مفاهیم بنیادی بیمههای اشخاص علل پیدایش
، گسترش و تکامل بیمههای اشخاص از آغاز پیدایش جوامع انسانی، بشر همواره در جستجوی تأمین جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود بوده است. بیمههای اشخاص هم درست به همین دلیل یکی از ابداعات انسانها برای به دست آوردن تأمین اقتصادی به حساب میآید. از یک دیدگاه میتوان بیمههای اشخاص را به چند بخش مهم تقسیم کرد که هر یک از آنها بالقوه آثاری مثبت یا منفی در جوامع بشری دارند. بیمههای اشخاص علاوه بر اینکه یک محصول به حساب میآید، در راستای تأمین نیازهای اولیه جوامع انسانی، در زمرهی خدمات مهم و قابل توجه نیز شمرده میشود. ابنای بشر نیاز به تأمین دارند و این امر غریزی و شاخههایی از ثبات و اطمینان اجتماعی است. شرکتهای بیمه با ارائه بیمههای اشخاص، زندگی انسانها را ارزیابی نمیکنند؛ بلکه هدف اصلی و اساسی، ارزیابی و حراست از ارزشهای اقتصادی زندگی انسانهاست. ارزش مادی و اقتصادی درآمد حاصل از کار و فعالیت یک انسان، تأمینکننده نیاز مادی او است که انسان بدان متکی است. بنابراین، بیمههای زندگی، علاوه بر جنبه خدماتی و انسانی آن، میتواند نیازهای مالی و اقتصادی خانوادهها را نیز برطرف سازد. بیمههای اشخاص یکی از شاخصهای شناخته شده در سنجش تأمین و رفاه مردم کشورهاست و کشورهایی که مردم آن به فراخور نیاز خود از این تأمین برخوردارند، با اطمینان و اعتماد بیشتری در برنامهریزی، توسعه و گسترش جامعه خویش مشارکت مینمایند. تاریخچهی بیمههای اشخاص به چند قرن قبل باز میگردد. نخستین بیمهنامه، در زمان ملکه الیزابت اول صادر گردید که به صورت یک بیمه «عمر زمانی ساده» بود، و زندگی بیمهگذار را برای مدت یک سال تحت پوشش قرار میداد. آقای هارولد. ای. رایز در کتاب «تاریخچهی بیمه در انگلستان» مینویسد که اولین بیمهنامه در 18 ژوئن 1583 صادر گردید که زندگی آقای «ویلیام گیبونز» را به مدت یک سال تحت پوشش بیمهای قرار داده بود. سرمایه بیمه، معادل 3836 پوند بود که نرخ حق بیمه آن 8 درصد و 16 بیمهگر هر یک به فراخور حال خود سهمی از آن را تقبل کرده بودند. بیمههای اشخاص در مراحل بَدوی و ابتدایی خود بر پایه و اصول علمی و فنی و مبنی بر جداول حق بیمه و نحوهی انتخاب ریسک پایهگذاری نشده بود و به همین دلیل، توسعه و گسترش و پیدایش «جدول مرگ و میر» ، نقطه عطفی در تاریخچه بیمههای اشخاص محسوب میگردد؛ زیرا با به کارگیری اصول علمی و فنی در بیمهها و آن هم پس از تجارب حاصله طی چند قرن، اولین بیمهنامه در سال 1807 میلادی بر پایه و اساس همین معیارهای فنی صادر گردید. در سالهای آغازین پیدایش بیمههای اشخاص، صدور بیمهنامه بدون توجه به اصول پزشکی انجام میشد و صرفاً کافی بود که شخص متقاضی در مقابل مدیران شرکت بیمه ظاهر گردد و آنها با مذاکره با وی و داوری ظاهری، خطر را ارزیابی کنند. در سالهای بعد، پزشکان به جمع این مدیران اضافه شدند و ارزیابی خطر صرفاً بر اساس اظهارات متقاضی بیمه و از روی ظاهر وی انجام نمیپذیرفت. به مرور زمان و با گسترش روزافزون بیمههای اشخاص، این روند ارزیابی غیرعملی و ناکافی به نظر میرسید و از سویی اهمیت معاینات کامل پزشکی به منظور گزینش و ارزیابی واقعی خطر، مورد توجه قرار گرفت و به همین دلیل، شرکتهای بیمه قبل از صدور بیمهنامه از متقاضی میخواستند تا دربارهی سلامتی خود از یکی از پزشکان گزارشی اخذ نماید. به تدریج پرسشنامههایی پزشکی شکل گرفته و کامل گردیدند و شرکتهای بیمه قبل از صدور بیمهنامه با ارزیابی دقیق اطلاعات مندرج در فرمهای پزشکی و سابقهی سلامتی فرد متقاضی و اعضای خانوادهاش، به بررسی دقیق خطر مورد بیمه پرداختند. با توجه به اینکه تجارب به دست آمده در آغاز، خلأ مشهودی را بین اطلاعات موجود و اطلاعات مورد نیاز با واقعیتها نشان میداد، به همین مناسبت پزشکان و «محاسبان فنی» به همکاری نزدیک و تنگاتنگ پرداختند. تحقیقات در مورد مرگ و میر، منتج به آمیزش و ترکیب اطلاعات فنی ـ پزشکی گردید؛ که در نهایت باعث به دست آمدن یک سری اطلاعات مفید در مورد عوامل مؤثر هر خطر شد و بیمهگران با دسترسی به این اطلاعات با اطمینان خاطر بیشتری به کار صدور بیمهنامه پرداختند. بهتر است به طور خلاصه به نیاز انسانها به بیمههای اشخاص اشارهای کنیم. بررسیهای انجام شده نشان میدهند که معمولاً انسانها به دلایل پنجگانهی زیر به خرید بیمههای اشخاص اقدام میکنند: 1 ـ 1 نیاز اصلی و اساسی فیزیولوژیکی انسان، 2 ـ 1 نیاز به حفظ و حراست خود در قبال خطرهای خارجی، 3 ـ 1 نیاز به عشق، محبت و فعالیتهای اجتماعی، 4 ـ 1 اقناع حس احترام نسبت به خویشتن، 5 ـ 1 خودآگاهی و تکامل. اصول قراردادهای بیمههای اشخاص بیمههای اشخاص، یکی از انواع بیمههای بازرگانی است که به منظور جبران توقف درآمد بیمه شده ابداع گردیده است، این توقف خواه بر اثر مرگ باشد یا نقص عضو و یا از کارافتادگی. قرارداد بیمه، سندی است حاکی از تعهد جبران زیان و پرداخت غرامت که در صورت تحقق خطرهای مورد بیمه میتواند تا حدود خیلی زیادی پوشش اجتماعی نسبتاً مهمی را بین اقشار کم درآمد جوامع پیشرفته صنعتی بسط و گسترش دهد. قانون بیمهی انگلستان که به دلیل قدمت از اعتبار جهانی برخوردار است، مقررات بیمههای اشخاص را برای اولین بار در آوریل 1757 تدوین نمود، این قانون مجدداً در سال 1774 اصلاح گردید. در طول مدت 232 سالی که از تدوین این قانون تا به امروز میگذرد، بیمهگران اقصی نقاط جهان با استناد به فراگیر بودن قانون و تأمینهای مالی، اقتصادی و انسانی آن، به دنبال ابداع طرحهای نوینی بودهاند تا دامنهی پوشش را گسترش و کاربرد جهانی بیمهای اشخاص را در بین تودههای محروم و کم درآمد و نیازمند به تأمین، توسعه دهند. بیمههای اشخاص، سندی است مکتوب و حاکی از توافقهای بیمهگر و بیمهگذار که حدود وظایف هر یک را در مقابل دیگری به صراحت معین و مشخص نموده است. ماده یک قانون بیمه ایران عقد بیمه را چنین تعریف میکند: «بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد میکند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمهگر، طرف تعهد را بیمهگذار و وجهی را که بیمهگذار به بیمهگر میپردارد حق بیمه و آنچه را که بیمه میشود موضوع بیمه مینامند». ماده 2 همین قانون بیمه ایران، بیمهنامه و مشخصات آن را چنین تعریف میکند: «عقد بیمه و شرایط آن باید به موجب سند کتبی باشد و سند مزبور مرسوم به بیمهنامه خواهد بود». بنا به تعریف فوق، بیمهنامه در حقیقت آثار عقد بین بیمهگر و بیمهگذار است که به موجب آن بیمهگر متعهد میشود در صورت تحقق خطر موضوع بیمه، خسارت وارده را جبران کند و در مقابل، بیمهگذار که موظف به پرداخت حق بیمه گردیده است و مکلف میشود الزاماتی را در حین اجرای قرارداد، ایفا نماید. بیمهنامههای معمول در مؤسسات بیمه از دو قسمت جدول مشخصات و شرایط عمومی تشکیل شده است. در جدول مشخصات، اطلاعات خاص مربوط به بیمهگذار، تاریخ انعقاد قرارداد، سرمایه مورد بیمه ذکر میشود. ماده 3 قانون بیمه ایران درباره موضوعاتی که باید به طور صریح در بیمهنامه درج گردد، چنین حکم میکند: «مادهی 3 ـ در بیمهنامه باید امور ذیل به طور صریح قید شود: 1. تاریخ انعقاد قرارداد، 2. اسم بیمهگر و بیمهگذار، 3. موضوع بیمه، 4. حادثه یا خطری که عقد بیمه به مناسبت آن به عمل آمده است، 5. ابتدا و انتهای بیمه، 6. حق بیمه، 7. میزان تعهد بیمهگر در صورت وقوع حادثه». لازم به تذکر است که بسیاری از اطلاعات یاد شده به طور صریح در جدول مشخصات بیمهنامه آمده است و این جدول معمولاً بر اساس «پرسشنامه» تکمیل و از سوی بیمهگذار یا بیمهشده یا هر دو کامل میگردد. اما در رابطه با برخی دیگر از اطلاعات یاد شده بالا به شرایط عمومی و خصوصی بیمهنامه رجوع نمود
فرمت ورد تعداد صفحات390
بیمه های اشخاص