دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
مقدمه
خلاصه اجرایی پیش روی، حاوی یافته هایی است که در ارزیابی فاز اول فعالیت ایجاد کتاب خانه های الکترونیکی سلامت(eLib) بدست آمده است. انگیزه اصلی ایجاد eLib به واسطه نتایج حاصله از هم اندیشی کنفرانس منطقه‌ای Library Virtual در تهران بود که توسط دفتر منطقه‌ای حوزه مدیترانه شرقی [EMRO] سازمان جهانی بهداشت و معاونت تحقیقات و فن آوری وزارت متبوع در سال 1380 برگزار شد.
هدف اصلی این برنامه درگیر کردن جامعه آموزش عالی علوم پزشکی در ایجاد و شکل دهی، اجرا و پیاده سازی کتاب خانه الکترونیکی سلامت می باشد.
بر اساس ارزیابی های انجام شده، پروژه eLib در رابطه با اهداف مورد نظر اقدامی مناسب محسوب می شود که در دستیابی به بیشتر اهداف خود موفق خواهد بود.
این برنامه در فاز مطالعاتی با توجه به حوزه های مختلفی که در آن تعریف شده بود، به نتایج با ارزشی رسید بطوری که به خوبی خواهد توانست، همان گونه که می‌خواهد پرسنل نظام بهداشت و درمان را با خود همراه کند.
یکی از موفقیت های بارز برنامه eLib ، ایجاد روابط بین جوامع آموزشی پژوهشی علوم پزشکی و توسعه مهارت ها می باشد. تجارب عملی مهم حاصل از شیوه های الکترونیکی و مسائل مربوط به آن، حاصل کار این برنامه می باشد که در آینده برای جامعه آموزش عالی بسیار ارزشمند خواهد بود.
با توجه به مقوله های بدست آمده زیر، کتابخانه الکترونیک سلامت سهم بزرگی در ایجاد ارزش های افزوده دارد:
• انسجام - eLib هماهنگی و ساختار لازم را در ایجاد این حوزه ارائه می نماید .
• جامعیت – در برنامه eLib، گستره بزرگی از مدل ها و شیوه های مختلفی مورد بررسی و آزمون قرار می گیرد، که برای انتخاب شیوه ها، اطمینان بیشتری را ایجاد می نماید.
• پوشش – برنامه e-Lib این حسن را دارد که گستره بسیار وسیع تری از دانشگاهها در ایجاد تکنیک های الکترونیکی مشارکت نمایند که احتمالاً این مشارکت در حالات دیگر تحقق نمی یافت.
• خلاقیت – فراخوانی های رقابتی برنامه eLib برای اخذ پیشنهادها منجر به بروز خلاقیت های بیشتری می شود.
• تجزیه و تحلیل – با توجه به بررسی های انجام شده، علت بسیاری از کامیابی ها و ناکامی های در برنامه e-Lib در سایر کشورها مشخص خواهد شد.
• تجربه های عملی – برنامه eLib نشان داده که جوامع کتاب خانه‌ای در اجرای تکنیک های الکترونیکی حضور گسترده ایی می توانند داشته باشند.
• انتقال تجربه – در برنامه e-Lib تجارب آموخته شده به طور گسترده ایی به کلیه بخش ها منتقل، از دوباره کاری های غیر ضروری جلوگیری خواهد نمود.
بر اساس مطالعاتی که در طی این ارزیابی صورت گرفت، مشخص شد که تاثیر e-lib برای جوامع کتابخانه‌ای بین المللی و ملی در سطح بسیاری از کشورها بسیار خوب بوده است. شایان ذکر است که e-Lib تاثیری بسیار مثبتی بر ناشران و سایر سازمان های دولتی مرتبط نیز داشته است. در ارزیابی مذکور، در آغاز چهار پرسش کلید در خصوص e-Lib مطرح گردید. در واقع پاسخ به این پرسش ها بود که یافته های اصلی ارزیابی را به طور خلاصه بدست داد.
این پرسش ها عبارت بودند از:
1 – آیا برنامه e-Lib ارزش افزوده مورد نظر را ارائه و آیا این مزیت ها میزان اعتباری را که معاونت تحقیقات و فن آوری به آن اختصاص داده است را توجیه خوهد کرد؟
بله (با توجه به شناختی که از آغاز “برنامه” وجود داشت) تشریح برنامه نیز بر این مهم تاکید نمود.
بازنگری ها نشان داد که در بسیاری از موارد، راهبرد صحیحی در رابطه با برنامه اتخاذ شده است. البته باید به این نکته توجه داشت که بسیاری از مطالب علمی تولید شده به واسطه فاکتورهایی چون رشد سریع کاربری عمومی اینترنت و با استفاده از e-Lib موجود در سایر کشورها بوده است. همه افراد ذی نفع در جامعه اطلاعات آموزش عالی تحت تاثیر این مقوله قرار گرفته و از آنها استفاده خواهند نمود. در سطح ملی نیزe-Lib یکی از مقوله های مهم در کاربری این مطالب می باشد.
e-Lib از طریق ایجاد توازن در شیوه پردازش جامعیت مطالب علمی و با توجه به روش آن که بخشی بزرگی از جامعه را به طور غیر مستقیم درگیر می کند، ارزش‌های افزوده ایی را ارائه کرده است.
برای انجام این مهم، e-Lib برای بسیاری از فعالان اصلی، نوعی درک عملی را به ارمغان آورده است که پشت سرگذاری چالش های پیش روی را بسیار راحت‌تر می کند.
2 – آیا با توجه به ضرورت تخصیص چند بخشی اعتبار مالی به طرح کتاب خانه الکترونیک سلامت در جهت اتمام پروژه های خود، اتخاذ چنین برنامه ملی کنترل شده، منافعی را بدنبال خواهد داشت؟
گزینش چنین برنامه ملی کنترل شده، سبب خواهد شد که e-Lib بتواند مقوله‌های پیش روی این موضوع را که مسلماُ از طریق دیگر قابل انجام نبود، تحت پوشش خود قرار دهد.
باید اذعان کرد که بدون ساختار تعریف شده و مصوب طرح در شورای پژوهش علوم پزشکی و هماهنگی «دبیرخانه تکفاب»، بسیاری از منافع حاصل از پوشش جامع و فراگیری این مقوله ها، هم چنین درک بهتر ان ها و اجتناب از دوباره کاری ها به دست نمی‌آمد. در صورتی که فازهای اجرایی e-Lib هر یک جداگانه در نظر گرفته شود، پروژه های بزرگ به تعداد پروژه های کوچک تری تعریف خواهند شد، احتمالاً خدمات و فرایند ارزیابی و بادوام‌تری ارائه می شد. در واقع رویکرد وسیع فازهای اول و دوم مطالعاتی، سبب خواهد شد که در فازهای اجرایی e-Lib فعالیت ها به صورت مجموعه های کوچک و بسیار متمرکزتر تعریف شوند.
3 – با در نظر گرفتن ساختار اتخاذ شده برای برنامه e-Lib ، آیا برنامه با توجه به چارچوب تعریف شد، و به نحو موثری هدایت شده است؟
مدیریت برنامه e-Lib در درجه نخست به عهده دفتر توسعه و هماهنگی اطلاع رسانی پزشکی و دبیرخانه تکفاب بوده است. این برنامه، علیرغم پیچیدگی و اینکه مدیریت درگیر جوانب بسیاری بوده، به طور موثر و موفقی اجرا و هدایت شده است. اگر چه مدیریت در جریان جزئیات پروژه قرار نداشت، ولی شواهد حاکی از این است که مشکلات پروژه‌ای ناشی از ضعف مدیریت وجود نداشته است.
4 – تاثیر برنامه بر جوامع مختلف ذی نفع ( Stakeholder) چگونه بوده است؟
تاثیر این برنامه در خصوص جامعه کتاب خانه‌ای بسیار خوب بوده و دید مثبتی که جوامع کتاب خانه ایی، در خصوص e-Lib ارائه داده اند در بررسی داخلی مد نظر قرارگرفت. باید در نظر داشت که در صورت عدم ارائه e-Lib چنین اجماعی بین جوامع کتاب خانه ایی حاصل نخواهد شد. پشتیبانی بسیار شایان توجه پروژه های ملی تکفا از طرحهای الکترونیکی نظیر این “برنامه” خود نمایانگر دید مثبت گروهای نظیر در این خصوص میباشد. ناشران و کارگزاران آنها نیز به دلایل تجاری، مجبور به حرکت موازی با برنامه e-Lib خواهند بود به این ترتیب درگیری آن ها با برنامه e-Lib روابط کاری بسیار موثری را برای استفاده از خدمات الکترونیکی در آموزش و پژوهش علوم پزشکی و هم چنین اطلاعات بسیار ارزشی در خصوص کاربران برای آن ها فراهم خواهد آورد . تاثیر “برنامه e-Lib» در خصوص جوامع آکادمیک روندی آهسته تر خواهد داشت؛ چرا که حوزه کاری آن ها دارای عناوین بسیار وسیعی می باشد. با این همه، اهمیت “برنامه e-Lib” به طور فزاینده ایی برای کل جوامع آموزشی پژوهشی علوم پزشکی روز به روز بیشتر می‌شود.
کلیات
در طی چند سال گذشته نوعی گذر از اطلاعات الکترونیکی، به عنوان حوزه تخصصی که به طور کلی مورد پذیرش قرار گرفته است دیده می شود. در کنار ان، ظرفیت هزینه های معین بسیاری از حوزه های مربوط به شدت تغییر یافته است این حوزه ها عبارتند از:
• دسترسی عمومی به اینترنت
• دسترسی عمومی به html و مرورگرهای چند رسانه ایی
• دسترسی به پهنای باند بالا
• ذخیره بالای ظرفیت اطلاعات
• قابلیت های چند رسانه ایی
• پویشگری (اسکن کردن ) و OCR
• چاپ (پرینت)
در سال 1371 این امکان وجود داشت که بتوان تاثیر خدمات اطلاعات الکترونیکی را به عنوان تاثیر حاشیه ای، نادیده گرفت. ولی در پایان سال 1381 با توجه به اثرات این مقوله در بسیاری از حوزه ها، مثل دانشگاه ها، دیگر نمی شد تاثیر این خدمات را نادیده گرفت.
البته درسالهای اولیه دهه 1370 ،ماهیت بسیاری از این تحولات قابل شناسایی بود و می شد دریافت که آن ها در تامین اطلاعات برای آموزش عالی، نقش و تاثیرات عمیقی به دنبال خواهند داشت.
مزیت های حاصل برای بخش آموزش و پژوهش علوم پزشکی
در حال حاضر توسعه مستمر در حوزه های دسترسی به اطلاعات، یکی از مقوله های راهبردی عمده برای دانشگاه محسوب می شود که پرسش های بسیار اساسی و معقولانه‌ای را در رابطه با برخی جوانب امکانات دانشگاه های سنتی مطرح می کند. به ویژه مقوله های مهم مربوط به نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در آموزش علوم پزشکی تاثیر خیلی زیادی در اهداف این برنامه در سالهای آینده خواهد داشت:
این موارد عبارتند از:
• منافع بالقوه : اهمیت ICT روز به روز در محیط های کاری و جامعه بیشتر خواهد شد. در صورت استفاده عاقلانه از ICT، در زمینه یادگیری، آموزش، مدیریت و اداره و پشتیبانی فرایند های پژوهشی، هزینه ها کاهش و کارایی بیشتر می شود.
• دسترسی به تعلیم و تربیت : بخش های مختلف جامعه دانشگاهی، تاکید بر مشارکت بیشتر در امر تعلیم و تربیت را به خصوص در برآوردن نیازهای مربوط به یادگیری های دراز مدت، دارند.
جهانی سازی
ماهیت جهانی اینترنت، فرصت هایی را برای دانش جویان و اساتید و پژوهشگران فراهم آورده است، همین امر این امکان را برای وزارت متبوع فراهم خواهد آورد که بتواند رویه خود را در خصوص تسهیلات دسترسی به منابع اطلاعات، تغییر دهد و از فرصت‌های بزرگتر در جهت افزایش مشارکت بین المللی استفاده نماید.
مدیریت راهبردی:
چشم انداز وسیع و بسیار راهبردی تر منافع ICT در رابطه با آموزش علوم پزشکی و چگونگی تحقق این منافع باید ترسیم گردد. آموزش و پشتیبانی پرسنل و دانش جویان در زمینه مهارت های ICT، یکی از موارد اساسی در جهت توسعه و تحقق فرصت های بزرگ می باشد.
برنامه ها و سازمان های مربوط
“برنامه eLib” یکی از چند فعالیتی است که برای استفاده از کاربردهای ICT برای آموزش علوم پزشکی قابل اجرا خواهد بود. قلمروهای eLib به وضوح تعریف نشده است و این برنامه هم پوشانی و روابط متقاطع زیادی با دیگر برنامه ها و پروژه های مربوط به این حوزه خواهد داشت.
اهداف eLib
برنامه eLib، بسیاری از مقوله های راهبردی مربوط به تامین اطلاعات را برای بخش آموزش علوم پزشکی در برمی گیرد. نتایج پیش بینی شده eLib، همان طور که در فراخوانی اولیه برای پیشنهادها بیان و در حوزه های اصلی تعیین شده در “برنامه” طبقه بندی شد، که اهم آنها عبارتند از:
تحویل مقاله و مدارک الکترونیکی
• خدمات کاری که در طی اجرای برنامه به صورت خود ایستا عمل خواهند کرد.
• نمایش منافع این برنامه به کتاب خانه ها و کاربران نهایی و ارزش مالی آن به بخش سرمایه گذار آموزش علوم پزشکی در کتاب خانه ها
• قیمت پایین تر ارائه خدمات
• خدمات بهتر
ایجاد و توسعه نشریات الکترونیکی
• پروژه های مربوط به نشر موازی هر دو شکل الکترونیکی وسنتی انتشارات مهم و وزین و نشریات تخصصی با حجم کم
• ارتقای اشکال جدید نشریات الکترونیکی برای نشان دادن امکاناتی فراتر از نشریات موازی
• تعداد کم نشریات الکترونیکی پر مخاطب (بدون مشابه چاپی ) که روی ویژگی های خاصی تاکید دارند و فقط در شکل الکترونیکی آن قابلیت انتشار دارند.
• استفاده گسترده تر از شیوه های ارتباطات غیر رسمی بین شبکه ها مثل خدمات قبل از چاپ
• صرفه جویی قابل ملاحظه در فضای کتاب خانه های دانشگاهی به واسطه انجام فایل های پشتیبانی
• دسترسی ساده پژوهش گران و دانشجویان
تاسیس سایر انتشارات درخواستی پژوهشگران
• تعداد کمی از مدل های انتشاراتی در خواستی برای سطوح آموزشی دانشگاهی مناسب می باشند.
• مجموعه‌ای از مطالب الکترونیکی که برای مشتری خاص موجود می باشند.
• سازو کارهای ساده برای مجموعه پرداختی کپی رایت (در آینده نزدیک)
• کاهش فشار در خصوص مطالب کتاب خانه ای
آموزش / آگاهی
• افزایش بارز در سطح دانش مربوطه و توانایی های مرتبط در میان پرسنل کتاب خانه و سایر افراد مسئول استفاده از منابع اطلاعات شبکه ایی
• پیشرفت در ارتقای آگاهی جامعه از ارزش منابع اطلاعات شبکه‌ای و هم چنین نقش این منابع در توسعه مدل های جایگزین برای تامین اطلاعات
• بهبود قابل ملاحظه در کیفیت آموزش ارائه شده به کاربران نهایی از طریق ایجاد تکنیک های آموزشی موثر توسط پرسنل کتاب خانه .
دسترسی به منابع شبکه
• ارتقای آگاهی به منابع اطلاعات شبکه، تفحص در مقوله های مرتبط با اجرای خدمات در مقیاس بزرگ و اطمینان از در گیر شدن جامعه علوم پزشکی در فرایند توسعه‌ای در سطح ملی و بین المللی
پشتیبانی از فعالیت ها و اقدامات اولیه
• مقوله هایی مشتمل بر دسترسی شبکه و تعرفه ها، پایش توسعه استانداردها، مطالعات امکان سنجی مراکز داده انسانی، پایگاه داده کتاب شناسی یک پارچه، سیستم های مدیریتی کتاب خانه‌های علوم پزشکی
لازم به ذکر است که اهداف مندرج در گزارش، وسیع تر از اهداف eLib می باشد و به برخی از آن اهداف در پروژه های دیگر پرداخته شده است. از همین رو، eLib باید در درجه نخست در رابطه با اهداف خود، مورد ارزیابی و داوری قرار گیرد.
گزارش تفصیلی و نتایج مقالات فنی فاز اول این طرح چندین مجلد تهیه گردیده که کلیه جوانب مهم جهت ایجاد و توسعه کتابخانه الکترونیک سلامت چه در سطح دانشگاهی و چه در سطح ملی را بیان نموده است. امید است با تامین منابع مالی مورد نیاز هر چه زودتر شاهد اجرای این طرح در سطح ملی و بهره گیری از نتایج ارزشمند آن باشیم.
پشتیبانی از فعالیت ها و اقدامات اولیه
فرایند پشتیبانی شامل مواردی از قبیل نحوه دسترسی به شبکه و تعرفه‌ها، پایش‌توسعه استانداردها، مطالعات امکان‌سنجی، پایگاه داده کتاب شناسی یک پارچه، سیستم های مدیریتی کتاب خانه می باشد.
از دید تخصصی مهمترین حوزه‌های پشتیبانی فعالیت‌های کتابخانه به طور خلاصه عبارتند از:
• حوزه روزنامه های الکترونیکی ایجاد شده، به ویژه د رحوزه های چاپ های اولیه و اطمینان از کیفیت
• حوزه های تصویر سازی در خصوص بعضی از منابع مانند علوم رادیولوژی، آناتومی، پاتولوژی
• امکانات کوتاه مدت الکترونیکی به عنوان حوزه برنامه ایی و برای تکمیل کارهای موجود در خصوص انتشارات درخواستی
ارزیابی اهداف
وظیفه ارزیابی کتاب خانه الکترونیکی (eLib) تامین موارد زیر خواهد بود:
• بازبینی عملیات و مدیریت “برنامه”
• تحلیل خروجی ها و کامیابی های “برنامه” در رابطه اهداف اصلی
• ارزیابی تاثیرات، منافع و ارزش “برنامه” در مضمونی گسترده
• شناسایی تجربیات حاصله
• توصیه های فعالیت های آتی
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 32 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
