موطن اولیه عسلک پنبه مناطق حاره آفریقا، جنوب شرقی آسیا و کشورهای هند و پاکستان است. در این نقاط به زراعتهای توتون، تنباکو و پنبه آسیب فراوان وارد می آورد. عسلک برگ پنبه برای اولین بار در سال 1323 در اطراف کرمان جمع آوری شده و در همان سالها در نقاط پنبه خیز فارس و کرمان انتشار داشته است. در سال 1327 تراکم و افزایش جمعیت این آفت در گرمسار بحد بسیار زیادی رسیده و در آنسال اغلب مزارع پنبه به این آفت مبتلا بوده اند. در سالهای اخیر مساحت زیر کشت این قبیل محصولات زراعی و توزیع فرآورده های آنها در سطح کشور افزایش یافته، درنتیجه دامنه انتشار و تراکم جمعیت آفت نیز بالا رفته است و خسارت کیفی آفت بعلت آغشته شدن الیاف به شیره های مترشحه از آفت بحدی بوده است که در صدور قسمتی از پنبه های تولیدی بخارج از کشور و همچنین در مصرف داخلی آن اشکالاتی ایجاد نموده است. پس همانطور که ملاحظه می کنید این آفت دیرزمانی است که سطح قابل ملاحظه ای از پنبه کاریهای کشور را مورد هجوم خود قرار داده و به اقتصاد کشور صدمات جبران ناپذیری وارد نموده است. لذا برخورد جدی و اصولی با این آفت می تواند از بروز صدمات بیشتر جلوگیری نماید
صدمات عسلک برگ پنبه
در سالهای اخیر عسلک پنبه در مناطق مهم پنبه خیز ایران و برخی از مناطق کشت جالیز حالت طغیانی پیدا نموده و اکنون از مهمترین آفات پنبه و جالیز بشمار می آید.
1-در مزارع پنبه آلوده، جمعیت آفت در شرایط جوی مساعد بسرعت بالا می رود و بر اثر مکیدن شیره نباتی، محصول پنبه را نامرغوب کرده و مقدار عملکرد آنرا در واحد سطح «هکتار» بطور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
2-همراه با ورود عضو مکنده حشره به بافت برگها مقداری از آنزیمهای حشره وارد بافت برگها می گردد. آشکار است که این آنزیمها دارای اثرات مضری در فیزیولوژی گیاه بوده که به تدریج موجب خشک شدن و مرگ برگها و بوته ها می گردد.
3-بر اثر ترشح مقدار زیادی شیره از حشره و برگهای مورد حمله سطح روئی و زیری برگها با این شیره آغشته می گردند این شیره علاوه بر اینکه موجب بسته شدن استوماتها و مختل شدن فعالیتهای حیاتی برگ می گردد محل مناسبی برای رشد بعضی از قارچها گردیده در اینصورت سطح برگ منظره سیاه رنگی بخود گرفته و بدون شک این چنین برگهائی قادر بانجام اعمال حیاتی نبوده و بالطبع موجب تقلیل رشد بوته می گردند.
4-شیره مترشحه از برگها و حشره بتدریج باعث آلودگی الیاف می گردند. این آلودگی کیفیت الیاف را از نظر ارزش نساجی پایین می آورد. این محصول آلوده به شیره مقدار قابل ملاحظه ای خاک و خاشاک بخود جذب کرده و کیفیت پنبه را بیشتر پایین می آورد.
مقصود از شرح فوق اینستکه آلودگی این آفت در مزارع پنبه موجب ریزش مقدار قابل ملاحظه ای از غنچه و گل و قوزه های کوچک می گردد، رشد قوزه های بزرگ را متوقف و درنتیجه از نظر کمی و کیفی آسیب زیادی می رساند.
مناطق انتشار آفت در ایران و جهان
این حشره در سواحل خلیج فارس، استانهای سیستان و بلوچستان، خوزستان، جنوب خراسان، مناطق پنبه خیز فارس و کرمان و پاره ای از نقاط گرمسیر استان مرکزی و همچنین گرمسار و گرگان و گنبد انتشار دارد.
در کشورهای دیگر عسلک پنبه در قاره آفریقا، جنوب و جنوب شرقی آسیا، خاور نزدیک، مناطق گرمسیر خاورمیانه، سواحل دریای مدیترانه و دریای سیاه دیده شده است.
مشخصات ظاهری آفت
حشره بالدار: حشره بالدار خیلی ریز و درای افراد نر و ماده است. اندازه حشره نزدیک به یک میلیمتر می رسد. عرض بدن با بالهای باز حدود 5/2 میلیمتر است.
رنگ اصلی بدن زرد لیموئی ولی بدلیل پوشیده شدن سطح بالها و بدن از گرد مومی سفیدرنگ رنگ ظاهری حشره سفید به نظر می رسد. چشمها قرمز رنگ و بدو قسمت تقسیم شده است. شاخکها 7 مفصلی و رنگ آن زرد لیموئی است.
بالها شبیه هم بوده و حشره بالدار بوسیله خرطوم شیره نباتی را می مکد.
تخم
اندازه تخم میلیمتر و شکل آن بیضوی تخم مرغی شکل دارای دنبال کوتاهی است که در نسج برگ فرو می رود و تخم را از قسمت پهن آن ببرگ میچسباند.
رنگ تخم تازه زرد رنگ و به تدریج در مرحله رشد و نمو قهوه ای و نوک آن تیره می شود.
مراحل لاروی
لارو نوزاد به محض خروج از تخم تا ظهور حشره بالدار 3 مرحله لاروی و یک مرحله شفیرگی را طی می کند.
الف) لارو نوزاد یا لاروسن 1
لارو نوزاد خیلی ریز است و با ذره بین به خوبی دیده می شود. شکل آن بیضی کشیده و رنگش زرد روشن است. 3 جفت پا دارد. لارو نوزاد خرطوم دارد و پس از تعویض جلد به لارو سن 2 تبدیل می شود.
ب) لارو سن 2
اندازه لارو سن 2 ریز، نسبتاً مسطح و شکل آن بیضی کشیده است. رنگ لارو کمی سبز و یا مایل به زرد است. قسمت پشت و حاشیه بدن پوشیده از مواد مومی است. در انتهای بدن یک جفت مژه بلند دارد. شاخک ها تغییر یافته و کوتاه است. پاها نیز خیلی کوتاه شده و بند ندارد. در این مرحله از زندگی حشره معمولاً بی حرکت است و مانند شپشک های سپردار بوسیله خرطوم، شیره بافت های گیاه را می مکد و پس از تعویض جلد به لار سن 2 تبدیل می‌شود.
ج) لاروسن 3
علائم ظاهری بدن لاروسن 3 شباهت به لاروسن 2 دارد. با این تفاوت که اندازه بدن بزرگتر و میزان تغذیه آن به مراتب بیشتر است. این لارو پس از تعویض جلد «پوسته لاروی» به شفیره «نمف یا پوپاریوم»، تبدیل می شود.
پوسته های لاروی عسلک پنبه در پشت برگ گیاه میزبان دیده می شود و معمولاً جدا از لارو قرار دارند.
شفیره یا پویاریوم
در اولین مرحله از زندگی حشره بی حرکت بوده و معمولاً تغذیه نمی کند. اندازه بدن شفیره نزدیک به یک میلیمتر می رسد. شکل آن بیضی کشیده و کمی محدب است و حلقه آخر شکم آن منتهی به دو عدد مو می باشد. رنگ شفیره سفید مایل به زرد است. پوست شفیره کمی شفاف است و اندامهای داخل بدن شفیره به رنگ زرد از روی پوست نمایان است. شفیره هائیکه رنگ سیاه دارند آلوده به لارو زنبور پارازیت می باشند.
گیاهان میزبان
در ایران نشو و نمای عسلک پنبه تا کنون در عده ای از گیاهان زراعی و هرز و بسیاری از نباتات زینتی دیده شده است. مهمترین گیاهان زراعی مورد حمله به ترتیب عبارتند از:
انواع و ارقام مختلف جالیز (خیار، خربزه، هندوانه و کدو)، تنباکو، کرچک، پنبه، کنجد، گوجه فرنگی، سیب زمینی، گلرنگ، لوبیا، کنف، بامیه، سویا، آفتاب گردان، بادنجان و از درختان میوه نیز نمونه های آفت در پشت برگ درختان مو اطراف تهران در آبان ماه سال 1347 دیده شده است.
فهرست مطالب:
مقدمه
صدمات عسلک برگ پنبه
مناطق انتشار آفت در ایران و جهان
مشخصات ظاهری آفت
حشره بالدار
تخم
مراحل لاروئی
الف) لارو نوزاد
ب) لاروسن 2
ج) لاروسن 3
شفیره
گیاهان میزبان
وضعیت نشو و نمای آفت
وضعیت نشو و نمای آفت در مناطق مختلف کشور
عوامل کنترل کننده طغیان آفت
تعداد نسل سالیانه آفت
دشمنان طبیعی
طرق مبارزه
اول: مبارزه زراعی
1- مبارزه زراعی پائیزه – زمستانه
2- اقدامات زراعی در فصل رویش پنبه
دوم = مبارزه شمیایی
نتیجه گیری
منابع
شامل 27 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله عسلک برگ پنبه
