دانلودمقاله بورس

اختصاصی از فی بوو دانلودمقاله بورس دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تاریخچه بورس در جهان :
دیوید هیوم که آدام اسمیت او را بزرگترین و ارجمندترین فیلسوف عصر نامیده نخستین بار ضمن اشاره به راسته بورس ، آن را مکانی فراتر از محل صرف قهوه و هدر دادن کاغذ و جوهر و قلم می داند . او می گوید : اگر اوراق بهادار نباشند که پس اندازها را جذب کنند این وجوه صرف خرید زمین و مستغلات می شوند که در آن صورت فعالیتهای تجاری عام المنفعه لطمه می بینند.
در اواخر قرون وسطی ملاقات بازرگانان به تدریج صورت منظمی به خود می گرفت در قرن پانزدهم و حوالی 1450 میلادی ، بازرگانان بلژیکی در شهر بورژو مرکز فلانو در شمال غربی بلژیک در میدانی به نام تربوئرس در مقابل خانه بزرگزاده ای به نام فن در بوزه جمع می شدند و به داد و ستد و پرداختند . میادین محل تجمع بازرگانان به بورس مشهور شد. لزوم تأسیس بورس در شهر آنورس بلژیک در 1460 احساس گردید و آن زمانی بود که شهر بورژو به دلیل پیشروی دریا رو به ویرانی گذاشته بود و عده زیادی از بازرگانان شهر بورژو به بندر آنورس در بلژیک کوچ کرده بودند .
این پیشینه تاریخی بی شباهت به سابقه ایجاد بانک نیست که در آن مورد هم ، افرادی جهت تبادل پول روی نیمکتهای میدانهای قدیمی و سنتی اروپا می نشستند ، که بعدها نام بانک از همان لغت بنک به معنی نیمکت اخذ شد ، ایجاد بانک و بورس هر دو در نتیجه انباشت تجربه و مهارت انسان و نیاز به مکانیسمهای تسهیل کننده بوده است.
رشد بورس و جا افتادن آن در عملیات تجاری و اقتصادی ، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن قاره ،‌ از کشاورزی به صنعتی همراه بوده است و نکته قابل توجه آنکه درست در هنگام جهش معاملات بورس و پا گرفتن آن ،‌دول اروپایی مانند انگلستان ، آلمان و سوئیس قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت این نهاد را وضع کردند و قبل از اینکه امنیت سرمایه گذاری به خطر افتد و موجباتی فراهم شود که صاحبان پس اندازهای کوچک ، صنایع نوپای اروپایی را از موهبت مشارکت خود محروم نمایند، ضمانت های اجرایی قانونی وضع شد تا از هر گونه تقلب و تزویر و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری گردد.
اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم در شهر آمستردام تشکیل گردید و کمپانی معروف استعماری “ هند شرقی ” سهام خود را در آن بورس عرضه نمود.
بورس آمستردام امروزه نیز یکی از منابع مهم تأمین سرمایه در سطح بین المللی است.
دومین بورس معتبر دنیا ، بورس لندن است که از سال 1801 میلادی با انتشار 4000 سهم 50 پوندی به مبلغ 200000 پوند و با عضویت 500 نفر اقتتاح شده و آغاز به کار نمود . از ابتدای امر ، در بورس لندن اوراق بهادار خارجی و داخلی مورد داد و ستد قرار می گرفته است . بورس نیویورک در اواخر قرن هیجدهم تأسیس شده و با وجود رقیب دیگری به نام بورس امریکن ، از نظر حجم معاملات و اهمیت در بازار سرمایه آمریکا ، در مقام اول قرار دارد. گرچه تا قبل از تأسیس بورس نیویورک نیز ، اوراق قرضه و سهام شرکتها توسط دلالان و بازرگانان حرفه ای مورد داد و ستد قرار می گرفت ، اما در سال 1792 ، بیست و چهار نفر از واسطه های خرید و فروش سهام تصمیم گرفتند با انتخاب محل معیینی در آنجا مستقر شده و موجباتی را فراهم آورند تا متقاضیان خرید سهام شرکتها یا فروشندگان اوراق قرضه به آنجا مراجعه نمایند .
در آمریکا ، اولین محل شناخته شده به عنوان بورس اوراق بهادار در نیویورک در محوطه ای در زیر سایه درخت نارون بزرگی در خیابان “وال استریت ” بود که بعدها به قهوه خانه ای در نزدیکی همان محل انتقال یافت.
بورس وال استریت با جمع آوری مبالغی به نام ورودیه از دلالان ( کارگزاران ) و گسترش عملیات ، تقویت شد و به مجتمع تجاری عظیمی مبدل گردید که بعدها به نام “ بورس سهام نیویورک ”‌ رسماً به ثبت رسید. در حال حاضر تعداد کارگزاران این بورس به چند هزار شخص حقیقی و حقوقی بالغ می گردد.
سایر بورسهای سهام در آمریکا را می توان در بوستون ، لوس آنجلس ، شیکاگو ، فیلادلفیا ، بالتیمور، سالت لیک سیتی ، دیترویت، پیتسبورگ ، سین سیناتی ،‌ میدوست وچند شهر دیگر نام برد .
بورس توکیو در حال حاضر بزرگترین بازار سرمایه دنیاست . در ژاپن چندین بورس فعال ومعتبر دیگر نیز وجود دارد. بورسهاو بانکها در ژاپن ارتباط درونی پویایی دارند . بی مناسبت نیست اشاره شودکه نه بانک از ده بانک بزرگ دنیا نیز ، به ژاپن تعلق دارد. بطور کلی بورسها به سه دسته کلی زیر تقسیم می شوند :
1) بورس کالا:
1) کالا عموماً در خود بورس موجود نیست ، بلکه احیاناً نمونه یا مسطوره آن وجود دارد .
2) کالای مورد معامله در بورس ، کالای طبقه بندی شده ،استاندارد شده و دارای مشخصات کامل است بطوری که خریدار و فروشنده از مشخصات کالای مورد معامله کاملاً مطلعند .
3) کالای مورد معامله در بورس باید قابلیت تولید مجدد داشته باشد.
به مرکز فروش کالای هنری و یا تمبرهای پستی و نظایر آن بورس
کالا اطلاق نمی شود.
2) بورس اسعار: که در آن خرید و فروش ارز صورت می گیرد .
3) بورس اوراق بهادار : که در آن :
1) سهام شرکتها و واحدهای تولیدی ، تجاری و خدماتی
2) اوراق قرضه منتشره توسط دولت و موُسسات خصوصی
3) اسناد خزانه مبادله می گردد.
نقش بورس در اقتصاد:
1)‌ تامین منابع مالی مورد نیاز واحدهای تولیدی : میزان وابستگی سرمایه ای بنگاههای بزرگ تولیدی پاره ای از کشورهای صنعتی به انتشار سهام و سایر اوراق بهادار ، برای تأمین مالی در حدود 70 درصد می باشد و تنها 30 درصد منابع مالی مورد نیاز این بنگاهها از طریق سیستم بانکی تأمین می گردد .
در واقع می توان رابطه معنی داری بین حجم تولید ناخالص ملی و یا درآمد سرانه با تفوق بازار سرمایه بر سیستم بانکی مشاهده نمود . شاید یکی از عمده دلایل ترجیح بازار سرمایه و مکانیسم انتشار اوراق بهادار توسط شرکت بر سیستم بانکی آن باشد که با سهیم شدن سرمایه گذار در سود و زیان شرکت ریسک شرکت از سرمایه گذاری جدید کاهش می یابد.
2) جمع آوری پس اندازهای کوچک و بزرگ و تشکیل سرمایه ملی متعادل :‌ اکثر کشورهایی که موفق شده اند نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص ملی را افزایش دهند ، بازار بورس اوراق بهادار گسترده ای بوجود آورده اند ، آنچه در کشور ما باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد آن است که نظام بانکی بدلیل بورکراسی دولتی عدم رقابت و همچنین موانع شرعی و قانونی بسیار ناکاراست . همین مسأله باعث افت شدید نسبت تشکیل سرمایه ثابت به تولید ناخالص ملی از حدود 34% به حدود 17% در خلال سالهای 1357 تا 1370 گردیده است. در مقابل بورس اوراق بهادار از بسیاری از اشکالات شرعی مبراست تا آنجا که بعضی از صاحب نظران اقتصاد اسلامی آن را نوعی اقتصاد بر پایه اوراق بهادار می دانند . بنابرین لزوم گسترش فعالیتهای بورس اوراق بهادار بیش از پیش احساس می شود. چرا که بسیاری از اقتصاددانان ، نسبت تشکیل سرمایه بالاتر از 30% را یکی از اصول لازم رشد و توسعه پایدار می دانند.
3)‌ ایجاد انگیزه برای سرمایه گذاریهای صنعتی : بورس اوراق بهادار نه فقط روی تصمیمات خانوار در جهت پس انداز تأثیر مثبت می گذارد ، بلکه باعث افزایش سرمایه گذاری توسط بنگاهها و کارآفرینان می شود . چرا که سرمایه گذاران می توانند اطمینان بیشتری برای تأمین سرمایه کسب کنند و بدین طریق ریسک کمتری را برای خود مفروض بدانند.
4) گسترش مالکیت عمومی : بورس اوراق بهادار با توجه به قانونهای محدودکننده مالکیت در آن ، باعث گسترش مالکیت و در نتیجه گسترش مدیریت و تصمیم گیری در جامعه می گردد. اگر مالکیت واحدهای عرضه کننده کالا و خدمات در کشوری ، گسترش یابد ، مصرف کننده بدلیل آنکه سرمایه خود را در بخش عرضه در گیر می بینند فقط به برآورده شدن تقاضای خود نمی اندیشد بلکه خواهان سودآوری بخش عرضه نیز خواهد شد. اگر مشاهده می شود تورم تأ ثیر اجتماعی شدیدی در جامعه ایجاد می کند ، بدان دلیل است که اکثریت افراد از بخش عرضه جدا هستند . چه بنگاه در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد و چه ور شکسته باشد ، کارگزاران طبق قانون کار از حقوق و مزایای کافی برخوردارند . حقوق کارمندان نیز هیچ وابستگی ای به رشد تولید در جامعه ندارد . در این شرایط وجود یک تورم بالا باعث تقلیل قدرت خرید آنان می گردد. یکی از راههای حفظ موقعیت کارگزاران و کارمندان دولت ، اجازه به آنها برای سرمایه گذاری در واحدهای تولیدی است. چرا که این واحدها در کوتاه مدت از تورم منتفع می شوند .
نتیجه آنکه بورس اوراق بهادار بدلیل گسترش مالکیت باعث نزدیک شدن به عدالت اجتماعی می شود.
5) اصلاح ساختار و حل مسائل مالی بنگاههای تولیدی : از آنجا که بنگاهها باید شرایط پذیرش را قبل از ورود به بورس به اجرا درآورده باشند و یکی از مهمترین شرایط ورود به بورس اصلاح ساختار مالی است ، شرکتها بالاجبار در جهت بهبود سیستم مالی خود حرکت میکنند.
6) بوجود آمدن رقابت بین واحدها: یکی از مهمترین پیامدهای بورس بالا رفتن رقابت میان واحدهاست. این بدان دلیل است که کوچکترین اشتباه یک واحد تولیدی می تواند قیمت سهام آنرا به شدت کاهش دهد و در مقابل یک حرکت مناسب‌ (‌مثلاً سرمایه گذاری در زمان مناسب ) باعث افزایش قیمت سهام خواهد شد. در واقع نه فقط بین واحدهای همسان رقابتی برای افزایش کیفیت و کاهش قیمت محصول و در نتیجه افزایش سهم بازار در جریان است بلکه بین کلیه واحدهای بورس نیز رقابتی برای حفظ قیمت سهام و روند سوددهی شرکت بوجود آمده است . یکی از نکات حائز اهمیت در این رابطه آن است که از آنجا که اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده در بورس بصورت همگانی در می آید ، مدیریت و کارکنان واحدهای پذیرفته شده ، حساسیت بیشتری در مورد نحوه عملکرد واحد خود خواهند داشت.
معیارهای تشخیص میزان و نحوه فعالیت یک بورس :
1) حجم معاملات بورس شامل:
1) میزان آشنایی مردم با بورس اوراق بهادار
2) وجود مؤسسات خدمات امور مالی و مؤسسات مشاوره ای
3) وجود نهادهای مالی و سرمایه گذاری همچون شرکتهای سرمایه گذاری ، صندوقهای بازنشستگی ، شرکتهای بیمه و بانکها
4) وجود مقررات جامع شامل :
- قوانین ناظر بر چگونگی انتشار و توزیع عمومی اوراق بهادار
- چگونگی انجام معاملات بورس
- افشای اطلاعات مربوط به شرکتهایی که اوراق بهادار آنها در بورس معامله می شود
- نظارت بر معاملاتی که از سوی اشخاصی که رابطه نزدیکی با شرکت منتشر کننده اوراق بهادار دارند صورت میگیرد .
سرعت انجام و تسویه معاملات
2) عادلانه بودن قیمت اوراق بهادار : هر چه شفافیت اطلاعاتی در بازار بیشتر باشد قیمت بازار یک سهم به ارزش ذاتی آن نزدیکتر خواهد بود.
3) نبود قدرتهای با نفوذ در بازار اوراق بهادار
4) نبود تقلب ، تبانی و زد و بندهایی که منجر به ضررو زیان عامه مردم و سود سرشار برای گروهی محدود می شود .
تأ‌سیس و شکل گیری بورس تهران:
در سال 1315 شمسی برای اولین بار یک بلژیکی بنام ‍‍“وان لوتر فلد” مطالعاتی درباره تأسیس یک بورس اوراق بهادار در تهران به عمل آورد. این مطالعات سالیان متمادی راکد ماند تا آنکه در اواخر 1341 بنا به دعوت وزارت بازرگانی ایران دو متخصص بلژیکی بنامهای گاستون دوکینگ دبیر کل بورس بروکسل و کاربانتیه رییس اداره روابط عمومی بورس مزبور به منظور همکاری با دولت ایران به تهران آمدند و مدت سه ماه مشغول تهیه طرح تأسیس بورس اوراق بهادار ایران بودند، اما بدلیل تنش های سیاسی آن سالها ، ناکام ماندند . بالاخره در اردیبهشت 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار به تصویب رسید و بوسیله وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ گردید.
تاریخچه بورس اوراق بهادار:
بورس اوراق بهادار تهران در سال 1346 تأسیس گردید . این سازمان از پانزدهم بهمن ماه آن سال فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعت و معدن آغاز کرد. در پی آن سهام شرکت نفت پارس ، اوراق قرضه دولتی ، اسناد خزانه ، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافتند . اعطای معافیت های مالیاتی شرکت ها وموسسه های پذیرفته شده در بورس در ایجاد انگیزه برای عرضه سهام آنها ،‌ نقش مهمی داشته است.
طی 11 سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران تعداد شرکت ها و بانکها و شرکت های بیمه پذیرفته شده از 6 بنگاه اقتصادی با 6/2 میلیارد ریال سرمایه در سال 1346 به 105 بنگاه با بیش از 230 میلیارد ریال در سال 57 افزایش یافت . همچنین ارزش مبادلات در بورس از 15 میلیون ریال در سال 1346 به بیش از 150 میلیارد ریال سرمایه در سال 1357 افزایش یافت .
در سالهای پس از انقلاب اسلامی و تا پیش از نخستین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی ، دگرگونی های چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادار تهران را نیز در برگرفت . نخستین رویداد، تصویب لایحه قانون اداره امور بانکها در تاریخ 17 خرداد 1358 توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانک های تجاری و تخصصی کشور در چهارچوب 9 بانک شامل 6 بانک تجاری و 3 بانک تخصصی ادغام و ملی شدند. چندی بعد و در پی آن شرکت های بیمه نیز در یکدیگر ادغام گردیدند و به مالکیت دولتی در آمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیر 1358 باعث گردید تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند . به گونه ای که تعداد آنها از 105 شرکت و موسسه اقتصادی در سال 1357 به 56 شرکت در پایان سال 1367 کاهش یافت . بدین ترتیب در طی این سال ها بورس اوراق بهادار دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال 1367 ادامه یافت .
از سال 1368 ، در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست خصوصی سازی مورد توجه قرار گرفت . بر این اساس سیاست گذاران اقتصادی در نظر دارند بورس اوراق بهادار با انتقال پاره ای از وظایف تصدیهای دولتی به بخش خصوصی ،جذب نقدینگی و گردآوری منابع پس اندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری ، در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش موثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیت های اقتصادی نقش مهم و اساسی داشته باشد. در هر حال گرایش سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از ساز و کار بورس ، افزایش چشمگیر شمار شرکت های پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در پی داشت که بر این اساس طی سال های 1367 تا نیمه اول سال جاری تعداد بنگاه های اقتصادی پذیرفته در بورس تهران از 56 شرکت به 325 شرکت افزایش یافت . شرکت های پذیرفته شده و شرکت های فعال در بورس به دو دسته تقسیم می شوند:
1) شرکتهای تولیدی
2)شرکتهای سرمایه گذاری
شرکت های تولیدی معمولأ به تولید کالای خاصی مبادرت می ورزند و در گروه صنایع فعال در بورس قرار می گیرند و در سازمان بورس با نام شرکت و کد خاص خود ،‌مشخص می شوند . اما شرکت های سرمایه گذاری شرکت هایی هستند که به عنوان واسطه های مالی فعالیت می کنند . که این گونه شرکت ها یا فعالیت تولیدی ندارند و یا فعالیت آنها به گونه ای است که با کمک های مالی از طریق خرید سهام شرکت های تولیدی و صنعتی و یا مجموعه ای از آنها به تولید وسرمایه گذاری این شرکت ها مبادرت می نمایند که بر این اساس در حال حاضر شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس 19 شرکت است و شرکت های تولیدی 298 شرکت می باشند. همچنین اکنون زمینه های لازم برای حضور شرکت های خدماتی نیز در بورس فراهم شده است.

ساختار سازمانی بورس اوراق بهادار:
ارکان بورس عبارتند از:
1) شورای بورس
2) هیأ‌ت پذیرش اوراق بهادار
3) هیأت داوری بورس
4) سازمان کارگزاران بورس
1) شورای بورس: ریاست شورای بورس را رئیس کل بانک مرکزی به عهده دارد و 7 نفر به عنوان عضو در این شورا شرکت می کنند . وظایف شورای بورس عبارتند از:
- تصویب آیین نامه های مقررات لازم برای اجرای قانون
- نظارت در اجرای این قانون وآئین نامه های آن و اعزام نماینده ناظر در هیأت مدیره و هیأت پذیرش

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   83 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله دیمکاری

اختصاصی از فی بوو دانلودمقاله دیمکاری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

کلمه دیم در اصل عربی است و در فرهنگ لغت تعریف آن این است :
بارانی که همیشه می بارد در آرامش ، بدون رعد و برق یا درنگ می کند 5 یا 6 روز .
در فارسی هم این کلمه را به شکلهای مختلف داریم . دیمی ، دیمه و .... که به کار گرفته می شوند . کلا دیمکاری به معنای زراعت خودرو یا زراعتی که از آب باران استفاده نماید و برعکس زراعت آبی آورده شده است . در اصطلاح عامیانه از کلمه دیمی در معنی بی مطالعه و الکی انجام دادن یک کار است که این معنی شاید برای اکثر دیمزارهای کشور ما نیز صادق باشد و کشاورزان هم دیمکاری را با دیمی کاری اشتباه گرفته اند .
در انگلیسی اصطلاحی که برای دیمکاری در نظر گرفته اند است .
اختلاف بین بارندگی و آب باران :
بارندگی کلیه نزولات آسمانی است ، برف ، بارن ، تگرگ و ... و اصطلاح آن Pereipitation است .
باران : کلمه Rain fall اصطلاح آن است و تعریف آن فقط همان باران تنهاست .
کل متوسط بارندگی در جهان 860 میلی متر می باشد . میانگین بارندگی سالیانه در آسیا 645 میلی متر و میانگین بارندگی سالیانه در ایران 224 میلی متر است . به آمار که توجه نماییم میانگین بارندگی ایران یک چهارم جهان بوده و جزء مناطق خشک جهان است . کل نزولات سالیانه در ایران 335 میلیارد متر مکعب بارندگی است .
میزان تبخیر 242 میلیاردمتر مکعب و نفوذ در خاک 21 میلیارد متر مکعب و بقیه آن هرزآب و روان آب است . هدف این است که از تبخیر جلوگیری شود که آب کمتری از دسترس خارج شود . از نظر فرسایش ایران دومین کشور در جهان بعد از اتیوپی می باشد . ( فرسایش خاکی ) این مشکل و فاجعه ای است ، چرا که خاک مدت زمان زیادی را برای تشکیل شدن نیاز دارد . متوسط راندمان آبیاری در کشور ما 30 درصد است و به همین دلیل دیمکاری یعنی استفاده مفید از آب باران برای ما بسیار مهم بوده و مشکل اصلی دیمکاری در ایران نحوه غلط استفاده ازآب و نزولات جوی می باشد .
کل اراضی قابل کشت در ایران 3/26 میلیون هکتار است . کل اراضی کشت آبی حدود 7/11 میلیون هکتار و کل اراضی کشت دیم 6/14 میلیون هکتار است . از این مقدار کل اراضی زیر کشت رفته 6/15 میلیون هکتار می باشد . اراضی آبی زیر کشت 8/6 میلیون هکتار و اراضی دیم زیر کشت رفته 8/8 میلیون هکتار است . کل اراضی آیش 9 میلیون هکتار و باغات 7/1 میلیون هکتار است.
در دیم کاری در ایران ، گندم و جو در درجه اول کشت می شوند . حبوبات مثل نخود و عدس و هندوانه ، زیره سبز ، آفتابگردان و .... در رده های بعدی هستند . کمترین مقدار عملکرد دیم گندم در بندر بوشهر به میزان 250 کیلوگرم در هکتار گزارش شده است ، در حالیکه متوسط عملکرد دیم در استرالیا 2000 کیلوگرم در هکتار است .
براساس میزان بارندگی سالیانه اقلیم ها را تقسیم بندی نموده اند . به شرح زیر :
1 – مناطق خشک : متوسط بارندگی سالیانه کمتر از 250 میلی متر .
2 – مناطق نیمه خشک : متوسط بارندگی سالیانه بین 250 میلی متر تا 500 میلی متر .
3 – مناطق نیمه مرطوب : متوسط بارندگی بین 500 تا 700 میلی متر .
4 – مناطق مرطوب : متوسط بارندگی بیش از 700 میلی متر .
بر اساس همین تقسیم بندی در ایران 74 درصد مساحت کل آن در مناطق خشک ، مثل کویر مرکزی و ... 17 درصد مساحت کشور جزء مناطق نیمه خشک است مثل خراسان و 6 درصد مساحت آن جزء مناطق نیمه مرطوب است مثل قسمتی از حاشیه دریای مازندران طرف شرق و حاشیه کوههای زاگرس و 3 درصد مساحت کشور جزء مناطق مرطوبند ، که در حاشیه دریای مازندران هستند . با بارندگی کمتر از 200 میلی متر هیچ محصولی شانس موفقیت نداشته و عملیات دیمکاری در مناطقی که میانگین بارندگی بین 250 تا 500 میلی متر باشد انجام می گیرد .
( پشت صفحه 1 : بارشها براساس مدت طبقه بندی می کنند . بطور کلی بارشها به انواع کوتاه ، متوسط و دراز مدت تقسیم می شوند . بارانهای کمتر از 6 ساعت کوتاه مدت ، بین 6 تا 24 ساعت بارانهای با مدت متوسط و به بارانهایی که بیش از یک روز دوام داشته باشند دراز مدت گفته می شود )
دلایل و علل پیدایش مناطق خشک در جهان :
1 – دور بودن از دریاها و اقیانوس ها
2 – وجود موانع فیزیکی مثل کوهها که اجازه نمی دهند ابرهای باران زا به قسمتهای دیگر کشور بروند .
3 – وجود بادهای گرم که باعث خروج توده های هوا از منطقه می شوند .
4 – وجود توده های خشک و پایدار هوا که مانع از جریانهای کنوکسیون می شوند .
در کشور ما دو عامل اول از موانع اصلی اند .
رطوبت نسبی : میزان رطوبت موجود در هوا تقسیم بر میزان حداکثر رطوبتی که همان حجم هوا در یک درجه حرارت ثابت می تواند داشته باشد .
نقطه شبنم : وقتی که ظرفیت رطوبت هوا به حدی کاهش می یابد که مقداری از بخار آب موجود در آن به صورت قطرات آب ریزش کند می گوییم هوا به نقطه شبنم رسیده است .
به کوههای مانند البرز که در مجاورت مناطق مرطوب آبی باشند و از حرکت توده های هوا اشباع از بخار آب به مناطق پشت خود جلوگیری کنند سایبان بارندگی گفته می شود .

خصوصیات بارندگی در ایران :
پر باران ترین مناطق ایران در شمال و غرب کشورمان است . پر باران ترین منطقه کشور بندر انزلی با میانگین سالیانه 2000 میلی متر در سال و کم باران ترین منطقه کشور کویر مرکزی با میانگین بارندگی سالیانه کمتر از 50 میلی متر است . هرچه از طرف غرب به طرف شرق برویم از میزان بارندگی کاسته می شود و هر چه از شمال به سمت جنوب حرکت کنیم باز هم بارندگی کمتر می گردد . مناطق شمالی کشور دارای ثبات بارندگی بیشتر هستند .
ضریب تغییر :
ضریب تغییر بارندگی در شمال چیزی حدود 15 درصد می باشد ولی در مناطق دیگر حدود 45 درصد است . هرچه این ضریب کمتر باشد به بارندگی بیشتر اعتماد پیدا می کنیم و هرچه مقدار cv بیشتر شود اعتماد به بارندگی کمتر است . مثل تغییرات بارندگی در بندر انزلی که بین 1700 تا 2300 میلی متر است .
پس cv کمتر ثبات بارندگی بیشتر و cv بیشتر ثبات بارندگی کمتر که در بندر انزلی cv آن 300 میلی متر است .(300 تا 2000 )
Cv هرچه کمتر میزان تغییرات بارندگی از یک سال به سال دیگر کمتر و هرچه cv بیشتر باشد تغییرات بارندگی از یک سال به سال دیگر بیشتر است .
بارندگی چهار خصوصیت دارد :
1- مدت بارندگی 2 – مقدار بارندگی 3 – شدت بارندگی 4 – احتمال وقوع بارندگی
1 – مدت بارندگی : عبارت است از شروع بارندگی تا پایان بارندگی ( شروع تا اتمام یک بارندگی )
2 – مقدار بارندگی : مقدارآب نازل شده طی مدت بارندگی را مقدار آب بارندگی می گویند . (برحسب mm)
3 – شدت بارندگی : مقدار ارتفاع بارش به مدت زمان بارندگی :

شدت بارندگی خصوصیت مهم یک بارندگی است . حال این شدت تا چه مقداری مناسب است یا تا چه مقدار نامناسب ؟ اگر شدت بارندگی کمتر یا مساوی نفوذ آب در خاک باشد مناسب ولی اگر بیشتر شد باعث فرسایش یا روان آب می شود . (منحنی توضیح داده شود)
4 – احتمال وقوع بارندگی : برآورد احتمال وقوع مقدار مشخصی بارندگی در یک منطقه بر حسب درصد را احتمال بارندگی گویند .باید دید محصولی را که دیم می کاریم با چه درصدی می شود روی آن حساب کرد و با چه درصدی نمی شود . حال باید برآورد کنیم که در مشهد در فروردین ماه چقدر باران خواهد بارید .

در 19 سال مثلا بارندگی فروردین مشهد را به ترتیب از بیشترین به کمترین مرتب می کنیم :
1- 86 11- 68 تعداد سالها = n
2- 85 12- 68 احتمال وقوع بارندگی = P
3- 84 13- 66 تعداد سالهای استفاده شده از باران =
4- 79 14- 64
5- 78 15- 60
6- 78 16- 60
7- 76 17- 59
8- 75 18- 59
9- 74 19- 58
10- 74
مثلا میخواهیم بدانیم احتمال اینکه 79 میلی متر یا بیشتر در مشهد باراندگی داشته باشیم چقدر است ؟
پس احتمال 20% خواهد بود .
استفاده از احتمال وقوع بارندگی این است که می توانیم گیاهی را مناسب با میزان آبی که در مشهد به صورت بارندگی موجود است بکاریم . مثلا گیاه ما باید گیاهی باشد که با احتمال 75% بتواند با 60 میلی متر آب بسازد . ( در دیمکاری بهتر است که احتمال 75 % درصد را در نظر بگیریم یعنی 75 سال موفقیت و 25 سال شکست ) .
میانگین بارندگی یک منطقه برای ما یک مشخصه درست و کافی برای تصمیم گیری نیست چرا که ممکن است در یک سال باران زمانی ببارد که گیاه ما به آب نیازی نداشته باشد و یا یک سال زمانی ببارد بیشتر برای گیاه ما مفید باشد . پس یک مشخصه مناسبی نیست .
باران موثر : مقدار باران نازل شده که مورد استفاده قرار گیرد که معمولا به بارندگی که حداقل 10 تا 15 سانتی متر خاک را خیس کند باران موثر می گوئیم و یا میزان بارندگی در هر نوبت 20 تا 50 میلی متر باشد .
درجه تاثیر بارندگی : رابطه بین زمان نزول باران و رشد گیاه را مشخص می کند یعنی تاثیر بارن در رشد گیاه چقدر است . یعنی در هر مرحله از رشد گیاه چقدر تاثیر دارد که باعث بهبود عملکرد گیاه می شود .
شدت بارش وقتی بیشتر از سرعت نفوذ آب در خاک باشد مناسب نیست و شدت بارشی مطلوب است که کمتر و یا حداکثر مساوی با سرعت نفوذ آب در خاک باشد . علاوه بر وضعیت آب و هوایی و میزان بارندگی سالیانه که از مهمترین عوامل افزایش تولید در زراعت دیم هستند عوامل دیگری که می تواند در افزایش تولید در زراعت دیم موثر باشند عبارند از :
1-خصوصیات خاک زراعی
2- ماشین آلات و ادوات کار در ارتباط با زراعت دیم
3- طرز تهیه زمین و روش کار در زراعت دیم به منظور ذخیره سازی رطوبت در خاک
4 – استفاده صحیح و به موقع از نهاده ها در زراعت دیم
5 – مبارزه با علفهای هرز
قبل از بیان خصوصیات خاک زراعی بی مناسب نیست که ذکر شود که خاک یکی از منابع طبیعی بسیار مهم برای زندگی و بقاء انسان و حیوان به شمار می آید و بجز هوا و گرما آنچه که در اختیار بشر است از خاک حاصل می شود . خاک از تجزیه و تخریب سنگهای مادر تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی مانند آب و هوا ، پستی و بلندی و فعالیت موجودات زنده با گذشت زمانهای بسیار طولانی بری زیست و حیات بوجود آمده است . دانشمندان علوم خاکشناسی معتقدند که برای تشکیل یک سانتی متر خاک زراعتی 700 تا 1000 سال زمان لازم است و بنابراین دوام و بقاء انسان به این چند سانتی متر خاک بستگی دارد و در واقع خاک اساس و بنیان کشاورزی است .
خصوصیات خاک در مناطق خشک و نیمه خشک :
همانطور که گفتیم آب نقش حیاتی و حساس در توسعه و تکامل خاک دارد . بنابراین در مناطق خشک و نیمه خشک که با کمبود آب روبرو هستیم فرآیند خاکزایی به کندی صورت می گیرد . فعالیتهای خاکزایی که عوامل متعددی در آنها دخالت دارند سبب می شود که تجزیه و تخریب سنگهای مادری و تبدیل آنها به خاک انجام پذیرد . در فعالیتهای خاکزایی دو عامل اساسی باید وجود داشته باشد . یکی آب و یکی درجه حرارت مناسب . در مناطق خشک و نیمه خشک به علت اینکه در بیشتر مواقع آب کافی در دسترس نیست طول مدت فعالیتها کوتاهتر و در نتیجه توسعه خاک کندتر صورت می گیرد . این مسئله باعث بوجود آمدن ویژگی تمام خاکهای مناطق خشک یعنی کم بودن عمق خاک می گردد . از طرفی به علت عدم رطوبت کافی و نبودن پوشش گیاهی مناسب فرسایش در این مناطق شدیدتر انجام می گیرد و همان خاک کم عمق تر هم در معرض فرسایش و نابودی قرار می گیرد . به همین دلیل توصیه می کنیم که خاکهای این مناطق شخم خیلی عمیق نخورند . از نظر شیمیایی کانیهای رسی سازنده این خاکها از نوع ایلیت و مونت موریلونیت که کانیهای اصلی رسها در مناطق خشک هستند می باشند . این کانیها ظرفیت تبادل کاتیونی زیادی دارند . در این خاکها به علت کمبود بارندگی شستشوی املاح خیلی کند انجام می شود و در نتیجه این کاتیونهای تبادلی در سطح خاک باقی مانده و مقدار آنها در خاک زیاد می شود . این مسئله موجب بالا رفتن اسیدیته ( ) خاک می شود و خاک قلیایی می گردد . البته معمولا PH آنقدر زیاد نیست که مشکلی از نظر رشد گیاهان ایجاد کند ولی بالا رفتن PH تاثیرش بر روی قابلیت دسترسی به عناصر توسط گیاه می شود . اکثر عناصر کم مصرف مثل آهن ، روی ، مس و بعضی از عناصر پر مصرف مثل فسفر در PH های قلیایی غیر قابل جذب هستند . اگر PH اسیدی باشد املاح پتاسیم ، شسته شده از دسترس گیاه خارج می شود ، در حالی که در PH های قلیایی مقدار پتاسیم در خاک زیاد بوده و حتی در مقابل آبشویی مقاومت نشان می دهند .
طبق نمودار هرقدر بارندگی کم شود خاک زیاد می شود . نمودار :
از نظر مواد آلی عمدتا مواد آلی منبعشان در خاک است . در مناطق خشک و نیمه خشک که میزان بارندگی کم است پوشش گیاهی نیز ناچیز و بازگشت بقایای گیاهی به خاک هم اندک خواهد بود ، در نتیجه میزان مواد آلی نیز کم خواهد بود . از مشکلات ناشی از کمبود مواد آلی ، کم شدن مواد غذایی با منشا آلی ، با کمبود ازت ، فسفر و گوگرد روبرو هستیم . کمبود فسفر و ازت بسیار مهم و قابل تعمق است . طبق نمودار با بارندگی کم مواد آلی کم است . نمودار
مسئله دیگری که در مناطق خشک داریم مشکل درجه حرارت زیاد است که به تجزیه مواد آلی شدت می بخشد و تلفات مواد غذایی موجود در مواد آلی در این مناطق بالا است . کمبود مواد آلی سبب تاثیر منفی روی خصوصیات فیزیکی خاک مثل کاهش تهویه و کاهش نفوذپذیری می گردد . در خاکهای با نفوذپذیری کم اکثر آب باران به صورت روان آب درآمده و ایجاد فرسایش می کند . مواد آلی بر روی ساختمان خاک نیز موثر است . مواد آلی بیشترین سهم در اتصال خاکدانه ها به هم دارند . کمبود مواد آلی اتصال ذرات تشکیل دهنده خاک را سست و ناپایدار نموده و در نتیجه در اثر ریزش باران و برخورد قطرات آب با سطح خاک خاکدانه ها از هم جدا شده و متلاشی می شوند و در بسیاری از موارد ایجاد لایه نازکی به نام سله در خاک می گردد که این سله بندی خاک نفوذپذیری خاک را کاهش داده و باعث جاری شدن آب می شود . سله بندی یکی از مشخصه های مهم خاکهای مناطق خشک می باشد .
پتانسیل اسمزی :
بر طبق قوانین ترمودینامیک هر جزئی از یک سیستم دارای مقادیری انرژی است که به آن توانایی انجام کار می گویند . این انرژی را انرژی آزاد یا نامیده و هرچقدر مقدار آن بیشتر باشد توانایی انجام کار مکانیکی در سیستم نیز بیشتر خواهد بود و بطور کلی جهت حرکت یا انجام کار از نقطه ای دارای انرژی بیشتر به سمت نقطه ای دارای انرژی کمتر می باشد . ( حداقل منفی و حداکثر صفر )
در سیستمهای شیمیایی انرژی آزاد را اصطلاحا پتانسیل شیمیایی می نامیم و در مورد آب پتانسیل آب جهت نشان دادن انرژی آزاد آب بکار برده می شود . ( واحد پتانسیل آب اتمسفر یا بار است ) .
بنا به تعریف پتانسیل آب مقطر صفر در نظر گرفته می شود . چنانچه یک ماده حل شدنی در آب خالص حل شود متناسب با تعداد مولکولهای ماده حل شده پتانسیل آب کاهش می یابد . میزان کاهش حاصله در پتانسیل آب را اصطلاحا فشار یا پتانسیل اسمزی محلول می نامیم .
فرمول قانون وانت هوف :
اجزای پتانسیل آب سلولهای گیاه :
1 – پتانسیل اسمزی ( توضیح داده شد ) .
2 – پتانسیل فشاری : منشا این پتانسیل فشاری است که از طرف سیتوپلاسم به دیواره سلول وارد می شود . در هنگامی که سلول در حالت پلاسمولیزم باشد مقدار آن صفر در نظر گرفته می شود . با ورود آب به سلول به تدریج مقدار آن افزایش می یابد تا زمانی که تورژسانس کامل در سلول ایجاد شود . در این حالت تعادل بین ورود و خروج آب برقرار شده است . ( حداقل صفر و حداکثر مثبت ) .
اجزای پتانسیل آب در خاک :
یکی پتانسیل اسمزی است که مربوط به حل شدن املاح در داخل آب موجود در داخل خاک می باشد . مقدار این پتانسیل در خاکهای شور و قلیایی به مراتب بیشتر است .
پتانسیل بعدی پتانسیل ماتریک است که منشا این پتانسیل نیروی نگهدارنده آب در داخل خاک است . در واقع نیرویی که ذرات آب به خاک وارد می کنند و خود را در داخل خاک نگه می دارند .این پتانسیل همیشه منفی و در خاکهای اشباع صفر است .
پتانسیل بعدی خاک پتانسیل فشاری است و آن ارتفاع ستون آب بر روی نقطه مورد نظر روی خاک است . پتانسیل بعدی پتانسیل ثقلی است که از اختلاف ارتفاع نقطه با ارتفاع سطح مبنا بدست می آید .
پتانسیل کل یا هیدرولیک : پتانسیل اسمزی + پتانسیل فشاری + پتانسیل ماتریک + پتانسیل ثقلی
اصطلاح : لگاریتم نیروی نگه دارنده آب در خاک در شرایطی که بر حسب ارتفاع ستون آب بیان می شود می باشد .
شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیمکاری :
خاک هر منطقه تحت تاثیر آب و هوا ، پوشش گیاهی ، پستی و بلندی ، سنگ مادر و غیره در طول زمان تشکیل شده است . بسته به تاثیر هر یک از این عوامل خاک یک منطقه بخصوص تعیین می گردد . خاک دیمزارهای جهان با وجود تفاوتهایی که دارند خصوصیات مشابه زیادی نیز دارند در قسمت خصوصیات خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک عنوان گردیده است .
یکی از مهمترین خصوصیت خاک بافت خاک Soil Texture است . بافت خاک مقدار نسبی ذرات شن ، سیلت و رس در هر خاک را مشخص می کند . شناسایی بافت خاک در ارزیابی خاک اهمیت فراوانی دارد . بافت خاک معمولا شبیه بافت مواد حاوی آن است .
معمولا بهترین خاکهای زراعی حدود 10 تا 20 درصد شن ( 5 تا 10 درصد ماده آلی ) مقادیر مساوی شن و سیلت می باشند . در دیمکاری خاکهایی مناسب هستند که دارای بافت رسی تا رسی شنی یا لیمونی باشد . چون این خاکها ظرفیت نگهداری آب و مواد غذایی زیاد دارند .
خاکهای با بافت درشت و شنی به دلیل قدرت کمی که در نگه داری آب در خاک دارند و همچنین تبخیر زیاد و فقر مواد غذایی برای دیمکای مناسب نیستند .
مسئله دیگری که در رابطه با خاک مطرح است ساختمان خاک است Soil Stracture .
ساختمان خاک ترتیب قرار گرفتن ، توجیه و سازمان ذرات شن و سیلت و رس در خاک می باشد .
چگونگی بهم پیوستن ذرات معدنی و آلی خاک به یکدیگر که فرم و شکل خاصی به آن می بخشد را ساختمان خاک می گویند . در خاک سه نوع ساختمان داریم :
1- ساختمان تک دانه ای 2 – ساختمان توده ای 3 – ساختمان خاکدانه ای است که حدواسط ساختمان اول و دوم می باشد و از نظر کشاورزی بسیار خوب است . بطور کلی ساختمان در انتقال و جذب و هدایت آب نقش مهمی دارد . بهترین انواع ساختمان خاک دانه ای ریز تا کمی درشت و بدترین انواع ساختمان بشقابی و استوانه ای است . برای حفظ ساختمان خاک باید زمانی شخم زد که رطوبت خاک مناسب باشد و در غیر اینصورت ساختمان خاک آسیب زیادی می بیند .
ساختمان خاک از نظر نگهداری آب نیز اهمیت زیادی دارد . خاک دارای خلل و فرجی به اندازه های مختلف است که توسط هوا و آب پر شده اند . گیاه برای رشد و نمو نیاز به آب و هوا دارد که در اختیار ریشه قرار گیرد و این موقعی صورت می گیرد که خلل و فرج ریز خاک بوسیله آب و خلل درشت خاک (بافت شنی) درشت تر بوسیله هوا پر شده باشد .
مسئله بعدی مواد آلی خاک است که باز این هم در قسمت خصوصیات خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک آورده شده است . کاهش مقدار مواد آلی در خاکهای زراعی بصورت یک مشکل بروز کرده است . تلفات مواد آلی در دیمزارها نیز مربوط به درصد مواد آلی اولیه و تعداد سالهایی که خاک زیر کشت بوده می باشد . گیاهان اکثر خاکهای زراعی مناطق نیمه خشک عمدتا علفهای چمنی نیمه کوتاه هستند . دلیل اصلی کم بودن ماده آلی در مناطق نیمه خشک نیز همین است .
کم شدن مواد آلی در دیمزارهای کشورمان ممکن است دلایل مختلفی داشته باشند که از آن جمله :
1 – وضعیت نامناسب آب و هوایی ، خشکی ، حرارت زیاد و رطوبت کم (به استثناء نواحی شمال وشمال غربی)
2 – استفاده از کودهای حیوانی برای سوخت جهت پختن نان و تولید دارو .
3 – جمع آوری کامل بقایا محصولات زراعی برای غذای دام یا چرای بیش از حد بوسیله دامها و یا سوزاندن کاه و کلش باقی مانده .
این عوامل و عوامل مختلف دیگر باعث شده است که سالیانه از میزان مواد آلی و یا حاصلخیزی خاکهای زراعی بخصوص زمینهای دیم کاسته شود .
مسئله بعدی که در رابطه با خاک مطرح است عمق خاک است Soil Depth .
عمق خاک از دو طبقه سطح الارض و تحت الارض تشکیل شده است . ضخامت لایه سطح الارض 15 تا 25 سانتی متر بوده و این قسمت است که معمولا شخم می خورد و موجودات زنده در این قسمت وجود دارند و هر چه ضخامت این طبقه بیشتر باشد خاک مرغوبتر است . طبقه زیرین خاک را تحت الارض گویند که معمولا شخم نمی خورد و موجودات زنده در آن وجود ندارند ( مرده خاک ) و بطور کلی به این دو طبقه خاک ، عمق خاک می گویند . چون در زراعت دیم هدف حفظ و ذخیره رطوبت است هرچه عمق خاک بیشتر باشد برای دیمکاری مناسب است . اگر عمق این دو طبقه بیش از 120 سانتی متر باشد خاک را عمیق می گویند و برای زراعتهای دیم بسیار مناسب است ولی در عمل با توجه به مطالب گفته شده در مورد خصوصیات خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک این عمق در بسیاری از جاها وجود ندارد . در هر حال عمق بین 120 – 80 سانتی متری مناسب ، 90 – 60 سانتی متری متوسط و 60 – 30 سانتی متری کم عمق و عمق کمتر از 30 سانتی متری هم بعلت نداشتن قدرت نگهداری آب برای زراعت دیم مناسب نیست و بهتر است به گیاهان مرتعی اختصاص یابد .
مسئله بعدی که مطرح است شیب زمین است .
در دیمکاری اراضی نسبتا مسطح و هموار و عمیق با بافت نسبتا رسی تا رسی شنی مناسب است . هر چقدر شیب زمین زیادتر باشد مرغوبیت آن برای زراعت دیم کاهش می یابد . چون آب با سرعت بیشتری جاری شده و کمتر در داخل خاک نفوذ می کند . معمولا زمینهایی که دارای شیبهای بیش از 12% هستند نباید به زراعت دیم اختصاص یابند و بهتر است همان حالت مرتعی داشته باشد . در اراضی شیبدار باید جهت شخم ، کمی عمود و یا کمی مورب جهت شیب باشد تا آب باران و آب حاصل از ذوب برفها ------ بخوبی در خاک نفوذ کند و چون آب باران در سطح زمین حرکت نمی کند طبعا فرسایش ایجاد نشده و حاصلخیزی خاک حفظ می شود .
تبخیر و تعرق در دیمکاری :
تعریف چند اصطلاح مربوط به تبخیر و تعرق :
تبخیر سطحی Evaporation : اگر مقداری آب در یک ظرف روباز بریزیم ملاحظه می شود پس از مدتی بتدریج سطح آب در درون ظرف پایین می رود چون مولکولهای آب بصورت بخار از ظرف خارج شده و وارد هوا می گردند . این تبخیر را تبخیر سطحی گویند . ازسطح خاک مرطوب نیز چنین تبخیری صورت می گیرد . مقدار تبخیر سطحی از سطح خاک به عواملی مانند زبری سطح خاک ، فشار هوا ، گرما ، رطوبت نسبی هوا ، باد ، تابش خورشید ، رطوبت خاک و پوشش گیاهی سطح خاک دارد .
تعرق Transpiration :عمل دفع آب بصورت بخارازراه روزنه های برگ وبشره نازک گیاهان راتعرق گویند.
تبخیر و تعرق Evapotranpiration : چون در عمل و بخصوص در کشاورزی تشخیص تبخیر و تعرق از هم مشکل است لذا این دو پدیده را تواما تخمین زده و با علامت ET نمایش می دهند .
تعریف : مجموع تبخیر از کلیه سطوح و تعرق حاصله از گیاه را تبخیر و تعرق گویند .
بجز مقدار بسیار کمی (1%) از آب که در فعالیتهای متابولیسمی مصرف می شود تبخیر و تعرق با مقدار آب مصرفی گیاه برابر است .
تبخیر و تعرق حقیقی Actual Evapotranspiration :
مجموع تعرق و آبی را که سطح خاک بصورت بخار به اتمسفر منتقل می شود تبخیر و تعرق حقیقی می نامند . ( یعنی تبخیر و تعرقی که در عمل وجود دارد ) . مقدار تبخیر و تعرق حقیقی برای گیاهان مختلف همیشه از مقدار پتانسیل تبخیر و تعرق کمتر و یا حداکثر برابر با آن است . در اکثر روشهای محاسبه تبخیر و تعرق معمولا ، پتانسیل تبخیر و تعرق با استفاده از اطلاعات هواشناسی محاسبه شده و در یک ضریب گیاهی ضرب می شود تا تبخیر و تعرق حقیقی بدست آید .
( در اینجا لازم است که چند اصطلاح مربوط به مصرف میزان آب توسط گیاه را بیان کنیم )
آب مصرفی : عبارت است از مقدار آبی که توسط گیاه به صورت تعرق و رشد و نیز از محیط اطراف آن بصورت تبخیر تلف می شود و بر حسب ارتفاع آب در واحد زمان مثلا سانتی متر بر روز بیان می شود .
نیاز رطوبتی گیاه : مقدار آب مورد نیاز گیاه در طول فصل رشد هر عامل که برای رشد گیاه نا مطلوب باشد باعث افزایش نیاز رطوبتی می گردد و معمولا بر حسب مقدار آب مصرفی به ازاء هر واحد ماده خشک تولیدی مثلا سانتی متر بر کیلوگرم بیان می شود .راندمان مصرف آب بر عکس نیاز رطوبتی است و عبارت است از نسبت مقدار ماده خشک تولیدی به مقدار آب مصرفی که معمولا بر حسب کیلوگرم بر سانتی متر بیان می شود . هرچقدر راندمان بیشتر باشد بهتر است .
روشهای اندازه گیری تبخیر و تعرق :
برای محاسبه ی مقدار تبخیر و تعرق مطلق روشهای مختلفی وجود دارد :
یکی از این روشها استفاده از تشت تبخیر کلاس A یا Class A Evaporation Pan می باشد . این تشت به شکل استوانه بوده و قطر آن 75/118 سانتی متر و ارتفاع یا عمق آن 25 سانتی متر می باشد . جنس آن از آهن گالوانیزه یا آلیاژی از نیکل و مس ، آهن منگنز می باشد . این تشتک در ارتفاع 10 سانتی متری بر روی یک سکوی چوبی قرار می گیرد و باید اطراف آن مسطح و چمن کاری شده باشد .
میزان تبخیر را می توان روزانه با اندازه گیری تغییر ارتفاع آب بدست آورد که این عمل باید در سری ساعت معین انجام گیرد . ( در بعضی مناطق ممکن است )
روش دیگر استفاده از لایسی متر Lysimeter است که ظروف مکعبی یا استوانه ای بزرگی هستند که پر از خاک می باشند و در شرایط نزدیک به شرایط مزرعه در آنها گیاه می کارند و در زمانهای مختلف آن را وزن نموده و مقدار تلفات آب را بدست می آورند . لایسیمترهای بزرگ دقت زیادی دارند ولی کار گذاشتن آنها در مزرعه مشکل و گران است .( وزن 45 تن )
در فصول مرطوب (بارانی) تبخیر و تعرق مطلق پتانسیل معمولا 5 – 4 میلی متر بر روز ولی در فصول خشک حدود 10 میلی متر در روز یا بیشترمی باشدکه این بخاطرگرمای زیادخورشیدوعبورهوای گرم وخشک می باشد.
در گیاهان زراعی مقدار تبخیر و تعرق واقعی یا حقیقی معمولا کمتر از تبخیر و تعرق پتانسیل یا مطلق است . چون در حالت طبیعی گیاه از نظر دسترسی به آب محدودیت دارد و در نتیجه گیاه با بستن روزنه ها از تعرق بیش از حد جلوگیری می کند . با بدست آوردن ETP می توان تبخیر و تعرق حقیقی را از این رابطه محاسبه نمود .
Kc * PET = ET حقیقی
تبخیر و تعرق در چند گیاه زراعی در طی فصل رشد عبارتند از :
نام گیاه ET m.mحقیقی
یونجه 1500-600
لوبیا 400-25
پنبه 950-550
غلات دانه ریز 450-300
ذرت 700-400
برنجی 950-500
سورگوم 650-300
سویا 825-450
چغندرقند 850-450
نیشکر 1500-1000
سبزیجات 500-250
در مناطق مرطوب که معمولا باران همیشه از تبخیر و تعرق بیشتر است کشت محصولات در تمام سال امکان پذیر است . البته به شرط مناسب بودن درجه حرارت . ولی در مناطق خشک که دارای یک فصل مرطوب می باشند کاشت محصولات تابعی از میزان کافی بودن رطوبت در خاک است .
نمودار
روشهای کم کردن تبخیر و تعرق :
1 – کاهش تبخیر از سطح خاک : در مراحل اولیه تبخیر با سرعت انجام گرفته اتلاف آب سریع می باشد که در این مرحله میزان تبخیر بستگی به عواملی چون سرعت باد ، درجه حرارت ، رطوبت نسبی ، انرژی تابشی دارد سپس با کم شدن میزان رطوبت در خاک دیگر شرایط ----- سطح خاک اهمیت کمتری دارند و عوامل طبیعی خاک نقش عمده ای در کنترل سرعت حرکت آب به سطح خاک ایفا می کنند و بعد از آن هم که تبخیر بسیار کند انجام می گیرد و سرعت آن توسط نیروهای جذب سطحی موجود بین مولکولها کنترل می شود . استفاده از موادی چون مالچ ها و یا بادشکن ها می تواند ظرفیت نگهداری آب را در خاک بالا می برد .
مالچها انواع مختلفی دارند که یکی از آنها مالچ خاکی است که یک لایه سطحی از خاک خشک به ضخامت 5 تا 6 سانتی متر است که با بستن لوله های کامپیلاری از بالا آمدن آب به سطح خاک جلوگیری می کند و در نتیجه می تواند مقداری از تلفات آب را کاهش دهد یک نوع مالچ ، مالچ کلش است که این مالچ نسبت به مالچ خاکی موثرتر است و عبارت از پوششی است که توسط بقایای گیاهی باقیمانده در سطح خاک بوجود می آید . در مناطقی که از این مالچ استفاده شده تبخیر با مقدار بیشتری کاهش پیدا کرده است . تخمین زده شده که در هوای خشک یک مالچ کلش معادل 50 تا 75 میلی متر بارندگی را در خاک ذخیره می نماید . --------
هدف از مصرف مالچها در مناطق خشک و نیمه خشک عبارتند از :
1 – افزایش آب قابل استفاده گیاه . مالچها با جلوگیری از تبخیر و کاهش روان آب باعث افزایش آب قابل استفاده برای گیاه می شوند . ( در این حالت رنگ مالچها اهمیت دارد که رنگ روشن بهتر است )
2 – کاهش فرسایش : ثابت شده که مالچها فرسایش آبی و بادها را کم می کنند . هرچقدر فشردگی مالچ به خاک بیشترباشدفرسایش کمترمی شود.همچنین مالچ هاباکاهش روان آب ازفرسایش جلوگیری بعمل می آورند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   81 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله دینام

اختصاصی از فی بوو دانلودمقاله دینام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دستگاهی که نیروی مکانیکی را به نیروی الکتریکی تبدیل کند و بالعکس .
ژنراتورها وموتورهای الکتریکی
مقدمه: ژنراتورها و موتورهای الکتریکی گروه از وسایل استفاده شده جهت تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی یا برعکس . توسط وسایل الکترومغناطیس هستند . یک ماشینی که انرژی الکتریکی به مکانیکی تبدیل می کند موتورنام دارد.و ماشینی که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند ژنراتور یا آلترناتور یامتناوب کننده یا دینام نامیده می شود .
دو اصل فیزیکی مرتبط با عملکردموتورهاوژنراتور ها وجود دارد. اولین اصل فیزیکی اصل القایی الکترومغناطیسی کشف شده توسط مایکل فارادی دانشمند بریتانیایی است. اگر یک هادی در میان یک میدان مغناطیسی حرکت کند یا اگر طول یک حلقه ی القایی ساکنی جهت تغییر استفاده شود. یک جریان ایجاد می شود یا القا می شود در کنتاکنتور بحث این اصل این است که در مورد واکنش الکترومغناطیسی بحث می کند و این که این واکنش در ابتدا توسط آندر مری آمپر در سال 1820 که دانشمند فرانسوی است کشف شد.اگر یک جریان از میان یک کنتاکتور که در میدان مغناطیسی قرار گرفتند عبور کند . میدان نیروی مکانیکی بر آن وارد می کند .
ساده ترین ماشینی های دیناموالکتریک دیسک دینامیکی است که توسعه یافته توسط افرادی است که آن شامل یک صفحه ی مسی پیچیده شده است. که این پیچش از مرکز تالبه وجود دارد .و بین قطبهای یک آهنربای سمبر اسبی است .
وقتی دیسک می چرخد یک جریان بین مرکز دیسک ولبه ی آن توسط عملکرد میدان آهنربا القا می شود که دیسک یا صفحه میتواند ساخته شود. جهت عمل کردن به عنوان یک موتور توسط بکار بردن یک ولتاژ بین لبه ی دیسک و مرکزش که این به علت چرخش دیسک به دنده بدلیل نیروی تولید شده توسط واکنش مغناطیس است . میدان مغناطیسی آهن ربای دائم به اندازه ی کافی برای کار کردن کافی است . که حتی به عنوان یک موتور یا دینام کوچک بکار می رود ( کار می کند). در نتیجه برای ماشین های بزرگتر آهنربای بزرگتری بکار می رود. هم موتور ها وهم ژنراتورها دارای دو اصل هستند : قسمتها ومیدان که آهنربای الکترومغناطیسی با سیم پیچ هایش و آرمیچر و ساختاری که از کنتاکتور حمایت می کند و کار قطع میدان مغناطیسی وحمل جریان القا شده ژنراتور یا جریان ناگهانی به موتور را دارد است. آرمیچر معموﻸ هسته ی نرم آهنی اطراف سیم های القایی که دور سیم پیچ ها پیچیده شده اند است.

موتور های AC:
دو نوع اساسی موتور ها طراحی شده اند برای عمل کردن بر روی جریان متناوب پولی فاز موتور های سنکرون و موتور های القایی موتور های سنکرون اساسآ یک تناوب گر(آلترناتور) سه فاز است که بصورت معکوس کار می کند. آهنربا های میدان روی رتور پیچیده شده اند توسط جریان مستقیم تحریک شده اند و سیم پیچ آرمیچر به سه قسمت تقسیم می شود و با جریان متناوب سه فاز تغذیه می شوند . تغییر موج های سه فاز جریاندر آرمیچر واکنش متغییر مغناطیس را با قطبهای آهنربا های میدان سبب می شوند. و چرخش میدان با یک سرعت ثابت که ای سرعت ثابت توسط فرکانس جریان در خط قدرت AC تعیین می شود را سبب می گردند سرعت موتور سنکرون در وسایل خاصی سودمند است. همچنین در کاربدهایی که بار مکانیکی روی موتور خیلی زیاد می شود و نیز موتور های سنکرون نمی توانند استفاده شوند. بخاطر اینکه اگر موتور سرعتش کاسته شود تحت بار آن یک مرحله عقب می ماند . در واقع یک پله کاسته می شود با فرکانس جریان و منجر به توقف موتور می شود موتور های سنکرون می توانند ساخته شوند برای عملکرد از یک منبع قدرت تک فاز توسط با شاکل شدن عناصر مدار مناسب که یک میدان مغناطیسی چرخش را سبب می شود ساده ترین موتور های الکتریکی نوع قفس سنجابی موتور های القایی استفاده شده باید یک تغذیه سه فاز می باشد استاتور یا ارمیچر ساکن از موتور قفس سنجابی شامل سه سیم پیچ ثابت مشابه با آرمیچر موتور سنکرون می باشد عصر چرخشی متشکل از یک هسته: در قسمتی که یک سری از کنتاکتور ها سنگین نظم داده ومنظم شده اند وقرار گرفته اند بصورت یک دایره در اطراف شافت (میله) و موازی با آن برداشتنی هستند کنتاکتور های روتور به شکل قفسه ای استوانه ای و مشابه به ان استفاده می شوند بصورت سنجابی (کار می کنند) جریان سه فاز در سیم پیچ های استاتور جاری می شوند و یک میدان مغناطیسی چرخشی تولید می کند. این میدان یک جریان در کنتاکتور های نوع قفسه ای القا می کند . واکنش مغناطیسی بین میدان چرخشی و کنتاکتور های حامل جریان روتور روتور را به حرکت در می اورند. اگر روتور دقیقآ با سرعت یکسانی به مانند میدان مغناطیسی بچرخد هیچ جریانی در آن القا نخواهد شد. و از این رو روتور با سرعت سنکرون نباید به حرکت دراید. در عمل سرعتهای چرخش روتور و میدان در حدود 2 تا 5 درصد با هم تفاوت دارند. این تفا وت سرعت بعنوان لغزش معروف است. متور ها با روتور های قفس سنجابی می توانند استفاده شوند روی جریان متناوب تکفاز بوسیله نظم های مختلفی از القا و ظرفیت و بر اساس این دو مورد که ولتاژ تکفاز را اصلاح می کند و تغییر می دهد و آن را به ولتاژ فاز تبدیل می کند چنین موتور هایی بعنوان موتور های فاز شکاف (Spelat Phase) مشخص و معروفند یا موتور های تعدیل کننده یا کند از سر(متور های خازنی) بر اساس نظم و ترتیب آن ها استفاده می شوند.
موتور های قفس سنجابی تکفاز گشتاور شروع(راه اندازی) زیادی ندارند. و برای به کار انداختن در حالی که گشتاور زیاد است موتور های خنثی القایی استفاده می شود . یک موتور خنثی القایی ممکن است از نوع فاز شکاف باشد. یا از نوع تعدیل کننده اما یک سوئیچ یا اتو ماتیک یا دستی دارد که اجازه می دهد جریان بین جاروبک های کموتاتور وقتی موتور شروع به حرکت می کند. جاری شود و اتصالات کوتاه همه اجزای کموتاتور بعد از اینکه موتور به یک سرعت تقسیم می شوند . موتور های دفع القایی یا خنثی القایی به ای خاطر نامیده شده اند . که گشتاور راه اندازیشان وابسته است به دفع بین روتور و استاتور و گشتاورشان در زمان راه اندازی وابسته است به القا موتورهای سیم پیچی شده ی سری با کموتاتور ها که بر روی جریان متناوب با جریان مستقیم عمل می کنند. موتور های یونیورسال نامیده می شوند. آن ها معمولآ فقط در اندازه های کوچک ساخته می شوند و معمولآ در مصارف خانگی کاربرد دارند.

آلتر ناتور های جریان متناوب(AC)(آلتر ناتور ها) ژنراتوها:
همانتور که در بالا گفته شد یک ژنراتور ساده بدون کموتاتور تولید خواهد کرد که یک جریان الکتریکی که متناوب می شوند.در مسیر همانطور که آرمیچر می چرخد چنین جریان متناوبی مزیت زیادی دارد . برای اتقال توان الکتریکی و از این رو بشترین ژنراتور های اللتریکی بزرگ از نوع AC هستند.در ساده ترین شکلش یک ژنراتور AC فقط در دو حالت خاص فرق می کند با ژنراتور DC پایانه های سیم پیچ آرمیچرش بیرون هستند. برای حلقه های لغزان جزئی شده جامد روی شافت(میله)ژنراتو بجای کموتاتور و سیم پیچ های میذان توسط یک منبع DC خارجی تغذیه انرژی می شوند. تا اینکه توسط خود ژنراتور این کار انجام می شود. ژنراتور های AC سرعت پایینی با تعداد زیادی در حدود 100 قطب ساخته می شوند. هم برای بهبود بازده شان و هم برای دست یافتن به فرکانس دلخواه به آسانی. آلترناتور ها با توربین های سرعت بالا راه اندازی می شوند. همچنین اغلب ماشین های دو قطبی هستند. فرکانس جریان گرفته شده توسط ژنراتو AC مساوی است با نیمی از تعداد قطبها و تعداد چرخش آرمیچر در هر ثانیه. اغلب مطلوب است در مورد ژنراتور که واتژ بالایی وجود داشته باشد و آرمیچر های در حال چرخش در چنین کاربرد هایی صرف عمل نمی کنند. بخاطر احتمال جرقه زنی بین جاروبکها و حلقه های لغزان و خطر شکستهای مکانیکی که ممکن است سبب اتصال کوتاه شود . آلترناتور ها بنا بر این با یک سیم پیچ ساکن که بدور یک روتور می چرخد . و این روتور شامل تعدادی اهنربای مغناطیسی میدان هستندساخته می شوند اصل عملکرد آنها دقیقآ مشابه عملکرد ژنراتور های AC توصیف شده اند. بجز اینکه میدان مغناطیسی(نسبت به کنتاکتور های آرمیچر) به حرکت در می ایند. جریان تولید شده توسط آلترناتور های توصیف شده در بالا به یک پیک می رسد و به صفر ختم می شوند و به یک پیک منفی افت می کنند. و دوباره به سمت صفر می آیند. و در چند زمان در واقع چندین بار در هر ثانیه بسته به فرکانس که ماشین طراحی شده چنین جریان را جریان متناوب تکفاز نامیده اند. همچنین اگر آرمیچر در داخل دو سیم پیچ قرار گیرد. که این سیم پیچ ها از زاویه ها و گوشه های راست یکدیگر کشیده شده اند و با اتصالات خارجی مجزا تهیه شده اند. دو موج جریان تولید خواهد شد. هر کدام در ماکزیممش خواهد بود وقتی که دیگری به صفر برسد .چنین جریانی را جریان متناوب سه فاز نامیده اند. اگر سه سیم پیچ ارمیچر با زوایای 120درجه با یکدیگر قرار گیرند جریان به شکل موج سه برابر و کریپل تولید خواهد شد که به آن جریان متناوب سه فاز گفته می شود. یک تعداد زیادتری از فازها ممکن است با افرایش تعداد سیم پیچها بدست آمده باشند و گرفته شوند در ارمیچر اما در مهندسی برق مدرن جریان متناوب سه فاز بسیا پر کاربرد است و آلترناتور سه فاز ماشینی دینامو الکتریکی است که بطور کلی برای تولید قدرت الکتریکی (یا توان الکتریکی) بکار می رود. ولتاژ خای بالای 13200 در آلترناتور ها رایج ترند.

انواع موتورهای الکتریکی

موتورهای DC : یکی از اولین موتورهای دوار، اگر نگوییم اولین، توسط میشل فارادی در سال 1821م ساخته شده بود و شامل یک سیم آویخته شده آزاد که در یک ظرف جیوه غوطه ور بود، می شد. یک آهنربای دائم در وسط ظرف قرار داده شده بود. وقتی که جریانی از سیم عبور می کرد، سیم حول آهنربا به گردش در می آمد و نشان می داد که جریان منجر به افزایش یک میدان مغناطیسی دایرهای اطراف سیم می شود. این موتور اغلب در کلاس های فیزیک مدارس نشان داده می شود، اما گاهاً بجای ماده سمی جیوه، از آب نمک استفاده می شود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   11 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله بزهکاری

اختصاصی از فی بوو دانلودمقاله بزهکاری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .


مقدمه :
همپای تغییری که در مفهوم ، دامنه نوع و کیفیت جرم و بزه در سالهای اخیر روی داده است و نظامها و دولتها با بزهکاری جدید که پیچیده و متفاوت از قبل است رو به رو و مواجه گشته واکنش اجتماعی علیه جرم نیز به تناسب آن گواه تغییرات بزرگی بوده است در این میان مجازات حبس و زندان به مثابه اصلی ترین شکل واکنش اجتماعی علیه جرم و فرد واجد مجازاتهای اصلاح کننده نیز دستخوش دگرگونی شده است . در دوره های بسیار دور ضمانت اجرای کیفر در قالب مجازاتهای بدنی اعمال می شد . در این دوره مجازات بر پایه انتقام و سرکوبی مجرم برقرار است و به شکل مجازاتهای بدنی قهرآمیز بویژه اعدام- و سایر مجازاتهای غیر انسانی و خشن متظاهر می شد . هر چند مجازات زندان از عهد کهن و باستان وجود داشته است به دلیل استفاده محدود و جزئی از آن نمی تواند در ردیف مجازاتهای شایع آن عصر تلقی شود . اما زندان با گذشت زمان به تدریج به عنوان مجازات وارد زرادخانه کیفری شد ، در ابتدا جانشین مجازات زندان با وجود وضعیت نامناسب و رقت بار زندان به جای مجازاتهای شدید بدنی بسیار امیدوار کننده بود ولی به مرور اصلاح طلبان اجتماعی در جهت بهبود شرائط نامطلوب و وضعیت وخیم آن اقدامات مهمی انجام دادند . جنبش اصلاح سیستم زندانها با توجه به شرائط زندانیان و رعایت حقوق آنان با انقلاب فرانسه شدت بیشتری گرفت و دامنه آن از اروپا فراتر رفت و به قاره آمریکا و بطور کلی جهت گیری زندان از محل تحمیل درد به مرکز اصلاح آغاز شد .
اصلاح سیستم زندانها در قرن بیستم هم چنان ادامه یافته و تحت آموزه های مکاتب اثباتی و دفاع اجتماعی موضوع بازپروری و اصلاح زندانیان رونق یافت و برای تغیر رفتار زندانیان اقدام هایی همانند آموزشهای حرفه ای و برنامه های گروهی آغاز شد و به روند تکاملی خود ادامه داد . زندانهای باز و نیمه باز توجه به حقوق زندانیان ، مسائل بهداشتی ، مرخصی ، اوقات فراغت و وضع معیارهای از این قبیل دامنه ی فعالیت اصلاح سرایانه در زمینه زندان از بعد ملی فراتر رفت و به نهادهای بین المللی بویژه سازمان ملل نیز در بر گرفت .
تمامی اصلاحات و رفع نواقص زندان جهت انسانی تر شد و کار آمدتر کردن زندان به وسایل و ابزار اصلاحی در طی دو قرن گذشته به بهبود نسبی شرایط فیزیکی زندانها منجر شد ولی نتایج مثبت ، سودمند و موثر بر بازپروری اجتماعی مجرمان و پیشگیری از ارتکاب نداشت و نتایج ناامد کننده بود شکست جرم شناس اصلاح و تربیت با بحران در سیاست جنایی کشور ها ناشی از دو پدیده بود . نخست جرم انگاری افراطی و تورم کیفری که دولت ها از مجازات و قانون کیفری بعنوان ابزار اعمال قدرت و حل برخی مشکلات استفاده کردند و دوم زندان بعنوان مهم ترین موجود در اختیار دولت ها و قوانین کیفری در رسیدن به هدف خود بویژه اصلاح و تربیت ناکام ماند . برای خروج از این وضعیت بحرانی و خطرساز در دو زمینه اقداماتی انجام شده است . نخست جرم زدایی و محدود کردن مداخله های کیفری ، دوم بازاندیشی و بازنگری در نظریه مجازاتها و بویژه در زندان در این اندیشه به زندان بعنوان آخرین حربه و ابزار نگریسته شود و تا هنگامی که دیگر شیوه های کیفر دهی دسترس پذیر و سودمند باشد توسل به زندان ناموجه تلقی شود . این جایگزین ها از نظر تاریخی ابتدا با جایگزین های کوتاه مدت وارد قلمرو نظام کیفری شد ، جایگزین ها بتدریج توسعه یافت و در قوانین مختلف وارد شد و برخی از آنها به شکل جایگزین حبس دست قاضی را باز گذاشت تا به جای کیفر حبس به آنها توسل جدید گرایش به جایگزین های زندان مختص کشورهای آمریکایی وارد پایی نبوده و به کشورهایی افریقایی که از معضل تراکم جمعیت کیفری بستوه آمد بودند با استقبال مواجه شد.
در ایران نیز شاهد بروز جرم انگاری و ترک افعال جدیدی بودیم و زندان هم چنان مجازات اصلی است مثال از آمار 105/171 نفری سال 1381 زندانهای سراسر کشور 000/102 نفر حدود آن مواد مخدر و اعتیاد و 17200 چک بلا محل پرداخت نشدنی و بقیه به اتهام های دیگر زندانی بودند.
با توجه به اینکه مواد مخدر و جرم های مرتبط با آن از سویی تاثیر عمده بر بروز مفصل تراکم جمعیت کیفری داشته و مشکلات فراوان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای دولت ایجاد کرده در صدد یافتن جایگزین مناسب برای زندان برآیند و با چنین هدفی انجام تحقیقی همه جانبه و وسیع در خصوص مجازات جایگزین های زندان بر عهده موسسه تحقیقات علوم جزایی و جرم شناسی دانشگاه تهران و در سال 1378 به تازه تنرین تحقیقات ، کتابها ،آمار و دستاوردهای علمی و نیز کشورها و انجام تحقیقات داخلی و با تاکید بر معضل مواد مخدر مطالعه و بررسی لازم انجام گرفت.
بجز آنچه گفته شد برابر آمار موجود در پنج سال اخیر حدود 000/000/3 نفر وارد زندانهای کشور شده اند که از این تعداد قریب دو میلیون نفر اقامت متر از یک ماه داشته و جالب تر از اینکه از این تعداد حدود 000/400/1 نفر کمتر از 11 روز در زندانها اقامت داشته اند و جا دارد با اصطلاح قوانین و تجدید نظر در سیاست کیفری برای خروج از این معضل تدبیر مناسب اتخاذ گردد که الحمدالله بسترهای مناسب از سوی قوه قضائیه و سازمان زندانها انجام گرفته است که امید است درآینده منتهی به نتیجه بشود.

بسمه تعالی
مجازاتهای جایگزین حبس و حبس زدایی
چندی است که آوای شایسته و بجای ریاست قوه قضائیه پیرامون لزوم کاهش بکارگیری مجازات زندان بگوش می رسد اما بنظر میرسد . جواب شایسته و در خوری در راه نیست . وی نه از جایگاه حاکمیتی بلکه بعنوان مجتهد آگاه و اندیشمند صاحب نظر به مناسبتهای مختلف از بی ریشه و بی جهت بودن کیفر حبس در متون و منابع فقهی و زیانهای زندانی نمودن انسانها به ایراد سخن نموده و در حقیقت از وجود خودشان مایه گذاشتند . مقام معظم رهبری نیز به درست بودن جهت گیری حبس زدایی مهر تایید گذاشتند و در ردیف 14 سیاستهای کلی نظام در بخش قضا این موضوع را به صراحت بیان نمودند. زندان و مجازات حبس اگر چه بعنوان آخرین راه محل محبوس کردن مجرمین به عادت ، حرفه ای، اشرار و اوباش است اما استفاده از این مجازات در سطح وسیع برای تمام جرایم تعریف نشده و مدون در قانون نه تنها مناسب نیست بلکه از دیدگاه اقتصادی و اجتماعی نیز ناقص و مفرضانه مسوب می گردد. با بررسی مختصر از نظر هزینه و سود حاصله از این مجازات هر فرد منصف و صاحب اندیشه را قانع می کند که اصلاً مناسب نیست . در برابر ارتکاب جرایم ساده و مختصر سنگین ترین مجازات و تنبیه را اعمال کنیم. اصل تناسب جرم و مجازات آن را تایید می کند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  14  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله نخود

اختصاصی از فی بوو دانلودمقاله نخود دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بسمه تعالی
نخود به خانواده بقولات تعلق دارد . بذور رسیده و خشک نخود دارای ارزش غذایی زیاد می باشد و یکی از مهمترین منابع غذایی سرشار از پروتئین
( 18 تا 23 درصد ) می باشد و نیز از قابلیت نگهداری و انبار داری خوبی برخوردار است .
علاوه بر اهمیت نخود به عنوان یک منبع غذایی مهم برای تغذیه انسان و دام، این گیاه می تواند در حاصلخیزی خاک ، بویژه در مناطق خشک موثر باشد . با توجه به اینکه این گیاه نسبت به سایر حبوبات سازگاری بیشتری با شرایط اقلیمی کشور دارد و می تواند بخشی از نیازهای پروتئینی کشور را تأمین کند، باید بیشتر مورد توجه کشاورزان و مسئولان کشور قرار گیرد .
ازدیاد جمعیت و نیاز روز افزون بشر به مواد غذایی از یک طرف و محدودیت منابع تولید از طرف دیگر اندیشه محققان و دولتمردان را در این راستا سوق داده که تنها راه دستیابی به خود کفایی کشاورزی ،به دلیل محدود بودن منابع آب و خاک هر کشور افزایش عملکرد در واحد سطح می باشد و این میسر نمی گردد مگر با تولید ارقام پر محصول که با بهره گیری از علم ژنتیک می توان به این مهم دست یافت .
آگاهی و اطلاع از نحوه عمل ژن در کنترل صفات، کمی و کیفی بودن صفات ‌تعداد ژن کنترل کننده ، نقشه کروموزومی و سایر اطلاعات ژنتیکی می تواند ما را در اهداف دورگ گیری یاری نماید . لازم به ذکر است که در چند سال اخیر دورگ گیری بر روی گیاه نخود تیپ کاملی با موفقیت در بخش تحقیقات حبوبات کرج و چند شهرستان از جمله گرگان آغاز گردیده است .
از دیدگاه اصلاح نبات برخی از دلایل کاهش عملکرد و پتانسیل عملکرد پایین در ارقام کنونی نخود عبارتند از : حساسیت ارقام به بیماریها ، خسارات آفات ‌و عدم واکنش ارقام کنونی به مدیریت فشرده مثلاً استفاده از کود ، آبیاری: از این رو عمده تلاش متخصصین اصلاح نباتات معطوف به کشف راههای چگونگی افزایش پتانسیل ژنتیکی در عملکرد نخود می باشد .
مطالعات نشان داده است که یکی از راههای افزایش عملکرد نخود ،‌ افزایش بیوماس و بهبود شاخص سطح برداشت می باشد . با انجام عملیاتی مانند تلاقی های بین گونه ای ، تلاقی بین دسی – کابلی، ایجاد تیپهای پا بلند و ارقام حساس به کود و آبیاری می توان بیوماس گیاه و در نتیجه شاخص برداشت آن را افزایش داد .

فصل اول ( کلیات )
سیستماتیک نخود :‌
نخود زراعی با نام علمی Cicer aritinum می باشد که به خانواده بقولات
( Fabaceae ) تعلق دارد و رده بندی گیاهی آن به صورت زیر است :
شاخه Megnolio Phyta
رده Megnolio Psida
زیر رده Rosidae
رسته Fabales
تیره Fabaceae
زیر تیره Faboideae
جنس Cicer
گونه C.arietinum
معرفی جنس Cicer ( توصیف کلی همراه با تأکید ویژه بر روی گونه C.arietinum ) .
جنس Cicer شامل گونه های یکساله مانند C.arietinum و گونه های دائمی است . گیاهان این جنس گاهی به صورت درختچه ای بوده ولی هرگز به اندازه یک درختچه یا بوته حقیقی رشد نمی کنند . این گیاهان دارای کرک بوده و کرکهای آنها ممکن است غده دار یا بدون غده باشند ،‌ساقه ها منشعب ،‌ راست یا خمیده ، بر روی زمین خوابیده یا ایستاده ، کم و بیش شیار دار می باشند . برگها جفت پری1 و تک شانه ای2 دارای پیچک و یا بدون پیچکند .
کاسه گل در قاعده منظم و در قسمت پشتی محدب است . جام گل سفید همراه با رگه های بنفش ،‌ آبی یا صورتی می باشند .
خامه نازک و نخ مانند ،‌ صاف و بی کرک است ،‌ ستون پرچمی و یا دلفوس
( 1+9 ) و شکل قرار گرفتن آنها در کاسه گل کمی اریب است
گل آذین جانبی دارای 1-5 گل ( گونه C.arietinum شامل یک یا ندرتاً دو گل ) هستند.
گلها منفرد یا خوشه ای روی دم گلهای محوری قرار دارند . نیام محتوی 1-10 بذر (C.arietinum دارای یک تا سه بذر ) است .
منشأ تاریخچه نخود :‌ ( ال . جی . جی . واندر میزن )
نخود زراعی (C.arietinum ) یکی از اولین لگومهای دانه ای است که در دنیای قدیم اهلی شده است .
به احتمال زیاد نخود از نواحی جنوب شرقی ترکیه و مناطق مجاور آن در سوریه منشأ گرفته است در این منطقه سه گونه وحشی یکساله از جنس ( Cicer ) که ارتباط زیادی با نخود زراعی دارند پیدا شده است . این سه گونه عبارتند از :
1- C.echinos permum
2- C.reticulatum
3- C.bijugum
دی کندول ( 1883 ) منشأ نخود را به منطقه جنوب قفقاز و شمال ایران نسبت داد و واویلوف ( 1950 ، 1949 ، 1926 ) دو مرکز اولیه ( مرکز تنوع فعلی ) جنوب غربی آسیا و مدیترانه و یک مرکز ثانویه ابتدایی را به عنوان مرکز منشا نخود معرفی نمود . وی گزارش کرد ککه مشابه دیگر لگومهای دانه ای ،‌ ارقام دانه درشت در حوزه دریای مدیترانه گسترش یافته است , در حالی که ارقام دانه ریز به سمت مشرق گسترش پیدا کرده اند . شواهد نشان می دهد که نخود های دانه درشت و کرم رنگ از دو قرن پیش از طریق افغانستان به هندوستان وارد شده است کما اینکه نام هندی آن ( نخود کابلی ) را نسبت به پایتخت افغانستان
می برد . ارقام دانه ریز و سیاه رنگ نخود به نام دسی معروف هستند و هم اکنون این طبقه بندی به صورت گسترده ای به منظور تشخیص دو گروه اصلی از ارقام نخود استفاده می شود . نخود از طریق دست نوشته های قدیمی شناخته شده است . واژه هالورو1 بدین نکته دلالت می کند که نخود از زمانهای بسیار گذشته ( بیش از سه هزار سال قبل از میلاد ) به عنوان یک ماده غذایی ثابت ،ولی کم اهمیت در بین النهرین مصرف می شده است .
نام Cicer دارای منشا لاتین 2و احتمالاً از واژه Kickere در زبان هند و اروپایی اقوام اولیه یونان که در شمال یونان می زیسته اند مشتق شده است .
دان ( 1883) معتقد است که Cicer از واژه عبری Kikus به معنای کروی مشتق شده است .
گامز ( 1924) واژه Cicer را با واژه عبری Kelsech مقایسه کرده است . قدیمی ترین منبع لاتین در مورد اصلاح arietinum در کارهای کولومیلا مشاهده شده است , که احتمالاً به عنوان ترجمه واژه یونانی Krios میباشد . اسامی Ram و Chickpea نیز مربوط به حالت و شکل بذر است .
در ترکیه , رومانی , بلغارستان , ایران و نواحی مرزی شوروی سابق در این کشورها نخود تحت عنوان nakhut_nohutنامیده می شوند , که مشتق از واژه هایی مانند nut یا nohot است . 1
طبقه بندی غیر اختصاصی جنس Cicer :
در جنس Cicer چهار بخش مشاهده می شود :
بخش اول : (Mono Cicer M.G.POPOV) جالب ترین بخش برای مختصصین اصلاح نباتات بوده و دارای گونه های یک ساله ,گلریز ,ساقه ایستاده تا خوابیده و برگهای تک شانه ای و یا دارای پیچک در انتهای محور اصلی برگ می باشد .
بخش دوم : (Chamae Cicer M.G.POPOV ) دارای گونه های بوته ای یکساله و یا چند ساله با شاخه های خزنده نازک که در هر برگ دارای سه تا هفت برگچه است .
بخش سوم : (Poly Cicer M.G.POPOV) دارای گونه های چند ساله است و بیشتر گونه ها گل درشت و با برگهای تک شاخه ای بوده و در انتهای محور اصلی برگ دارای پیچک می باشد .
بخش چهارم : (Acantho Cicer M.G.POPOV) گونه های چند ساله با گلهای بزرگ و بادوام است و محور برگ کرک دار و دارای کاسبرگ دندانه ای و کرک دار می باشد .

طبقه بندی بر حسب عادات رشدی :
به طور کلی گونه های نخودرا بر حسب عادات رشد (محل رشد ی) می توان به چهار نوع تقسیم کرد :تیپ های زراعی ؛ تیپ های علفی ,تیپ های موجود در شیب های سنگ لاخی خشک و نسبتاً ملایم و تیپ های موجود در مناطق جنگلی با خاکهای بسیار مرطوب غنی از هوموس .
با این وجود ممکن است برخی گونه ها منحصراً در یک رویش گاه دیده نشوند نخود به خاکهای نرم تا حدی کلوخی و سنگلاخی بیشتر از خاکهای با بافت ریز (نرم ) سازگاری نشان می دهد .
نخود گیاهی است مقاوم به خشکی و در عین حال تنوع ژنتیکی در آن وجود دارد ریشه اصلی نخود بیش از یک متر در خاک نفوذ می کند و مشابه بسیاری از دیگر گونه های مناطق کوهستانی نیازمند زه کشی و تهویه مناسب می باشد .گونه های یک ساله C.bijugum, C.echinospermumاغلب در محیط های نامناسب مانند حاشیه مزارع ,مزارع آیش و چمنزار ها رشد می کند .
اغلب گونه های چند ساله یک ریشه اصلی طویل و چوبی دارند ,قسمت های هوایی گیاه بعد از ریزش بذر خشک شده و از بین می رود و گیاه در زیر برف به خواب زمستانی می رود .گونه های چند ساله به ندرت به صورت متراکم دیده می شوند .شیبهای ملایم سنگلاخی و طاقه سنگ های درشت محیط های مناسب برای رشد این گونه ها می باشند .
از آنجا که بذر آنها درشت بوده و برای پرندگان جذابیت دارند چنانچه در بین سنگ ها ریزش کنند و بعداً در زیر خاک جوانه بزنند بقای بهتری خواهند داشت . تیپ های رشدی نوع چهارم در جنگل های غنی از مواد آلی و مرطوب بلوط و کاج در تپه های کناره دریای آژه در سلسله جبال کاروس وجود دارد .
کنتاند یپولوس و همکاران 1972 گونه های چند ساله نخود (Cicer Spp) در مناطق مدیترانه ای و رویشگاههای آنها را به تفضیل مورد بحث قرار داده اند گونه های چند ساله نخود (Cicer Spp) توسط و اندر میزان و پوندیر 1984 معرفی و ارائه شده است .
طبقه بندی بر حسب اندازه بذر :
الف : نخود کابلی1 ، در نخود نوع کابلی رنگ معمولاً سفید است و هر غلاف یک یا دو بذر درشت دارد و وزن هزار دانه آن بیشتر از 250 گرمی می باشد .ارتفاع بوته متوسط تا بلند و بدون ما ده رنگی آنتو سیانین (گلها سفید رنگ ) است.بیشتر ارقام نخود در دنیا از نوع کابلی هستند به جز قسمت های کوچکی در ایران و در دره نیل که به کشت نوع محلی اختصاص یافته است .نخود کابلی را در بهار کشت می کنند .
ب: نخود محلی یا دسی :1 نخود دسی دارای بذور کوچک با شکلهای نامنظم و رنگ های مختلف هستند .معمولاً در هر غلاف 2 تا 3 بذر وجود دارد ارتفاع گیاه کوتاه و حاوی مواد رنگی آنتوسیانین (گلهای ارغوانی رنگ ) است .نخود های دانه سیاه متعلق به گروه نخود محلی هستند و دانه آنها معمولاً به صورت لپه استفاده می شود .نخود های دانه سیاه از لحاظ مقاومت به بیماریها و آفات نسبت به نخود های دانه سفید مقاومتر می باشند .
وضعیت نخود و اهمیت جهانی آن :
حبوبات یکی از مهمترین منابع پروتئینی در رژیم غذایی بسیاری از مردم کشور ها در حال توسعه می باشد .میزان پروتئین حبوبات حدوداً دو برابر غلات است و منبع ارزان پروتئین با کیفیت مناسب می باشد که پروتئین غلات را تکمیل نموده و بنابر این در نقاطی که غلات غذای اصلی را تشکیل می دهند ارزش غذایی آن را افزایش می دهند .مقدار پروتئین نخود (مهمترین جزء نخود از لحاظ تغذیه ) متوسط 7/20 % ( ماده خشک ) کمتر از تمام لگومهای غذایی است .(هالس 1975 ) در مقایسه لپه هندی ,عدس , باقالا به ترتیب 29,28,24 درصد پروتئین دارند ,نخود از این نظر که مکمل پروتئین غلات است مورد توجه بوده و تا آنجا که مقدور است باید ژنوتیپ های با پروتئین بالا گزینش شوند .
نخود در بسیاری از مناطق جهان به صورت سنتی کشت می شود در کشور های در حال توسعه نخود مشابه با سایر حبوبات نقش مهمی در سیستمهای کشت سنتی ایفا می کند . علاوه بر اهمیت این گیاه به عنوان یک منبع تغذیه مهم برای تغذیه انسان و دام این گیاه می تواند در مدیریت حاصل خیزی خاک به ویژه در مناطق خشک کمک نماید .(شارما وجود ها 1984, سوزاکی ,کونر 1982 ) علاوه بر اهمیت این گیاه به عنوان یک منبع غذایی مهم برای تغذیه انسان و دام این گیاه می تواند در مدیریت حاصلخیزی خاک به ویژه در مناطق خشک کمک نماید .( شارما وجود ها ,1984 سوزاکی کونر 1982 ) براساس آرما فائو1 در سال 1995 : نخود مقدار 1115600 هکتار از زیر سطح کشت کل حبوبات را به خود اختصاص داده بود که این مقدار سطح کشت 8036000 تن تولید شده است در سال زراعی 74-73 سطح زیر کشت نخود در کشور 720975 هکتار بوده که از این مقدار 686792 هکتار آن به زراعت دیم و 34183 هکتار به زراعت آبی اختصاص داشته است .با توجه به ارقام فوق گیاه نخود میزان 65% از سطح زیر کشت حبوبات را به خود اختصاص داده است . میزان تولید نخود در همین سال354934 تن بوده که از این مقدار 315969 تن آن به زراعت دیم و 38965 تن آن به زراعت آبی مربوط بوده است که در مجموع مقدار 3/57 % از کل تولید حبوبات کشور را شامل می شده است .
جدول صفحه 7
سال نـــخــود کــــل حـبـوبـات
سطح
(100 هکتار) تولید
(1000 تن) عملکرد
(کیلوگرم در هکتار) سطح
(100 هکتار) تولید
(1000 تن) عملکرد
(کیلوگرم در هکتار)
1979 9696 6070 624 60756 40631 669
1993 10112 6745 667 66711 56871 852
1994 10014 7074 706 69200 57329 828
1995 11156 8036 720 70502 56649 804

(ب) (الف)

نمودار :
الف-سهم سطح زیر کشت هر یک از حبوبات در سال زراعی 74-73 .
ب- سهم تولید هر یک از حبوبات در سال زراعی 74-73 .
فصل دوم ( زراعت نخود) :
نخود نباتی یکساله طالب روزهای بلند است . مناطق عمده جغرافیایی کشت نخود در دنیا عبارتند از شعبه قاره هند , غرب آسیا , شمال آفریقا , اروپا , ایتیوپی و ارتفاعات شرقی آفریقا , آمریکا و استرالیا , مناطق تولید نخود در غرب آسیا (شمال افغانستان , ایران و ترکیه ) و نواحی غرب آسیا می باشد .
کشت نخود در اکثر مناطق ایران به استثنای سواحل دریای خزر کم و بیش معمول است و مهمترین مناطق کشت آن عبارتند از : آذربایجان شرقی و غربی و دشت مغان , قزوین , باختران , استان فارس , خراسان . کرمان , لرستان , کردستان و استان مرکزی
شرایط محیطی کشت نخود :
نخود به آب و هوای گرم و نیمه خشک به خوبی سازگار بوده , همچنین سرما را به خوبی حتی تا منهای 9 درجه سانتی گراد تحمل می نماید , ولی بهترین حرارت , برای رشد نخود بین بیست و پنج تا سی درجه سانتی گراد است , در نواحی که زمستانهای خیلی سرد دارند , نخود را بهاره کشت می کنند و در نواحی گرمسیری آن را در پائیز می کارند . نخود قادر است در دامنه وسیع از واکنش خاک , (ph ) 8 _ 6 رشد نماید , ولی برای کشت در خاکهایی که واکنش اسید یته بیش از 5/8 دارند , مناسب نیستند . این گیاه بر روی اکثر خاکها مخصوصاً لومهایی که به اندازه کافی دارای آهک هستند رشد می کنند . بافتهای سنگین رسی , مرطوب , مطلوب این گیاه نیستند بدلیل اینکه به تهویه نامناسب و رطوبت خیلی زیاد حساس است .
کاشت نخود :
نخود در نقاطی گرم و خشک و همچنین سرد به خوبی محصول می دهد. درجه حررات لازم برای جوانه زدن آن 5 درجه سانتی گراد است . دمای مناسب برای رشد نخود بین 20 تا 30 درجه سانتی گراد می باشد . نخود گیاهی است که نسبت به سرما زیاد حساس نیست و اگر در بهار زودتر کاشته شود , سرما به بوته ها صدمه ای نمی زند , ولی میزان محصول کاهش می یابد . موقع کشت آن در مناطقی که زمستانهای خیلی سرد دارند , در اواخر زمستان یا اوایل بهار , ولی در نواحی زمستانها ملایم می باشد , ممکن است , آن را در پائیز کشت نماید
عملیات آماده نمودن زمین جهت کشت نخود , در نقاط مختلف به نوع تناوب و طرز کشت بستگی دارد . تناوب زراعی معمول در ایران , تناوب غلات _ نخود و در مناطق خشک تناوب می تواند , تناوب غلات _ نخود و آیش باشد . بدین طریق که در بهار نخود را کشت کرده و در تابستان برداشت می کنند , بلافاصله در پائیز همان سال گندم کشت می کنند و بعد از برداشت گندم , در تابستان , زمین را در طول پائیز و زمستان به صورت آیشن رها کرده و در بهار بعدی مجدداً به کشت نخود اقدام می نمایند .
در موقع کشت نخود حدود 20 کیلو گرم ازت در هر هکتار استفاده می شود . واکنش نخود به فسفر متغییر است , جائی که آب عامل , محدود کننده بر رشد گیاه باشد معمولاً به فسفر واکنش نشان می دهد , به هر حال حدود 90 کیلوگرم
فسفر در هر هکتار بدون تماس بذر و در عمق پائین تر از آن مصرف می شود برای دستیابی به حداکثر عملکرد نخود نیاز به مقدار کافی گوگرد است . بدون گوگرد ،‌ نخود قادر به تثبیت ازت به میزان لازم نخواهد بود ،‌ بایستی حدود 20 الی 30 کیلوگرم گوگرد در هکتار مصرف شود .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  80  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید