مقدمه
امروزه آموزش و پرورش به عنوان یکی از سیستم‌های جامعه نقش مهمی در فرآیند توسعه یافتگی یک کشور دارد و به طبع آن در توسعه یافتگی یک استان و یک شهرستان نمود خاص خود را داراست، به طوری که اگر مولفه‌های توسعه را در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی مورد بررسی قرار دهیم نقش آموزش و پرورش برجسته و روشن خواهد بود.
از این رو چنین نهادی که خود موتور محرکه همه ابعاد توسعه است نیاز مبرمی به توسعه درونی خود دارد. یکی از راه های تغییر و تحول در مدیریت آموزشی و اصلاح آن کار بست مدیریت مشارکتی است در سازمان گسترده‌ای به نام آموزش و پرورش، مشکلات برنامه ریزی، سازمان دهی، هماهنگی، ارزشیابی و… نیاز به مدیریت مشارکتی غیرقابل انکار است.
البته آموزش و پرورش در راستای رسالت خود فرهنگ‌ساز مشارکت هم هست و وزارت آموزش و پرورش در حال تغییر دیدگاه خود به سوی نظام مشارکتی است و به تدریج قوانین و آیین نامه‌های آموزشی متناسب با مدیریت مشارکتی تغییر می‌کنند.
مشارکت در همه ابعاد آن برای پیشبرد امور بازوی قوی و توانا برای آموزش و پرورش است و اگر آموزش و پرورش به این پدیده مهم در جهت تحقق اهداف خود توجه نکند، ناخواسته با مسائل و مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد و نتیجه آن ضررهای جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
مدیریت مشارکتی درآموزش وپرورش
امروزه الگوهای مختلفی از مدیریت مشارکتی در جهان مطرح است که هرکدام منطق خاص خود را دارند، الگوهایی که مبتنی بر دیدگاه‌های مذهبی، انسانی، آزادی و بهروری است. یکی از الگوهایی که برای مدیریت مشارکتی در آموزش و پرورش لازم است الگوی مبتنی بر نیروی انسانی است. این الگو ضمن تاکید بر مدیریت آموزشگاهی با توجه به مولفه‌های زیر تحقق اهداف خود را دنبال می‌کند.
الف – تمرکز زدایی در نظام آموزشی و گرایش به سوی عدم تمرکز با تفویض اختیار بیشتر.
ب – توجه جدی به مدیریت شورایی و شرکت دادن کارکنان آموزشی در فرآیند تصمیم‌گیری.
تمرکز زدایی یعنی استفاده مفید از تواناییهای کارکنان و تصمیم‌گیری نهایی براساس خواست و توان آنها و به کارگیری ابزاری که در اختیار مدیر نیست، اما قابلیت استفاده را دارد و تاکید بیشتر بر مقام و شأن انسان در محیط کار و لزوم نفوذ فرد بر تصمیماتی که در تعیین سرنوشت کاری وی موثرند و این یعنی کاستن از میزان تعارضات موجود بین کارکنان و مدیرانی که برای رسیدن به یک هدف مشترک کار می‌کنند.
مشارکت کارکنان دارای هدف‌های اقتصادی، اجتماعی و روانی است. از نظر اقتصادی مشارکت سبب افزایش کمی و کیفی بهره‌وری می‌شود از بعد اجتماعی مشارکت با تقویت همکاری در طرفین کار، میزان برخوردها و تعارضات را کاهش می‌دهد و محیط کاری سالم و مناسبی را به وجود می‌آورد و صلح و آرامش را در ادارات و مدارس تداوم می‌بخشد و از نظر روانی نیز با این روش در مدیریت، ارزش عامل انسانی به رسمیت شناخته می‌شود و به جنبه‌های انسانی کار توجه بیشتری معطوف می‌گردد و این امر موجب رضایت کارکنان می‌شود. در نظام مشارکتی مدیران ادعای پاسخگو بودن به همه مشکلات را ندارند و اداره شونده ها هم دارای توقعات غیرعملی نیستند مدیریت مشارکتی در آموزش و پرورش باید به دنبال نوآوری باشد و بر کیفیت تاکید کند. از آنجا که در نظام مدیریت مشارکتی اثر بخشی و کیفیت موردانتظار است لذا تحقق این امر منوط به برنامه‌ریزی دراز مدت است.
برای مدیریت مشارکتی فواید زیادی بیان شده است که چند مورد آن ذکر می‌شود:
1 – تقویت روحیه کار و حس مسئولیت در کارکنان.
2 – افزایش میزان بهره‌وری در سازمان و به طبع آن مدارس.
3 – ایجاد انگیزه برای انجام بهتر کار.
4 – افزایش تفاهم متقابل در طرفین کار و کاهش فاصله بین آنها.
5 – ایجاد امکان استفاده از تجارب عملی و نظرات و اندیشه‌های کارکنان.
6 – تقلیل میزان سوءظن‌ها، تنش‌ها، شکایات و دعاوی مربوط به انجام کار
7 – ایجاد زمینه مناسب برای پذیرش تغییرات و تحولات مناسب در کمیت و کیفیت کار
آسیب‌شناسی مدیریت مشارکتی در آموزش و پرورش
1 – برداشت و تلقی ناصحیح با وجودی که بحث مشورت، شور و تبادل‌نظر ریشه قرآنی دارد و در سیره و سنت ائمه معصومین(ع) به آن پرداخته شده و تاکید شده است، متاسفانه برخی از مدیران مدارس مشارکت دیگران (همکاران و دانش آموزان) را عامل تضعیف کننده قدرت و شأن خود می‌دانند، بنابراین نگرش منفی مدیر نسبت به مدیریت مشارکت جویانه یک عنصر آسیب رسان به گسترش و نهادینه شدن امر مشارکت است.
2 – نبود توانمندیهای علمی و مهارت کافی برای پیاده کردن مدیریت مشارکت جویانه: برای آنکه مشارکت هوشمندانه به کار گرفته شود، به شناخت و آگاهی کامل از ساز و کارهایی که از راه آنها مشارکت ها به اجرا درمی‌آیند نیاز هست و لذا مدیران مدارس برای رسیدن به این امر نیاز به آموزش های کارگاهی و گروهی دارند که لازم است این دوره‌ها توسط ادارات آموزش و پرورش ساماندهی شوند.
شامل 32 صفحه word
دانلود تحقیق ضرورت مدیریت مشارکتی در آموزش و پرورش