مشخصات این فایل
عنوان: توبه و جایگاه بلند آن در عرفان
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 16
این مقاله درمورد توبه و جایگاه بلند آن در عرفان می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله توبه و جایگاه بلند آن در عرفان می خوانید :
مفهوم توبه
توبه در لغت: توبه از ماده «توب» به معناى «رجع» (بازگشت) است. ابن فارس متوفاى ۳۹۵. ه در «معجم مقاییس اللغة» مىگوید: «توب» التاء والباء والواو کلمة واحدة تدل على الرجوع یقال تاب من ذنبه اى رجع عنه، یتوب الى الله توبة ومتابا...» (۴۲)
ابنمنظورلغوى معروف مىگوید: «التوبة الرجوع منالذنب... و تاب الى الله یتوب توبا و توبة و متابا اناب و رجع عن المعصیة الىالطاعة... و تاب الله علیه وفقه لها والله تواب یتوب على عبده.» (۴۳)
راغب اصفهانى مىگوید:«توبه ترک گناه به بهترین وجه است و آن رساترین شکل پوزشخواهى است زیرا اعتذار سه قسم است و قسم چهارمى ندارد:
۱- اینکه پوزش خواه بگوید این کار را انجام ندادهام. (کار را از اساس منکر شود.)
۲- بگوید آنرا بدین دلیل انجام دادهام. (عذرى براى کارش بتراشد.)
۳- این کار را انجام دادهام وگناه کردهام و از بن و بیخ آن را ترک مىکنم.
توبه در اصطلاح: آنچه در عرفان مهم استحقیقت توبه است اما بد نیستبعنوان مقدمه به ذکر پارهاى از تعاریف توبه که در گوشه و کنار کتب عرفانى آمده استبپردازیم.
الف: جرجانى مىگوید:«...و در اصطلاح شرع پشیمانى از گناهان است و صوفیان مىگویند: توبه رجوع به خداى تعالى استبراى گشودن گرهامتناع از قلب وبرخاستنبه تمام حقوق پروردگار.» (۴۴)
ب: عبدالرزاق کاشانى در شرح منازل السائرین پیر هرات مىگوید: «توبه بازگشت از مخالفتحکم حق استبه موافقت او پس تا زمانى که مکلف حقیقت گناه را نشناسد و نداند که فعلى که از او صادر مىشود مخالف حکم خدا استبراى آن مکلف رجوع از گناه صحیح نیست» (۴۵)
ذوالنون مصرى: «توبه عوام، از گناه است وتوبه خواص،از غفلت.» گفت: «بر هر عنصرى، توبهاى است توبه دل،نیت کردن استبر ترک شهوات حرام و توبه چشم،از محارم بر هم نهادن، و توبه دست، ترک گرفتن دست ازمناهى و توبه پاى،نارفتن به مناهى.» (۴۶)
سهلبن عبدالله: «اول توبه،اجابت است. پسانابت است، پس توبه است، پس استغفار. اجابتبه فعل بود و انابتبه دل و توبه به نیت و استغفار از تقصیر... (۴۷) اول چیزى که مبتدى را لازم آید توبه است و آن ندامت است و شهوات را از دل برکندن و از حرکات مذمومه به حرکات محموده نقل کردن و دست ندهد بنده را توبه تا خاموشى را لازم خود نگرداند و...» (۴۸)
جنید بغدادى:«توبه را سه معنى است: اول ندامت، دوم عزم بر ترک معاودت. سوم خود را پاک کردن از مظالم و خصومت.» (۴۹)
خواجه نصیرطوسى (ره):«معناى توبه رجوع از گناه باشد و اول باید دانست گناه چه باشد.» (۵۰)
دکتر قاسم غنى:«صوفیه توبه را به این شکل تعریف کردهاند که بیدارى روح است از غفلت و بىخبرى به طورى که گناهکار از راههاى ناصوابى که مىپیماید، خبردار شود و از گذشته بد خود منزجر گردد ولى فقط تذکر و تنبه کافى نیست که تائب شمرده شود مگر آنکه توبه کار بکلى آن معصیتیا معاصى را که مرتکب بوده و متذکر شده رها نماید و مصمم شود که بار دیگر به آن معاصى برنگردد تا به قول شیخ عطار در منطق الطیر:
تو یقین مىدان که صد عالم گناه
از تف یک توبه برخیزد ز راه (۵۱)
لاهیجى:...بتوبه - که بازگشتن بجانب حق است و ترک ماسوى الله - متصف گردد. (۵۲)
غزالى در احیاءالعلوم، نراقى در جامع السعادات و فیض در محجةالبیضاء در تعریف توبه مىفرمایند: «توبه عبارتست از سه امرى که مترتب بر یکدیگرند و هر کدام علت دیگرى است و آن سه عبارتند از: ۱- علم به مضرات گناه و اینکه سبب دورى از حق تعالى مىگردد. ۲- ندم و پشیمانى. ۳- تصمیم و اراده به عمل. کیفیت ترتب این سه امر به این صورت است که آگاهى از زبان گناه لتحالت ندامت و پشیمانى از آن مىگردد و هنگامى که بخوبى این ندامتبر انسان مستولى گردد تصمیم مىگیرد گناهان گذشته راجبران کند و در زمان حال گناه نکند و تصمیم مىگیرد در آینده نیز مرتکب گناه نگردد. (۵۳)
بخشی از فهرست مطالب مقاله توبه و جایگاه بلند آن در عرفان
معناى سلوک و مقام
تعداد و ترتیب مقامات
توبه اولین مقام و منزل عارفان
توبه اولین منزل رابعه عدویه
مفهوم توبه
پىنوشتها:
دانلود تحقیق توبه و جایگاه بلند آن در عرفان
