ترازیابی غیر مستقیم یا مثلثاتی ( ژئودزی) :
این ترازیابی با معلوم بودن فواصل نقاط به خصوص در مثلث بندی ها با اندازه گیری زاویه سمت الراس از رابطه
Δh = D.tgi+hi –hs محاسبه می گردد. برای اینکه خطای انکسار و کرویت به حداقل خود برسد این ترازیابی دو طرفه و همزمان انجام می گیرد.
ترازیابی مستقیم یا هندسی و انواع آن:
در این قسمت از روشهای مختلف ترازیابی مستقیم و اصول و مفاهیم آن بحث می شود
الف – ترازیابی بدون دوربین و بدون شاخص
ب – ترازیابی بدون دوربین با شاخص
ج – ترازیابی با دوربین و با شاخص
الف - ترازیابی بدون دوربین و بدون شاخص
1- ترازیابی توسط شیلنگ پر آب : این روش درکارهای ساختمانی مانند کشیدن خط زه ـ کف ریزی … استفاده می شود نحوه عمل آن که از خاصیت ظروف مرتبط استفاده می شود بدین قرار است: شیلنگی را پر از آب کرده و برای اینکه آب داخل آن نریزد انگشت را روی دهانه آن قرار می دهند (باید توجه شود که هوا داخل شیلنگ نمانده باشد) حال یک سر شیلنگ در روی نقطه ای که می خواهند اختلاف ارتفاع آن نقطه مانندa را با b بدست بیاورند نگه می دارند و سر دیگر آن را به نقطه b متصل می نمایند.
حالا شیلنگ را در نقطه b آن قدر بالا و پایین می برند تا اینکه سطح آب روی نقطه a قرار گرفته و از طرف دیر شیلنگ یعنی نقطه b آب بخواهد سرریز شود در این حال دو نقطه a و b هم ترازبوده و با اندازه گیری فواصل نقاط a و b تاکف یعنی AA’ و BB’می توان اختلاف ارتفاع دو نقطه A‘ و B’ را پیدا نمود.
2- استفاده از شاقول
دراین روش تخته ای معمولا به طول دو متر انتخاب نموده و آنرا مانند شکل کلاف کرده ودر وسط آن یک شاقول آویزان می کنیم . حال آنرا در یک منطقه کاملا صاف که قبلا توسط دیگر وسائل نقشه برداری کنترل شده قرار داده و محل انتهای شاقول را علامت می زنیم .
حال اگر بخواهیم اختلاف ارتفاع دو نقطه مانند A و B را پیدا کنیم به صورت شکلهای زیر عمل می نماییم.
ب – ترازیابی بدون دوربین با شاخص
اینروش نیز چندین طریقه دارد:
1- ترازیابی به وسیله شیب سنج که بیشتر در مورد پروفیل های عرضی و پیاده کردن امتدادی با شیب معلوم
و یکنواخت مورد استفاده قرار می گیرد.
2- ترازیابی به وسیله شمشه و تراز بنائی که به شمشه تراز معروف است و معمولا در تهیه پروفیل عرضی درمناطق کوهستانی مورد استفاده می باشد. نقشه بردارها معمولا از یکی از شاخص ها (معمولا طول شاخص 4 متر است ) به عنوان شمشه و از دیگری به عنوان شاخص یا اندازه گیر استفاده می نمایند.
ج- ترازیابی با دوربین و با شاخص
در این قسمت ابتدا وسائل ترازیابی و سپس اصول ترازیابی و جداول مربوطه مورد بررسی قرار می گیرد.
ساختمان ترازیاب :
ساختمان دستگاه ترازیاب از سه قسمت زیر تشکیل شده است:
- قسمت فوقانی که شامل تلسکوپ ووسائل قراولروی می باشد.
- قسمت میانی که شامل تراز و قسمتی از بدنه و در بعضی از ترازیابها دارای صفحه مدرج (لمب افقی) برای اندازه گیری زاویه های افقی می باشد.
- قسمت تحتانی که شامل پیچ های تراز کننده و اتصال و صفحه اتصال دستگاه بر روی سه پایه می باشد.
قسمت تلسکوپ دستگاه که مطابق شکل از قسمتهای عدسی شیئی- عدسی چشمی – لوله تلسکوپ – صفحه رتیکول – محور کلیماسیون و محور عدسیها تشکیل شده است.
چنانچه از شکل فوق پیداست محور عدسیها خطی است که مرکز عدسی شیئی را به مرکز عدسی چشمی وصل می نماید .
محور کلیماسیون با محور دیدگانی- خطی است که مرکز تارهای رتیکول را به مرکز عدسی ای شیئی و چشمی وصل می کند. ( در صورتیکه دستگاه خطا نداشته باشد و از تنظیم خارجنشده باشد) چنانچه در شکل بالا پیداست این محور بر محور عدسیها منطبق خواهدبود در غیر این صورت خطایی ایجاد می شود که آن را خطای کلیماسون می گویند.
تراز- ساختمان تراز بخشی از یک تور یا لوله شیشه ای است که منهای قسمتی کوچک تمام آن از مایعی مثل الکل یا اتر و یا سولفوردوکربن و قسمت کوچک باقیمانده نیز از گاز همان مایع پر می شود. قسمت حاوی گاز را حباب تراز می نامیم.
اجزا یک ترازیاب :
1- پیچ ترازیاب لوبیایی
2- چشمی
3- چشمی تراز لوبیایی
4- پیچ تنظیم تصویر
5- قفل حرکتی افقی
6- پیچ حرکت آهسته افقی
7- پیچ تراز
محور لوله تراز – خطی است که در مرکز حباب تراز بر لوله تراز مماس می باشد. این خط موازی محور کلماسیون است . در غیر این صورت دستگاه دارای خطای کلماسیون است.
محور قائم یا محور اصلی- محوریست که امتداد قائم را می دهد ( بنابراین وقتی که دستگاه تراز باشد امتداد قائم بر محور لوله تراز عمود است و دستگاه ول این محور دوران می نماید و چون تمام اندازه گیری ها متکی به این محور است بایستی قائم بودن این محور به خوبی تحقیق شود (توسط تراز ) بنابراین وقتی می گوییم دستگاه تراز است یعنی محور قائم دستگاه بر محور قائم مکان (امتداد شاقول) منطبق است.
شامل 21 صفحه word
دانلود تحقیق ترازیابی