سیستم های بالابری در چاه
مقدمه
بالابر به همراه متعلقات آن، یکی از اجزای بسیار مهم و بسیار گران یک معدن زیرزمینی است. در ضمن چون چاه پیچیده ترین بخش در کل تسهیلات و تاسیسات معدن است، از جنبه فنی و اقتصادی درست نیست که با مطالعه اندک و مستقل از سایر تسهیلات و تأسیسات ساخته شود (مگر برای راه اندازه اولیه) و بایستی با قابلیت اعتماد نزدیک به صد در صد اجرا شود. هزینه اجرایی چاه ممکن است 5 تا 10 درصد کل بودجه آماده سازی را به خود اختصاص دهد. واضح است که در طراحی دستگاه بالابر به قضاوتهای مهندسی نیاز می باشد.
اجزای سیستم بالابر
سیستم بالابر شامل کلیه قسمت هایی از تأسیسات و تسهیلات معدن است که برای بالابردن کانسنگ، زغال سنگ، سنگ یا باطله و یا بالا وپایین بردن افراد و وسایل در معدن ضروری هستند. این سیستم بخشی از تأسیسات و تسهیلات معدن را شامل می شود. این اجزا بر مبنای موقعیتشان به شرح زیر دسته بندی می شوند:
- قسمت های سطحی
الف- اتاقک بالابر (نصب شده روی دکل یا روی زمین)
- چرخ طناب خور یا طبلک بالابر (حرکت را به کابل منتقل می کند)
- تجهیزات مکانیکی و برق بالابر (راه انداز اولیه، ترمز، کلاچ، کنترلها)
- کابلهای بالابر (رشته سیمهای فولادی که به نحو خاصی تنیده شده یا کنار هم قرار گرفته اند)
ب- دکل (برج یا اسکلت فلزی یا بتن مسلح)
(1) قرقره های هرزگرد
(2) بونکرهای ذخیره مواد (مواد معدنی و باطله)
(3) سازو کار تخلیه اسکیپ (برگردان یا تخلیه از کف)
2- قسمت های داخل چاه
الف- اسکیپها (حمل و نقل مواد خرد شده)
ب- قفسها، آسانسورها (پرسنل، مواد و وسایل)
ج- هادیهای چاه (ریلهایی برای کنترل لنگر قفسها و اسکیپها)
3- قسمت های زیرزمین
الف- بونکر ذخیره و انبار مواد
ب- سنگ شکن (در صورتی که برای بالابری کاهش ابعاد ضرورت داشته باشد)
ج- دهانه یا انبارة بارگیری
د- تسهیلات انتقال وسایل و افراد
با کمی اصلاح و تغییر، همین جانمایی برای چاه مایلی که از سیستم بالابری استفاده می کند نیز مناسب است (معدنی که با تونل مایل یا رمپ یا تونل امتدادی باز شده باشد، به دلیل عدم استفاده از سیستم بالابری جانمایی متفاوتی نسبت به این شکل خواهد داشت).
سیستم بالابری
از عنوان موضوع مشخص است که برای طراحی سیستم بالابری، طراحی مهندسی به طور اساسی ضرورت دارد (منظور بخشهایی از سیستم بالابری است که در اتاقک بالابر قرار دارند). سه عامل کلیدی در انتخاب بالابر مطرح هستند:
- نرخ تولید یا تناژی که در واحد زمان بایستی بالابرده شود.
- عمق چاه
- تعداد طبقاتی که در آنها کار مرتبط با بالابری وجود دارد.
به طور کلی تنها دو روش بالابری به اضافه برخی تغییرها در کاربرد آنها وجود دارد که امروزه به کار گرفته می شوند: طبلکی و اصطکاکی. در بالابرهای طبلکی (drumhoist) ، کابل دور طبلک پیچیده می شود و در چاه آویزان نمی ماند. در بالابرهای قرقره های اصطکاکی (friction-sheave hoist) ، کابل ( یا کابلها) از دور قرقره عبور می کند، ولی دور آن پیچیده نمی شود. (برخی اوقات، این روش به یادبود مخترعش، بالابری Koepe نامیده می شود). یک روش ابتدایی تر که منسوخ شده است، روش بالابری قرقره ای (reel hoist) می باشد که در آن یک رشته کابل با عرض مشخص به صورت چند لایه روی هم پیچیده می شود. روش جدیدی که در افریقای جنوبی برای چاههای بسیار عمیق به کار گرفته می شود بالابری چند طبلکی (Blair) با استفاده از کابلهای چندگانه است.
تحقیق در مورد سیستم های بالابری در چاه