حومه های شهری
از لحاظ جغرافیایی، حومه یک مکان فیزیکی است در منظر جامعه شناختی، حومه جایگاه طبقه کارگر و خصوصاً مهاجرین می باشد اگر چه در آنجا کم و بیش شاهد آرسیتو گراسی، کارکنان، تکنسین های کادر متوسط و جوانان با طبقه اجتماعی خاص می باشیم .
● تعریف و فرآیند شکل گیری حومه:
از لحاظ جغرافیایی، حومه یک مکان فیزیکی است در منظر جامعه شناختی، حومه جایگاه طبقه کارگر و خصوصاً مهاجرین می باشد اگر چه در آنجا کم و بیش شاهد آرسیتو گراسی، کارکنان، تکنسین های کادر متوسط و جوانان با طبقه اجتماعی خاص می باشیم . طبق فرهنگ لغت اربانیسم، حومه یک قلعه و شهری شده در اطراف یک شهر است. واژه (Banl,eue) از دو قسمت Ban به معنی ممنوعیت و lieue به معنی مکان تشکیل شده است. حومه قبل از هر چیز یک تعریف اداری دارد و تحت نفوذ مرکز شهر است اما این تعریف اداری گاه، مطابق با واقعیت نیست: یعنی یک شهر می تواند دارای قلمرو یا ضمیمه ای کلی یا جزیی از حومه های خود باشد و یا حوزه ای که عمدتاً به منطقه مسکونی اختصاص می یابد و در بیرون از شهر قرار دارد، حومه خوانده می شود. پس یک حومه ممکن است به صورت روستا جلوه کند یا شهر را شامل شود.[۱] رشد پرشتاب شهر بر زایش حومه سبب است از نظر حقوقی، حومه قلمرو فراتر از حصار شهری را در بر می گیرد در حالیکه وابسته به شهر است به نظر ماکسن دریو از دیدگاه جغرافیایی حومه نیز متأثر از شهر و متناسب با خواست شهریان است و بر این اساس در فعالیت های کشاورزی حومه تأکید بر کشت سبزی و صیفی جات مورد نیاز است.
در زایش حومه ها نقش توسعه خطوط آهن و اتومبیل به ویژه وسایل نقلیه اختصاصی را نمی توان به دست کم گرفت، منتهی تأثیرگذاری آنها در زایش حومه ها و شکل پذیری میدان جاذبه شهری به گونه همسان نیست چرا که علی رغم پیشرفت های اقتصادی و تکنیکی هنوز نمی توان اثر مورفولوژی زمین را در تعیین مسیر خطوط آهن نادیده گرفت و بر این اساس حومه های نوزادی که بر اثر توسعه خطوط آهن در نقشه جغرافیا ظاهر می شوند تابع شبکه راه های آهنی هستند که در گسترش خود کم و بیش از شرایط طبیعی تبعیت کرده و بر این اساس در میدان جاذبه شهری نیز ناهماهنگی هایی را به وجود آورده اند اما گسترش شبکه خطوط اتوبوسرانی به ویژه وسایل ارتباطی اختصاصی در ناحیه شهری از انعطاف پذیری ویژه ای بهره مند است و به سادگی و با هزینه زیربنایی کم تر بر رشد و توسعه راه ها و ساخت حومه ها در پیرامون ما در شهرها کمک می کند و بر ایجاد منطقه شهری هماهنگ با میدان مغناطیسی یکنواخت و یکدست موجب می شود.[۲] بین حومه و حوادث اجتماعی ( از قبیل انقلاب صنعتی، اجتماعی و فرهنگی) وجود دارد. در اروپا ، انقلاب صنعتی، به دو دلیل اساساً ، علت مهاجرت، مهاجرت و شکل گیری حومه بوده است:
۱) یکی نیاز به نیروی کار برای بخش صنعت
۲) دیگری افزایش مسئولیت های اجتماعی و آموزشی به عنوان نمونه در ایران ظاهراً انقلاب سفید به عنوان انقلاب صنعتی را به عهده داشته است به طور کلی حومه مخصوصی جدید و مربوط به انقلاب صنعتی است زیرا به دلایل اداری یا کارکردی ساکنان دوست ها به شهرها آمدند و در حومه ها متمرکز شدند و به تدریج در اطراف جاده های اصلی جایگزین گردیدند. حومه، همانند دیگر اشکال شهری حالت کاربری نظام مند در فضا را یافته است اولین مرحله شکل گیری حومه- در پی انقلاب صنعتی بوده است این حومه ها بیشتر در اطراف شهرها صنعتی مثل پاریس یافت می شوند. کارخانه ها و سکونت گاه های کارگری، از عوامل اصلی پدید آمدن این حومه ها هستند نیاز به فضای مناسب بازار، خصوصاً بازارهای مصرفی صنعتی وجود رودخانه ها، کانال های آب ، نزدیکی به جاده های اصلی را می توان از دیگر عوامل این پدیده شمرد.
دومین مرحله شکل گیری حومه اغلب با گسترش محله های مسکونی ارتباط دارد در این مرحله حومه ها از لحاظ پایبندی به سنت ها، الگوهای مالی و مسکن و در دسترس بودن فضا، متضاد تند پدیده های اجتماعی نامناسب، مثل جنگ ها نیز می توانند عامل مهمی در شکل گیری حومه ها باشند، در این حالت بخش اعظم جمعیت حومه ها در کنار شهرها متمرکز می شوند که از مصونیت بیشتری برخوردار باشند. البته اگر جنگ های شهری رخ داده باشد شاید از این روست که معنی حومه مترادف با ناامنی است، اما بعد از جنگ ساکنان حومه ها به تدریج به حوزه های نفوذ شهر راه می یابند و روستاییان جایگزین آنها در حومه ها می گردند در پایان جنگ جهانی دوم در اروپا شاهد افزایش زاد و ولد و سرریز شدن جمعیت به طرف شهرها بود.
از این رو کشورهایی از جمله فرانسه با بحران مسکن مواجه شدند کدر این راستا دولت ها اقدام به ارائه طرح های مختلف نمودند در ۱۹۴۸ در فرانسه قانون آزادی اجاره مسکن تصویب شد که طبق آن ساکنان قبلی تحت نظارت قرار گرفتند تا از ایمنی خاصی برخوردار باشند از سوی دیگر دولت کلیه نهادهای مرتبط با امر مسکن را تشویق به ساخت ساختمان های جدید و پیشرفته با استحکام بیشتر نمود بر اساس این ضرورت ها در فرانسه موسسات (HLM) به کمک دولت شکل گرفتند دولت به تدریج از لحاظ مالی وارد امرو مربوط به مسکن گردید و امکانات فراوانی را برای ساخت (HLM)ها فراهم آورد. به طریقی می توان گفت که دولت مشارکتی اجباری را برای نهادهای و موسسات و دست اندرکار ساخت مسکن باعث شد برای حل مشکل مسکن مقررات و قوانین تنظیم شد که بیشتر بر محور ساخت استیجاری قرار داشت. سازمان های درگیر ساخت و ساز به طور سیستمی به سری (انبوه سازی) گردش یافتند. تراکم این ساختمان ها بین ۵۰۰ تا چند هزار نفر بود. هدف از انبوه سازی کاهش بحران مسکن و ایجاد اشتغال خصوصاً در (مناطق شهری دارای اولویت) (Z.U.P) بود به تدریج این مناطق شهری نیز شکل جدیدی از حومه ها را یافتند. با این تفاوت که با تراکم زیاد ولی در فضای محدود قرار داشتند.[۳]
● تقسیم بندی حومه ها و تحول آنها:
به نظر مدلن، فرایندهای شکل گیری حومه نشان می دهند که نه ما با یک مقوله واحدی که حومه نامیده می شود سر و کار نداریم بلکه با مقوله های متعددی به نام حومه روبرو هستیم از این رو، او به معرفی انواع مختلف حومه ها می پردازد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) حومه های صنعتی:
این حومه ها عمدتاً در دوران صنعتی قرن ۲۰ شکل گرفته اند. کشورهایی که دارای این حومه ها هستند بیشتر از فضاها جهت استقرار صنعت و اسکان کارگران صنایع استفاده نموده اند به تدریج با انتقال صنایع، این حومه ها تبدیل به محله ها شده اند.
شامل 22 صفحه word
دانلود تحقیق حومه های شهری
