگیری دانش‌آموزان مورد تحقیق قرار داده است.
بخش اول: (بررسی روشهای سنتی و تأثیر آنها در یادگیری دانش‌آموزان) روشهای سنتی روش‌هایی هستند که اکثر مدارس دنیا ، در طول تاریخ آموزش و پرورش از آن استفاده کرده‌اند و امروزه نیز یکی از متداول‌ترین روشهای حاکم بر مدارس هستند. مهم‌ترین این روشها ، روش حفظ و تکرار ، سخنرانی ، پرسش و پاسخ، روش نمایش ، ایفای نقش ، گردش عملی، بحث گروهی و روش نمایش است.
روش حفظ و تکرار:
روش حفظ و تکرار یکی از قدیمی‌ترین روشهای آموزشی است . در این روش، به حافظه سپردن مطالب و تکرار و پس دادن آن مهم‌ترین کار به شمار می‌رود. معلمی که بر محتوای درس مسلط است ، تمام یا قسمتی از آن را بیان می‌کند و سپس انتظار دارد که شاگردان همان مطالب را به وسیله تمرین و تکرار به خاطر بسپارد تا در جلسه آینده یا در هنگام امتحان به او پس بدهند. در واقع ، در این روش ، تدریس عبارت است از ارائه مفاهیم به صورت شفاهی یا کتبی از طرف معلم و تکرار و حفظ کردن و پس دادن ان توسط شاگردان. اقلب پاداش و تنبیه از عوامل ایجاد انگیزه در این روش است، بویژه ترس از امتحان از وسایل مهم تحریک یادگیری شاگردان محسوب میشود. ارزش‌یابی در این روش تنها به منظور سنجش حافظه و میزان تسلط شاگردان بر محتوا صورت می‌گیرد. در این روش ، انضباط بسیار سخت و آمرانه است. روابط معلم و شاگرد رسمی و بر اساس احترام و ترس بنا میشود. هدف اصلی در این روش ، پرورش نیروهای مجرد ذهنی است. مفاهیم حفظ شده در این روش ، ارتباطی با دنیای کار و فعالیت ندارد و یادگیری بیشتر بر اساس تمرین و تکرار صورت می‌گیرد.
تمرین‌های حافظه‌ای موجود در بسیاری از کلاس‌های ما از این نوع است. این روش معمولاً انسان خلاق ، مبتکر، کارآمد و نقاد تربیت نمی‌کند و رقبت یادگیری را از بین می‌برد و روحیه‌ای نامطلوب ایجاد می‌کند.
محاسن و محدودیتهای روش حفظ و تکرار:
الف) محاسن:
- روش حفظ و تکرار برای به خاطر سپردن اصول ، قواعد، و قوانین در علوم مختلف روش مناسبی است.
- برای تعلیم و تربیت جمعی، به منظور حفظ و نگهداری معتقدات ، تاریخ، فرهنگ و ادبیات یک ملت مفید است.
- برای تقویت و پرورش صفاتی از قبیل اطاعت، احترام به گذشته و احترام به مسنترها روش خوبی است.
- کمتر به معلمان با تجربه نیاز دارد.
- ارزان‌ترین روش آموزشی است، زیرا در این روش چندان نیازی به امکانات و تجهیزات آموزشی نیست.
ب) محدودیت‌ها:
- در این روش ، ارتباط و همکاری متقابل بین معلم و شاگرد وجود ندارد.
- به علت وجود انضباط خشک، این روش باعث ایجاد و توسعه روابط نامناسب بین معلم و شاگرد میشود.
- وسیله مناسبی برای برانگیختن حس کنجکاوی شاگردان نیست و به همین دلیل، شاگردان اغلب از محیط مدرسه بیزارند.
- این روش افراد متفکر، تحلیل‌گر و نقاد پرورش نمی‌دهد.
- فعالیت در این روش یکنواخت است و به تفاوت‌های فردی توجه نمی‌شود.
- در فعالیتهای آموزشی علاقه ، رقبت و استعداد شاگردان در نظر گرفته نمی‌شود.
- معلومات کسب شده رابطه‌ای با زندگی واقعی ندارد.
- این روش افراد فعال و شایسته برای زندگی اقتصادی و اجتماعی تربیت نمی‌کند.
روش سخنرانی:
- آیا آمادگی دارید به شاگردانتان به نحو احسن آموزش دهید؟
- آیا میدانید چگونه با شاگردانتان رابطه عاطفی مناسبی برقرار کنید؟
- آیا می‌توانید اندیشه‌های خود را به طور منسجم سازمان دهید؟
- آیا می‌توانید شاگردانتان را برانگیزید تا به سخنرانی شما توجه کنند؟
- آیا توانایی نتیجه‌گیری از سخنرانی خود را به نحو مطلوب دارید؟
اگر پاسخ سؤالات فوق منفی باشد، شما برای تدریس مطالب و مفاهیم آموزشی با روش سخنرانی مشکل خواهید داشت.
روش سخنرانی در نظام‌های آموزشی، سابقه‌ای طولانی دارد. ارائه مفاهیم به طور شفاهی از طرف معلم و یادگیری آنها از طریق گوش‌کردن و یادداشت برداشتن از طرف شاگرد ، اساس کار این روش را تشکیل می دهد. در این روش، یک نوع انتقال یادگیری رابطه ذهنی بین معلم و شاکرد ایجاد میشود. از خصوصیات این روش، فعال و متکلم وحده بودن معلم و پذیرنده و غیر فعال بودن شاگرد است. در فرایند تدریس، تمام عوامل تحت کنترل معلم است. او می‌تواند به هر ترتیبی که خود می‌پسندد درباره موضوع مورد نظر سخن بگوید و هروقت لازم بداند آن را پایان دهد. انتقال یک پیام جریان فکری یکطرفه از طرف معلم به شاگردان است.
مراحل اجرای روش سخنرانی:
روش سخنرانی خواه مفصل باشد یا مختصر، دارای مراحل اجرایی ذیل است :
مرحله اول ، آمادکی برای سخنرانی
کمیت و کیفیت یک سخنرانی تعیین کننده نوع آمادگی معلم برای سخنرانی است در سخنرانی‌های کوتاه، فوری و غیر رسمی معمولاً کسب آمادگی چندان امکان‌پذیر نیست ، اما برای سخنرانی‌های طولانی و نسبتاً رسمی، همچون کلاس درس ، معلم باید آمادگی کافی داشته باشد. برای فرد سخنران آمادگی باید از سه نظر کسب شده باشد:
1- آمادگی از نظر تجهیزات:
- آیا در سخنرانی از وسایل آموزشی استفاده خواهد شد؟
- وسایل آموزشی بسیاری مانند: فیلم، تلویزیون، اسلاید و نوارهای ضبط شده وجود دارند که می‌توانند معلم را در یافتن مطالب مناسب و ایراد سخنرانی کمک کنند.
- معلم باید آنها را با توجه به هزینه‌های موجود ، مورد بررسی قرار دهد و آنهایی را که می‌توانند سخنرانی را تقویت کنند انتخاب نماید.
2- آمادگی عاطفی:
- آیا من با آسودگی سخنرانی می‌کنم؟
- بسیاری از مردم هنگام سخنرانی دچار نوعی ترس ناگهانی می‌شوند. این ترس به هنگام ارائه سخنرانی موجب کاهش توانایی ارتباط میشود. ترس از سخنرانی را می‌توان با روشهای مختلف کاهش داد. یکی از روشهای بسیار مؤثر کاهش ترس، روش از بین بردن منظم حساسیت است. این روش به انسان یاد میدهد چگونه راحت و آسوده باشد. پس از اینکه فرد آسوده و راحت شد، تعدادی عوامل درجه‌بندی شده که ایجاد اضطراب می کند، به موقعیت اضافه میشود. اگر فرد بتواند در موقعیت ایجاد شده آسوده خاطر بماند ، می‌تواند مطمئن شود که موقعیت‌های اضطراب‌انگیز خنثی شده‌اندو دیکر اثر نخواهند داشت. چنین آموزشی می‌تواند توانایی روبه رو شدن بدون ترس با شنوندگان را به سخنران اعطا کند.
3- آمادگی از نظر زمان:
- آیا زمان کافی برای آماده شده وجود دارد؟
- سازماندهی خوب یک سخنرانی و طی یک مراحلی مانند جمع‌آوری اطلاعات ، تنظیم مطالب ، تعیین موارد ، تأکید (مهم) و فراهم ساختن مثال‌های نافذ و ناب مستلزم وجود زمان مناسب است. سخنرانی، در واقع ، تجدید بنای در مقیاس کوچک از ساختمان دانش و اطلاعات سخنران است. چنین تجدید بنایی نیاز به زمان مناسب دارد و اگر چنین فرصتی در اختیار سخنران نباشد، نمی‌توان از او انتظار داشت که سخنرانی مطلوبی ارائه دهد.
مرحله دوم : مقدمه سخنرانی
از مقدمه می‌توان به منظور ایجاد رابطه بین معلم و شاگرد، جلب توجه شاگردان، نشان دادن مندرجات و مضامین اساسی به فعالیت و جنبش در آوردن اطلاعات و تجربیات شاگردان استفاده کرد.
- ایجاد رابطه بین معلم و شاگرد: نقش ارتباطی مقدمه ممکن است هنگامی آشکار شود که معلمی خود را به شاگردان معرفی می‌کند، نام آنان را می‌پرسد، صحبت‌های گرم و صمیمانه ای درباره وقت کلاس به میان می‌آورد، لطیفه یا حکایت کوتاهی می‌گوید یا قسمتی از مراحل کار را معین می‌کند.
- جلب توجه شاگردان: شیوه‌های جلب توجه شاگردان به سخنرانی متعدد است. فعالیت همچون طرح سؤال، بحث و گفتگو، استفاده از وسایل بصری یا گفتن این نکته که از «درس امتحان گرفته میشود» ممکن است موجب توجه شاگردان به محتوای سخنرانی بشود. در جلب توجه شاگردان، رعایت نکات زیر می‌تواند بسیار مفید باشد:
الف) شناخت علایق و خواسته‌های شاگردان: شناخت علایق و خواسته‌های شاگردان از عوامل مهم جلب توجه است. برای شناخت علایق و رغبت شاگردان، معلم باید به عوامل متعددی مانند سن، جنس، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، سطح توانایی‌ها،موفقیت‌ها و سوابق آموزشی توجه کند و براساس شناخت آنها، سخنرانی خود را سازمان دهد.
ب) ایجاد انگیزش: گفتن عبارت‌هایی مانند:
- مسائلی که مطرح می‌شوند مهم است،
- سؤالات امتحانی از این مبحث طرح خواهند شد،
از موضوعاتی هستند که ایجاد انگیزه می‌کنند.
گیج در کتاب روانشناسی تربیتی می‌گوید: آلیسون وآش (1951) در آزمایش نشان دادند که گفتن این مطالب که : «مضمون یک فیلم مهم و مشکل است»، یادگیری را بهبود می‌بخشد. به احتمال قوی، بهتر خواهد بود اگر در هنگام سخنرانی یا موقعیت‌های آموزشی دیگر، به فراگیران گفته شود: «مطالب مشکل اما قابل فهم است» یا «مسائل بیشتر از آنکه ساده باشند قابل حل هستند». در چنین حالتی، اگر آنان در درک مطلب یا حل مسئله موفقیت بدست آورند، اعتماد به نفس خود و خودساختگی‌شان بیشتر خواهد شد، در حالی که اگر در درک مطالبی که به آنان گفته شده «آسان است» موفق شوند، تقویت و خودساختگی‌شان کمتر خواهد بود و اگر موفق نشوند، میزان از دست دادن اعتماد به نفسشان افزایش خواهد یافت؛ بنابراین، بهتر است در فرایند تدریس، به شاگرد گفته شود: «موضوع مشکل ولی قابل فهم و حل است.»
ج) بیان صریح هدف‌ها و نکات مهم سخنرانی: معلم باید کلیه هدفهای اجرایی مورد نظر در سخنرانی را با جملاتی صریح و روشن بیان کند یا روی تخته گچی بنویسد. در دو مطالعه‌ای که بلگارد، روزن‌شاین و گیج (1971) انجام داده‌اند، ضریب همبستگی بین میزان «وضوح هدف‌ها» برای شاگردان و میزان یادگیری آنان را 39/0 اعلام کرده‌اند.
د) استفاده از پیش سازماندهنده: اگر چه میزان تأثیر پیش سازماندهنده در روش سخنرانی چندان معلوم نشده است و حتی گاهی نامعین و تا حدودی متناقض است، اما به اعتقاد آزوبل، اگر مفاهیم ارائه شده در سخنرانی با ساخت شناختی شاگردان به وسیله پیش سازماندهنده ارتباط داده شود، درک و یادگیری مفاهیم بسیار بالا خواهد رفت. با ارائه پیش سازماندهنده، شاگردان قادر می‌شوند اطلاعاتی را که به آنها داده شده است دسته‌بندی، حفظ و دوباره یادآوری کنند.
ه) پیش آزمون و فعال کردن آگاهی و اطلاعات شاگردان: آزوبل بر لزوم پیش‌آزمون تأکید می‌کند و معتقد است که یادگرفته‌های قبلی فراگیران مهم‌ترین عامل در یادگیری آنهاست. برای شناخت زمینه‌های قبلی شاگردان، معلم می‌تواند سؤالاتی را به صورت کتبی یا شفاهی مطرح کند. این سؤالات اولاً، به شاگردان آگاهی میدهد که چه موضوعاتی مهم است و ثانیاً، اطلاعات لازم را در مورد زمینه‌های علمی شاگردان در اختیار معلم قرار میدهد. این اطلاعات می‌تواند برای تنظیم سخنرانی بسیار مفید باشد.
و...
دانلود پایان نامه بررسی روشهای تدریس سنتی و جدید و تاثیرآنها در یادگیری دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی