نکات کلی در اجرای اسکلت فلزی
درز انبساط :
برای جلوگیری ازخرابیهای ناشی از انبساط وانقباض ساختمان بر اثر تغییر درجه حرارت محیط خارج یا جلوگیری از انتقال بار ساختمان قدیمی مجاور به ساختمانی که جدید احداث می شود ، همچنین در مواردی که ساختمان بزرگ است وازچند بلوک متصل به هم تشکیل می شود ، باید به کار بردن درز انبساط در محل مناسب پیش بینی شود . حداقل فاصله ای از ساختمان با اجزای ساختمانی که باید در آن درز انبساط پیش بینی شود ، به نوع ساختمان ، تعداد طبقات ، مصالح مصرفی و آب وهوای محل بستگی دارد.
بنابراین باید با مطالعه کافی محل اندازه آن را مهندس طراح تعیین کند . در کلیه ساختمانهای فلزی که طول آنها بیشتر از 50 متر باشد ، باید در طول ساختمان درزانبساط پیش بینی کرد . این طول مربوط به ساختمانهای فلزی وبدون پوشش محافظ است که نباید از 50 متر ویا در ساختمانهایی با پوشش محافظ ودر حالات خاص نباید از 100متر تجاوز کند . برای پوشاندن وپرکردن فواصل درز انبساط از موادی استفاده می کنند که قابلیت ارتجاعی داشته باشد . باید دقت شود که فاصله درز انبساط به هیچ وجه با مصالح بنایی یا ملات پر نگردد . اگر در هنگام استقرار اسکلت فلزی ، ستونهایی که در مجاورت یک درز انبساط قرار دارند به طور موقت به وسیله قطعات فلزی متصل شده اند ، پس از استقرار باید این اتصالات بریده شوند تا ساختمان در محل درز انبساط به کلی از قسمت مجاور خود جدا باشد .
درز انقطاع :
برای جلوگیری از خسارت وکاهش خرابی ناشی از ضربه ساختمانهای مجاور به یکدیگر ، بویژه در زمان وقوع زلزله ، ساختمانهایی که دارای ارتفاع بیش از 12 متر یا دارای بیش از 4 طبقه هستند ، باید به وسیله درز انقطاع از ساختمانهای مجاور جدا شوند . همچنین حداقل عرض درز انقطاع در تراز هر طبقه برابر ارتفاع آن تراز از روی شالوده است . این فاصله در محلهای لازم با مصالح کم مقاومت که در هنگام زلزله در اثر برخورد دو ساختمان به آسانی مصالح مزبور خرد می شوند ، پر کرد .
نحوه اتصال ستون فلزی با آجر کاری :
هنگامی که آجر کاری با ضخامت 22 سانتی متر بالاتر در مجاور ستون فلزی قرار میگیرد باید حداقل یک قطعه اتصال در هر متر ارتفاع دیوار به ستون جوشکاری شود و درداخل ملات قرار گیرد .
ستون وجزئیات اجرایی آن :
ستون عضوی است که معمولا" به صورت عمودی در ساختمان نصب می شود وبارهایکف ناشی از طبقات بوسیله تیر وشاهتیر به آن منتقل می گردد وتوسط آن به شالوده وسپس به زمین انتقال می یابد .
شکل ستون ها : شکل سطح ستونها معمولا" به مقدار و وضعیت بار وارد شده بستگی دارد . برای ساختن ستونهای فلزی از انواع پروفیل ها و ورق ها استفاده می شود که عموما" ستونها از لحاظ شکل ظاهری به دوگروه تقسیم می شوند :
الف :نیمرخ (پروفیل ) نورد شده شامل انواع تیرآهن ها وقوطی ها : بهترین پروفیل نورد شده برای ستون ، تیرآهن بال پهن یا قوطی های مربع شکل است ، زیرا از نظر مقاومت
بهتر از مقاطع دیگر عمل می کند . ضمن اینکه در بیشتر مواقع عمل اتصالات تیرها به راحتی روی آنها انجام می گیرد.
ب) مقاطع مرکب : هرگاه سطح مقطع ومشخصات یک پروفیل به تنهایی برای ایستایی یک ستون کافی نباشد از اتصال چند پروفیل به یکدیگر ستون مناسب آن (مقاطع مرکب) ساخته می شود .
علل استفاده از مقاطع مرکب در ستونها :
1ـ در صورتی که سطح مقطع نیمرخ های نورد شده تکافوی سطح لازم را برای ستون نکند ، با ساختن مقطع مرکب سطح لازم ساخته می شود .
2ـ نیاز اجباری به مقاطع با شکلهای هندسی خاص از نظر اتصالات دیگر به ستون .
چگونگی ساخت ستون (مقاطع مرکب) :
الف ) اتصال دو پروفیل به یکدیگر به طریقه دوبله کردن
ب) اتصال دو پروفیل با یک ورق سراسری روی بالها
ج) اتصال دو پروفیل با بستهای فلزی (تسمه)
شیوه ساخت ستون به طریقه دوبله کردن :
ابتدا دوتیرآهن در کنار یکدیگر وبر روی سطح صاف به هم چسبیده گردند سپس دوسر ستون راجوش داده وستون برگردانده می شود ومانند قبل جوشکاری صورت می گیرد . آنگاه ستون معکوس ودر قسمت وسط جوشکاری می شود.همین کار را در سوی دیگر ستون انجام می دهند وبه ترتیب جوشکاری ادامه می یابد تا جوش مورد نیاز ستون تامین گردد . این شیوه جوشکاری برای جلوگیری از پیچش ستون در اثر حرارت زیاد جوشکاری ممتد می باشد .در صورتی که در سرتاسر ستون به جوش نیازی نباشد ، دست کم طول جوشها باید به این ترتیب اجرا گردد :
الف) حداکثر فاصله بین طولهای جوش در طول ستون به صورت غیر ممتد از 60 سانتی متر تجاوز نکند .
ب) طول جوش ابتدایی وانتهایی ستون باید برابر بزرگترین عرض مقطع باشد وبه طور یکسره انجام گیرد .
ج)طول موثر هر قطعه از جوش منقطع نباید از 4برابر بعد جوش یا 40 میلی متر کمتر باشد .
د) تماس میان بدنه دو پروفیل نباید از یک شکاف 5/1 میلیمتری تجاوز کند اگر این شکاف از 5/1 میلیمتر بیشتر ، اما از 6 میلی متر کمتر باشد . ضمنا" بررسی های فنی نشان دهد که مساحت کافی برای تماس وجود ندارد در آنصورت این بادخور باید با مصالح پرکننده مناسب شامل تیغه های فولادی با ضخامت ثابت پر شود .
شیوه ساخت ستون با یک ورق سراسری روی بالها :
در مقاطع مرکبی که ورق اتصال بر روی دو نیمرخ متصل می شود تا مقطع مرکب تشکیل بدهد فاصله جوشهای مقطع (غیر ممتد)که ورق را به نیمرخ ها متصل می کند ، نباید از 30 سانتی متر بیشتر شود . اندازه حداکثر فاصله فوق الذکر در مورد فولاد معمولی به صورت 24t در می آید . ضخامت ورق=t
ساخت ستون به روش قید (بست اتصال) :
متداولترین نوع ستون در ایران ستونهای مرکبی است که دوتیر آهن به فاصله معین از یکدیگر قرار می گیرند وقیدهای افقی یا چپ وراست این دونیمرخ را به هم متصل می کند . البته بستهای چپ وراست که شکلهای مثلثی را بوجود می آورند ، دارای مقاومت بهتری نسبت به قیدهای موازی می باشند .در این مورد این گونه ستونها ، بویژه ستون با قید موازی مسائل زیر بایستی رعایت کرد :
الف) ابعاد بست افقی ستون کمتر از این مقادیر نباشد :
L: طول وصله حداقل به فاصله مرکز تا مرکز دو نیمرخ باشد .
b : عرض وصله از 42 درصد طول آن کمتر نباشد.
T: ضخامت وصله از 35/1 طول آن کمتر نباشد .
ب) در اطراف کلیه وصله ها ودر سطح تماس با بال نیمرخها عمل جوشکاری انجام گیرد.
ج) فاصله قیدها وابعاد آن بر اساس محاسبات فنی تعیین می شود .
د) در قسمت انتهایی ستون باید حتما" از ورق با طول حداقل برابر عرض ستون استفاده کرد تا علاوه بر تقویت پایه ، محل مناسبی برای اتصال با بندهای فلزی به ستون به وجود آید .
هـ) در محل اتصال تیر یا پل به ستون لازم است قبلا" ورق تقویتی به ابعاد کافی روی بالهای ستون جوش شده باشد.
ستونها با مقاطع دایره ای :
معمولا" مقاطع دایره ای ( لوله ای) از قطر 2 تا 12 اینچ برای ستونها مورد استفاده قرار می گیرند .مقطع لوله در مواقعی که وسیله اتصال جوش باشد، آسانتر به کار می رود . کاربرد لوله بیشتر در پایه های بعضی منابع هوایی ، دکلهای مختلف وخرپاسازیهای سبک است .این مقطع ها بطور کلی مقاومترند ، برای اینکه ممان اینرسی آنها در تمام جهات یکسان است .باتغییر ضخامت مقاطع لوله ای می توان اینرسی های مختلف را بدست آورد .
