مقدمه
اغلب مردم معنای واقعی کلمه ی "اعتماد به نفس"را به خوبی درک نمی کنند . به همین دلیل آن نوع از اعتماد به نفس و خود باوری را که مطلوب و مورد نظرشان است در زند گی تجربه نمی کنند چون فکر می کنند اعتماد به نفس یعنی این که ایمان واعتماد به موفقیتها یی که در کارها به دست می آورند ، در صورتی که اعتماد به نفس واقعی وحقیقی آن است که قبل از این که در کاری موفق شویم نوعی اعتماد به توانایی خود برای انجام آن کار داشته باشیم. بارها شنیدید که پیشگیری بهتر از درمان است و این موضوع دقیقا در ارتباط با اعتماد به نفس کودکان مصداق پیدا می کند. سن کودکان یا نوجوانان مهم نیست ، ارتباط خوب معلم و دانش آموزان برای پروش کودکانی با اعتماد به نفس و مطمئن به خود ضروری است . (1 )
اعتماد به نفس نشانه بهداشت روانی خوب و مناسب است ، که به چگونگی احساس ما درباره خودمان اشاره دارد و این که این احساس چه تاثیری بر تعاملات ما با دیگران می گذارد . گفتار و رفتار ما تاثیری مهم بر اعتماد بچه ها دارد. داشتن اعتماد به نفس برای همه مهم است کسب خود پنداره ی مثبت موجب می شود به خود و توانایی مان اطمینان داشته باشیم ، به این ترتیب بچه ها می آموزند که حتی اگر هم شکست بخورند با ارزشمند هستند. ( 2 )
مفاهیم احترام ، استقلال ، نظم و انضباط ، گوش کردن ، حمایت ، عشق بدون قید و شرط، درک کردن ، قدردانی و مسئولیت پذیری از جمله عوامل شکل دهندی اعتماد به نفس در نوجوانان است که معلمان و والدین باید به آنها توجه داشته باشند . پس معلمان و والدین باید اصول اولیه اعتماد به نفس را بیاموزند و سپس آنها را به فرزندان و دانش آموزان انتقال دهند. (1 )
اعتماد به نفس چیست ؟
" عزت نفس" یک منبع انرژی است . یک چتر وسیعی است که" اعتماد به نفس " زیر سایه آن است .
اعتماد به نفس یعنی دیدن خود به عنوان فردی توانا با کفایت دوست داشتنی ومنحصر به فرد .
کفایت یعنی توانایی که درحد کافی وتسلط بر امور باشد .
منحصر به فرد یعنی با توجه ودر نظر گرفتن تفاوتها ی فردی.
به تعبیر دیگر اعتماد به نفس یعنی آن احساس و شناختی که از تواناییها ومحدودیت های بیرونی ودرونی خود دارید .بنابراین وقتی که اعتماد به نفس وخود باوری خود را بر اساس آن که ، وآن چه به راستی هستید ونه بر اساس موفقیت ها و دست یا بی ها یا شکست ها و ناکامی های خود بنا می کنید چیزی را در خود خلق می نمایید که هیچ کس وهیچ چیز یارای گرفتنش را از شما نخواهد داشت . حال با توجه به مفاهیم بالا می توان گفت که اعتماد به نفس واقعی همواره در درون خود شما تولید می شود نه از بیرون . اعتماد به نفس واقعی زاییده ی تعهد شما به خودتان است . این تعهد که هرآنچه لازم باشد انجام خواهید داد تا به خواسته ها و نیازهایتان برسید . (3)
اعتماد به نفس باور شخصی شماست نسبت به روح خودتان به عنوان یک انسان . اعتمادبه نفس حقیقت این نیست که نترسیم . بلکه آن است که بدانید ومطمئن باشید با این که می ترسید اما بی گمان دست یه عمل خواهید زد اعتماد به نفس آن است که باور داشته باشید می توانید وتوانایی ان را دارید که تمام توانتان رابه کار بگیرید وشرایط واوضاع زندگی را ان گونه که مطلوب ودلخواه شماست تغییر دهید. (1)
اعتماد به نفس در ابتدا چگونه شکل می گیرد؟
عوامل زیادی در شکل گیری اعتماد به نفس موثرند. روش و دیدگاه والدین در شکل گیری احساس فرزندان به خودشان نقش قاطع و اساسی دارد مخصوصا در سنین پایین . وقتی که والدین پذیرش بی قید و شرط به فرزنداشان دارند کودکان یک پی ریزی محکم برای احساسات مثبت نسبت به خودشان دریافت می کنند. اگر یکی یا هردوی والدین انتقاد بیش از حد بکنند یا اگر بیش از حد از فرزندانشان حمایت کنند و حرکتهای آنها را به سوی استقلال تشویق نکنند (یا در مقابلش مقاومت کنند)٬ بچه ها ممکن است به این نتیجه برسند که بی عرضه هستند یا به قدر کافی خوب نیستند یا فرودست و درجه دو (inferior) هستند. اما اگر والدین تلاشهای کودکان برای اتکای به خود را تشویق کنند و زمانی که بچه ها اشتباه می کنند آنها را دوست داشته باشند و قبولشان کنند کودکان هم یاد می گیرند که خودشان را قبول داشته باشند و اعتماد به نفس نتیجه طبیعی این رفتار خواهد بود. (4)
شاید تعجب کنید که عدم اعتماد به نفس الزاما ربطی به بی عرضه بودن ندارد. در واقع اکثر مواقع عدم اعتماد به نفس نتیجه تمرکز بیش از حد بر روی خواسته های غیر واقع گرایانه یا استانداردهای اطرافیان ٬ به خصوص والدین و جامعه است. تاثیر دوستان بر احساسات شخص نسبت به خودش حتی می تواند از اثر والدین و جامعه بیشتر باشد. دانشجویان در سنین دانشگاه ارزشهای خانواده را دوباره ارزیابی می کنند و به همین خاطر علی الخصوص نسبت به تاثیر دوستان و اطرافیان آسیب پذیر هستند. (5)
انواع اعتماد به نفس!!!
* اعتماد به نفس رفتاری
* اعتماد به نفس احساسی ، عاطفی
* اعتماد به نفس روحی و معنوی
به منظور آنکه اقتدار شخصی لازم رابه دست آورده و رضایت و غنایی که استحقاقش را دارید تجربه کنید ، به هر سه نوع اعتماد به نفس نیاز دارید .
الف ) اعتماد به نفس رفتاری : به معنای قابلیت وتوانایی در عمل کردن وانجام دادن کارهاست . از کارهای ساده گرفته تا کارهای سخت همانند جامه عمل پوشاندن به رویاهایتان . این همان نوع از اعتماد به نفس است که مورد نظر اغلب ماست .
ب ) اعتماد به نفس احساسی وعاطفی :
به معنای توانایی در تسلط و به کنترل در آوردن دنیای احساس وعواطف شماست .این که بدانید چه احساساتی دارید ، معنای آنها را بفهمید و بتوانید انتخابهای احساسی درست بکنید و از خود در مقابل درد و رنج روحی و لطمه ها و صد مه های عاطفی محافظت کنید و بدانید چگونه روابطی صمیمی ، سالم و ماندگار خلق نمایید .
ج ) اعتماد به نفس روحی و معنوی :
این نوع اعتماد به نفس که مهم ترین آنها می باشد ، اعتماد به نفس روحی و معنوی است . این نوع از اعتماد به نفس همانا اعتماد و ایمان شما به جهان هستی و کل آفرینش و موجودات است . این ایمان روحی که زندگی ، هدف ونهایتی مثبت را در پی خواهد داشت و شما به خاطر هدفی این جا هستید و زندگی 70 – 80 - 90 ساله تان برروی این کره خاکی هدف و مقصودی را دنبال می کند . (4)
از دیگر منظر اعتماد به نفس به دو نوع : 1- اعتماد به نفس واقعی 2- اعتماد به نفس کاذب
1 - اعتماد بنفس حقیقی :
یک حس درونی می باشد بدون وابستگی به جهان خارج ، رویدادها، موفقیتها، شکستها و افراد دیگر. اما عزت نفس و اعتماد بنفس واقعی بسیار نادر و نایاب می باشد زیرا اغلب اعتماد بنفس ها کاذب و نقابی برای پنهان سازی اعتماد بنفس پایین می باشد.
2 - اعتماد بنفسهای کاذب :
این گونه اعتماد بنفس ها وابسته و زود گذر می باشند . مانند اعتماد بنفس هایی که به جهت ثروت ، شهرت ، محبوبیت ، به تن داشتن لباسهای فاخر، قدرت و زیبایی ظاهر در افراد نمود می یابند که همگی کاذب بوده و ارتباطی به ماهیت واقعی فرد ندارند. (3)
نشانه های ضعف اعتماد به نفس
الف ) علائم و نشانه های فیزیکی :
معمولاً یک یا چند علامت از نشانه های فیزیکی زیر مبین و نشانه ضعف اعتماد به نفس است:
۱- لبهای آویزان
۲- صورت پژمرده و سیمایی غمگین
۳- چشمان بی فروغ
۴- لرزش ضعیف دست ها
۵- صدای ضعیف و نامطمئن
۶- پشت قوز کرده
۷- ظاهری شلخته و نامرتب.
8 - گدفتگی مرتب عضلات
9- عدم توانایی مستقیم و خیره نگاه کردن به دیگران
همچنین علائم و نشانه های شخصیتی افراد مبتلا به ضعف اعتماد به نفس را می توان در یک یا چند طبقه زیر جای داد:
* افراد مهاجم و ستیزه جو، افراد کم رو و گوشه گیر، افراد متکبر و مغرور، افرادی که در تمام زمینه ها تشنه رقابت هستند، افرادی که لاف می زنند و به دیگران فخر می فروشند، افرادی که به سختی نیاز به کامل و بی عیب بودن را در خود احساس می کنند، افرادی که محتاج تصدیق از سوی دیگران هستند. (7)
ب ) علائم و نشانه های روانی ضعف اعتماد به نفس :
۱- بخل و حسادت
۲- نسبت به دیگران مشکوک بودن
۳- مشوش و نگران بودن
۴- نداشتن اعتماد به خود
۵- احساس عدم شایستگی و لیاقت و غرق در مشکلات خود بودن
۶- حریص در قدرت و جاه و مقام بودن
۷- اعتقاد داشتن به این نکته که همیشه حق با آنان است.
۸- تصور می کنند که مجبورند همه توقعات دیگران را برآورده نمایند.
9- به خود اطمینان ندارند
10- نسبت به دیگران مشکوک هستند
11- حرص و طمع مال دارند . (7)
ج ) شخصیتی :
افراد مبتلا به ضعف اعتماد به نفس :
1- افرادی که بیش از حد حساس و زود رنج هستند .
2- افراد کمرو و گوشه گیر افرادی که لاف میزنند و به دیگران فخر می فروشند .
3- افرادی که به سختی نیاز به کامل و بی عیب بودن را در خود احساس می کند .
4- افراد حراف
.
5 – افرادی که تشنه محبت و توجه دیگران هستند کسانی که پر توقع و خشن هستند.(4)
عواملی که باعث اعتماد به نفس ضعیف می شود :
1- نحوه تربیت و پرورشی است که از آن برخوردار شده ایم . در خانه و مدرسه احساس ما درباره این که چه کسی هستیم و تا چه حد ارزش و اعتبار داریم ، اعتماد به نفس ما را می سازد . دوره کودکی که در آن انتقاد ، طرد و شکستهای پی در پی در رسیدن به اهداف غیر واقعی وجود داشته باشد باعث تضعیف اعتماد به نفس می شود .
2 – افکار بیهوده : اگر دائما به خود بگوید درمانده وناتوان هستید خود را به سوی پذیرش بدبختی سوق داده اید . بطور معمول افکار ما کمک می کند تا اعتماد به نفس خود را حفظ کنیم اما یک فکر بیهوده و نامربوط می تواند اعتماد به نفس مارا تحت اشعاع قرار دهد .
3 – نحوه واکنش ما نسبت به افکار بیهوده و طریقی که تربیت شده ایم. شناسایی توانایی های خود را که اولین گام در کسب اعتماد به نفس است ، فراموش شده و تا مرز در هم شکستگی و خستگی مان به هر دست آویزی چنگ می زنیم .
دانلود پروژه ی اعتماد به نفس 20صفحه قابل ویرایش در قالب ورد