نوع فایل: word
قابل ویرایش 38 صفحه
مقدمه:
چنین به نظر می رسد که جهان سوم در دورة حاضر به یکی از نقاط عطف تاریخی خود رسیده است. در این دوره شرایط نوینی هم از حیث سیاسی و هم از جهت اقتصادی، هم در داخل این کشورها و هم در سطح بین المللی در حال شکل گرفت است و بیشتر کشورهای جهان سوم نیز خود را بیش از پیش ناچار از تطبیق دادن با این شرایط جدید دیده اند.
پایان نظم دو قطبی در دوران جنگ سرد، هم به عمر یکی از دو الگوی رشد خاتمه داده و هم به پاره ای منافع جنبی که چنین نظمی، مستقیم یا غیر مستقیم، عاید بخش قابل توجهی از ممالک جهان سوم می کرد، پایان بخشیده است. تحت همین شرایط دوره اعطای «امتیازات تجاری» یا تخیصیص منابع تحت عنوان «کمکهای توسعه» با انگیزه های سیاسی و استراتژیک نیز در حال به سر رسیدن است.
جهان سوم، در پی تحولات تاریخی اواخر دهه 1980 و اوائل دهه 1990 ، اهمیت پیشین خود را در روابط بین المللی از دست داده و حتی بخشی از آن در معرض خطر رانده شدن به حاشیه و از دست دادن هر گونه نقشی در نظام بین المللی قرار گرفته است. لذا واقعیات موجود چنین می نماید که تنها آن دسته از کشورهای در حال توسعه به عنوان وزنه ای در نظام بین المللی آینده به حساب خواهند آمد که بتوانند از یک موقعیت اقتصادی قابل توجه برخوردار شوند. مطابق گزارش بانک جهانی اگر چه کشورهای در حال توسعه از 1980 تا 1990 معادل 45% بر حجم صادرات خود افزوده اند، اما کاهش شدید بهای اقلام صادراتی آنها عملا مانع از افزایش درآمد این کشورها شده است. براساس این گزارش طی این مدت بهای قهوه 70% بهای شکر 60% پنبه و کائوچو 50% و متوسط بهای واقعی محصولات کشاورزی 39% کاهش یافته است. در این گزارش همچنین پیش بینی شده است که تنها محتمل است که در اواخر دهه 90 بهای این اقلام به کندی رو به رشد نهد. در همین مورد در خورد یادآوری است که بهای واقعی نفت نیز از سال 1980 تا کنون بیش از 75% کاهش داشته است1.
در چنین شرایطی گرایش کشورهای جهان سوم به اقتصاد آزاد در داخل، و تجارت آزاد در خارج، با هدف نهایی پیوستن به جرگة صادرکنندگان کالاهای صنعتی متنوع و فرار از دور باطل اقتصاد تک محصولی از ویژگیهای چرخشی است که اکثریت قریب به اتفاق این کشورها در حال انجام آن هستند. در همین حال، تلاش آنها برای جلب سرمایه های خارجی، اجرای پروژه های مشترک با شرکت های چندملیتی و استفاده از اعتبارات بین المللی و بذل هر کوششی در راه احتراز شرایط لازم برای این منظور از پیامدهای نمایان چنین چرخشی است.
این تحولات به نوبة خود باعث شده است که سازمانها و تشکیلاتی چون گات،صندوق بین المللی پول و بانک جهانی که در چندین دهه اخیر تلاشی کند را به منظور اشاعه راه و رسم های اقتصادی مورد نظر خود در سراسر جهان صورت می دادند، ناگاه با اقبالی تازه مواجه شوند و گوشهای شنواتری در غالب کشورهای جهان سوم بیابند (گفتنی است که همه عوامل فوق الذکر از جمله عواملی است که شکل گیری یک نظم اقتصادی در سطح جهانی را اجتناب ناپذیر ساخته و عملاً در دستور کار قرار داده است).
فهرست مطالب:
اثرات غیر مستقیم «نفتا» بر جهان سوم
جهان سوم و دوران جدید
جهان سوم و تجارت آزاد
اثرات مستقیم نفتا بر کشورهای جهان سوم
الف – جهان سوم و آمریکای شمالی
ب – تبعیضات تجاری نفتا نسبت به کشورهای غیر عضو
1- مقررات منشأ
2- تعرفه ها
3- اقدامات اضطراری و مکانیسم های حل اختلاف
4- موانع غیرتعرفه ای
5- سرمایه گذاری خارجی
ج- نفتا و برخی اقلام صادراتی جهان سوم
1- منسوجات و پوشاک
2- فولاد
3- خودرو
4- نفت
د- عکس العمل برخی از مناطق جهان سوم در قبال نفتا
خاور دور
آمریکای لاتین
منابع و مأخذ:
Quoted by: the Globe and Mail, Oct. 5, 1993.
- Hart: op. Cit. P. 31.
Le Monde le 7 juillet 1993
- Kennedy: Preparing for the Twenty – First Century Random House (New York : 1993).:
- Krugman: the Unconfortable Truth about NAFTA Foreign Affairs Nov. / Dec. 1993.
- A. Orme,: NAFTA: Myths versus Facts Foreign Affairs Nov./ Dec. 1993.
IMF Dirction of Trade Statistics 1991.
Jon R. Johnson: What Is a North American Good?
The NAFTA Rules of Origin; C.D. Howe Institute (Toronto: 1993).
Government of Canada: NAFTA – what’s It All About? (Ottawa: 1993).
Government of Canada: North American Free trade Agreement (Ottwa: 1993).
- S. International Trade Commission: the Likely Impact on the United State of a Free trade Agreement with Mexico; USITC Publication 2353 Feb. 1991 p.2-2.
- S. Kim and A. Weston: NAFTA and East Asia Developing countries; North – South Institute, unpublished (Ottawa: 1992) p.5.
- Hufbauer and J. Schott. North American Free Trade; Institute of International Economics, (Washigton D.C.: 1992).
Far Eastern Economic Review, July 11, 1991.
- S. Kim and A. Weston: op. Cit. Pp. 12-13.
Government of Canada: the NAFTA at a Glance, (Ottawa: 1993) p.10.
Kayser Sung: NAFTA and asia; speech at a Seminar on NAFTA and Uruguay Round in Pakistan (unpublished) p.8
Keesing’s Record of World Events 1990 p. 37526.
Keesing’s …p. 37849.
The New York times, Oct. 19, 1993.
Le Monde le 20 novenbre 1993.
پروژه بررسی تجارت آزاد آمریکای شمالی اقتصاد جهانی و جهان سوم. doc