چکیده:
این تحقیق به منظور بررسی اثرات تاریخهای مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین و نیز بررسی روند تغییرات شاخصهای فیزیولوژیکی رشد مانند شاخص سطح برگ، درجه-روز رشد و سرعت رشد محصول وسرعت رشدنسبی در ارقام و لاینهای ماش در منطقه ورامین در سال 1388 اجرا گردید. آزمایش بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل 5 تاریخ کاشت (15 اردیبهشت،30 اردیبهشت،14خرداد،29 خرداد و13تیرماه) و عامل فرعی شامل چهار ژنوتیپ ماش(دو رقم پرمحصول منطقه پرتو، گوهر و دو لاین امیدبخش1-6-16 وNM-94 ) بود. نتایج آزمایش نشان داد که بالاترین میانگین عملکرد دانه به میزان 1954 کیلوگرم در هکتار متعلق به تاریخ کاشت آخر ( 13 تیرماه) بود. اگرچه بین این تاریخ با تاریخ کاشت چهارم (29 خرداد ماه ) اختلاف ناچیز و غیر معنی داری مشاهده شد. در بین ارقام و لاینهای مورد بررسی نیز بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین امید بخش NM-94 با 1892 کیلوگرم در هکتار و پس از آن رقم گوهر با 1763 کیلوگرم در هکتار بود. در این میان لاین 1-6-16 با 1575 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان عملکرد دانه را تولید کرد.
تاریخ کاشتهای دیرتر موجب کوتاه شدن کل دوره رشد گیاه گردید و از آنجا که گیاه در این شرایط تمایل به ورود سریعتر به دوره زایشی دارد صفاتی همچون ارتفاع بوته و تعداد گره در ساقه اصلی کاهش یافت.
تاخیر در تاریخ کاشت ارقام و لاینهای ماش موجب افزایش درصد پروتئین دانه گردید. تعداد درجه روز کسب شده و در اختیار گیاه در سه تارریخ اول کاشت بیش از دو تاریخ انتهایی بود. بخش عمده دوره رشد در تاریخهای اول کاشت صرف رشد رویشی شده و سهم فاز زایشی از کل دوره رشد کمتر بود. در حالی که در تاریخهای دیرتر کاشت (تاریخ کاشتهای چهارم و پنجم )، دوره رشد گیاه مصادف با طول روزهای کوتاه مورد نیاز گیاه بوده و انتفال از فاز رویشی به فاز زایشی سریعتر اتفاق افتاد و در نتیجه سهم دوره رشد زایشی از کل فصل رشد گیاه، بیشتر بود که در نتیجه این امر موجب افزایش تعداد غلاف در بوته ، تعداد دانه در غلاف و همچنین طولانی شدن زمان انتقال مواد فتوسنتزی به دانه ها گردید. ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ CGR ﺩﺭ ﻛﻠﻴﻪ تاریخهای کاشت ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﭘﻴﺮﻭﻱ کرد. کاشت در تاریخ کاشت چهارم ( 29 خردادماه )و پنجم ( 13 تیرماه) بدلیل برخورد سریعتر گیاه با روزهای کوتاه ، موجب کوتاه شدن دوره رشد گیاه بترتیب به 84 و 74 روز گردید. این دو تاریخ به عنوان تاریخهای مناسبتر کشت ماش در منطقه ورامین مشخص گردیدند.
کلمات کلیدی: ماش، تاریخ کاشت ، درصد پروتئین، عملکرد ، سرعت رشد محصول، درجه-روز رشد
فهرست مطالب
چکیده.......................................................................................... 1
فصل اول : کلیات 2
مقدمه......................................................... 3
1-1حبوبات و اهمیت آنها.............................................................. 5
1-2 تاریخچه پیدایش ماش.................................................................... 6
1-3منشاو پراکندگی جغرافیایی ماش............................................................. 7
1-4خصوصیات مرفولوژیکی ماش.................................................................... 8
1-5 مشخصات اکولوژیکی وماش................................................................. 9
1-6نیاز کودی.................................................................................... 10
1-7عملکرد دانه ........................................................................... 10
1-8آفات و امراض ........................................................................ 11
1-9عملیات زراعی......................................................................... 11
1-10اهمیت و ارزش غذایی ماش................................................................. 12
1-11سطح زیرکشت و میزان تولید ماش.............................................................. 13
1-12ویژگیهای گیاهشناسی ماش................................................................... 16
1-13سازگاری ماش..................................................................................... 16
1-14فیزیولوژی ماش ............................................................................... 17
1-15تهیه زمین و کشت ............................................................................ 18
1-16نیازآبی ....................................................................................... 18
1-17نیازکودی ............................................................................ 19
1-18تناوب زراعی ......................................................................... 19
1-19 آفات و بیماریها ............................................................................. 20
1-20برداشت و عملکرد ماش........................................................................ 21
1-21ارقام ماش در ایران.............................................................................. 21
1-22مواردمصرف ماش................................................................................. 21
فصل دوم : بررسی منابع 23
2-1تاریخ کاشت و اثر آن بر عملکرد و اجزاء عملکرد……………………………… 24
2-2شاخصهای رشد…………………………………………………………… 32
فصل سوم : مواد روشها 34
3-1زمان و محل اجرای آزمایش……...……………………………………….. 35
3-2خصوصیات اقلیمی منطقه ورامین…………………………………………... 35
3-3مشخصات طرح آزمایشی ………………………………………………… 36
3-4اندازه گیری صفات ……...……………………………………………… 37
3-5درجه روز رشد……...………………………………………………….. 37
3-6سرعت رشد محصول……………………………………………………. 37
3-7شاخص سطح برگ………...……………………………………………. 38
3-8تجزیه آماری ………...………………………………………………… 38
فصل چهارم : نتایج و بحث 40
4-1تعداد غلاف در بوته …...…………………………………………………... 41
4-2تعداد دانه در غلاف……………..…………………………………………. 45
4-3تعداد گره در ساقه اصلی…………..………………………………………... 49
4-4تعداد روز تا رسیدگی…………...………………………………………….. 51
4-5ارتفاع بوته …………...………………………………………………….. 54
4-6وزن هزار دانه…………..……………………………………………… 58
4-7عملکرد بیولوژیکی…………..………………………………………….. 61
4-8عملکرددانه…………...………………………………………………….. 65
4-9شاخص برداشت ...………...……………………………………………… 69
4-10شاخص سطح برگ…………...………………………………………... 73
4-11درصدپروتئین دانه …………...…………………………………………. 75
4-12درجه-روزرشد …………...……………………………………...(GDD)
4-13سرعت رشد محصول (CGR)……………...……………………………. 81
4-14سرعت رشد نسبی……………...………………………………….(RGR) 85
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات 89
فهرست منابع وماخذ………………………..………………………………….. 91
چکیده انگلیسی…………………..…………………………………………… 103
فهرست جداول
جدول1- سطح زیر کشت، میزان تولید وعملکرد ماش سبز دردنیا و چند کشور آسیایی.................... 14
جدول 2- سطح زیر کشت و مقدار تولید ماش بر حسب استان......................................... 15
جدول 3- تناوب ماش با سایر نباتات زراعی مختلف در ایران و آمریکا...................................... 20
جدول 4- خصوصیات شیمیایی خاک مزرعه محل اجرای طرح............................................ 35
جدول 5- تجزیه واریانس داده ها برای صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف................ 41
جدول 6 -تجزیه واریانس صفات تعداد گره در ساقه اصلی و تعداد روز تا رسیدگی......................... 49
جدول 7- تجزیه واریانس صفات ارتفاع بوته و وزن هزار دانه............................................... 56
جدول 8 - تجزیه واریانس صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی ......................................... 61
جدول 9- تجزیه واریانس داده ها برای صفات شاخص برداشت و شاخص سطح برگ...................... 70
جدول 10- تجزیه واریانس داده ها برای صفات درصد پروتئین دانه و درجه-روز رشد.................... 76
جدول 11- روند تغییرات تعداد روز تا رسیدگی ، درجه- روز رشد و عملکرد دانه در تاریخهای کاشت 85
جدول 12- تجزیه واریانس برای سرعت رشد محصول (CGR) و سرعت رشد نسبی (RGR)......... 87
فهرست نمودارها
نمودار 1- روند تغییرات تعداد غلاف در بوته در تاریخهای مختلف کاشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……… 42
نمودار 2- مقایسه میانگین تعداد غلاف در بوته در ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)………… 43
نمودار 3- روند تغییرات میانگین تعداد غلاف در بوته ارقام ماش در تاریخهای مختلف کاشت…………… 44
نمودار 4- روند تغییرات تعداد دانه در غلاف در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)……..... 45
نمودار 5- مقایسه میانگین تعداد دانه در غلاف در ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت............ 47
نمودار 6- روند تغییرات تعداد دانه در غلاف ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت ......................... 48
نمودار 7- روند تغییرات تعداد گره ساقه اصلی در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)........... 50
نمودار 8- روند تغییرات تعداد گره در ساقه ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت ........................ 51
نمودار 9- روند تغییرات تعداد روز تا رسیدگی در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)........... 53
نمودار 10- مقایسه میانگین تعداد روز تا رسیدگی در ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)............. 53
نمودار 11- روند تغییرات تعداد روز تا رسیدگی ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت ....................... 54
نمودار 12- روند تغییرات ارتفاع بوته ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)............... 55
نمودار 13- مقایسه میانگین ارتفاع بوته ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت).......................... 57
نمودار 14- روند تغییرات میانگین ارتفاع بوته ژنوتیپهای ماش در تاریخهای کاشت........... 58
نمودار 15 - روند تغییرات وزن هزار دانه در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)................ 59
نمودار 16- مقایسه میانگین وزن هزار دانه ارقام ماش (میانگین تاریخهای کشت)........................... 60
نمودار 17- روند تغییرات وزن هزار دانه ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت .......................... 60
نمودار 18- روند تغییرات عملکرد بیولوژیکی در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)............ 62
نمودار 19- مقایسه میانگین عملکرد بیولوژیکی ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)............... 63
.نمودار20 - روند تغییرات عملکرد بیولوژیکی ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) ... 64
نمودار 21- روند تغییرات عملکرد دانه ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ). 66
نمودار 22- مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت)................ 67
نمودار 23- روند تغییرات عملکرد دانه ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) ........ 68
نمودار 24- روند تغییرات عملکرد دانه ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)............ 71
نمودار 25- مقایسه میانگین شاخص برداشت ژنوتیپهای ماش ( میانگین پنج تاریخ کاشت).................... 72
نمودار 26- روند تغییرات شاخص برداشت ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) ............ 73
نمودار 27- روند تغییرات شاخص سطح برگ در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ)........ 74
نمودار 28- روند تغییرات درصد پروتئین دانه ماش در تاریخهای مختلف کشت ( میانگین چهار ژنوتیپ) 77
فهرست نمودارها
نمودار 29- روند تغییرات درصد پروتئین ارقام ماش در تاریخهای مختلف کشت (اثرات متقابل) ……..
نمودار 30 - روند تغییرات درجه- روز رشد در تاریخهای مختلف کاشت .................................. 80
نمودار 31- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت اول (15 اردیبهشت ) ............... 82
نمودار 32- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت دوم (30 اردیبهشت ) ............... 83
نمودار 33- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت سوم(14 خرداد ماه) ................ 83
نمودار 34- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت چهارم(29 خرداد ماه) ............. 84
نمودار 35- روند تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ کاشت پنجم (13 تیرماه ماه) ............... 84
نمودار 36- روند تغییرات سرعت رشد نسبی در تاریخهای مختلف کاشت .............................
شامل 111 صفحه Word
دانلود تحقیق اثرات تاریخهای مختلف کاشت بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام ماش و لاینهای امید بخش در منطقه ورامین
