نوع فایل: word
قابل ویرایش 130 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
چکیده:
اگر چه مقداری محدودی اضطراب برای رشد بشر ضروری است ولی مقدار زیاد آن نیز باعث اختلال در رفتار می شود و اغلب اوقات شخص را به نشان دادن رفتار نوروتیک یا پسیکوتیک وادار می سازد
اضطراب یکی از رایج ترین اختلالهای عاطفی است . فرض بر این است که د هر موقعیتی که بهزیستی جاندار به خطر می افتد وخامت اضطراب به وجود می آید .
روانشناسانی مانند فروید، سالیوان، کارن هورنای اوگر، کلاین، نظریاتی در مورد اضطراب دارند. مثلا فروید که یک روان شناس تحلیل گر است اضطراب را ناشی از محرک های ناخودآگاه می داند .
از عوامل ایجاد کننده اضطراب در کودکی و نوجوانی به طور خلاصه موارد زیر را می توان بیان کرد:
1- نگرانی از کفایت و لیاقت خود.
2- عدم توجه به استعدادها و علایق نوجوانان.
3- احساس قرار گرفتن در بن بست.
4- عدم تعادل جسمانی .
5- عدم توان برای جلب نظر به منظور خود نمایی .
6- احساس عجز و ناتوانی در برابر محیط نا ایمن .
7- وجود والدین مضطرب .
8- احساس گناه . پشیمانی . حقارت . خود کم بینی . عدم ارزشمندی . مشکل در تصمیم گیری.
برای درمان اضطراب 4 هدف معرفی کردیم : کنترل هسته متابولیکی، غلبه بر فریبها، مقابله با استرسهای محیطی و روانی – اجتماعی، اتخاذ ترتیبات دراز مدت .
این پژوهش یک طرح توصیفی است که به بررسی عوامل موثر در اضطراب دانش آموزان دختررشته های علوم انسانی . تجربی و ریاضی می پردازد. در این طرح 137 نفر از دانش آموزان دختر مقاطع متوسطه که به طور تصادفی انتخاب شده اند کمک گرفته شده است .
وسیله اندازه گیری در این پژوهش پرشسنامه اضطراب زانگ (S.A .S)بوده که میزان اضطراب امتحان دانش آموزان را اندازه گیری می کند .
تجزیه و تحلیل داده ها در ک مرحله انجام شده است: بررسی پرسشنامه تست و بررسی نمرات افراد طبق دستور العمل استخراج داده های آزمون .
فرضیه های تحیقیق عبارت بودند از :
1- اضطراب باعث کاهش کار آمدی تحصیل می شود .
2- فشار والدین و اصرار برموفقیت باعث اضطراب می شود .
3- ظرفیت کم پذیرش دانشگاهها باعث اظطراب می شود .
4- همکاری کم معلم با دانش آموز باعث اضطراب می شود .
5- عدم اطمینان از قبولی در امتحان باعث افزایش اضطراب می شود .
طبق این پژوهش و طبق داده های بدست آمده تمامی فرضیه های تحقیق رد می شود فرض صفر تایید می شود .
خلاص تحقیق:
اضطراب یکی از رایج ترین اختلالهای عاطفی است در هر موقعیتی که بهزیستی جاندار به خطر می افتد حالت اضطراب به وجود می آید. همچنین خطر آسیب بدنی، به خطر افتادن عزت نفس و وارد آمدن فشار برای انجام کارهای فراتر از توانمندیهای آدمی در وی ایجاد اضطراب می کند. منظور از اضطراب هیجان، خوشایندی است که با اصطلاحاتی مانند : نگرانی، دلشوره، وحشت و ترس بیان می شود و همه ما درجاتی از آن را گاه گاه تجربه می کنیم. در تئوریهای مختلف روان شناختی از اضطراب به عنوان ریشه مشکلات نام می برند.
بسیار شنیده ایم که اضطراب از امتحان باعث افت دانش آموزان شده است یا یک اضطراب اجتماعی به کناره گیری آنها انجامیده است.
کم نیستند دانش آموزانی که حتی یک کلمه سر کلاس حرف نمی زنند و یا در یک بازی دسته جمعی شرکت نمی کنند و یا دوستی ندارند، اگر به همه این رفتارها توجه کنیم می توانیم به ریشه ای از اضطراب پی ببریم زیرا اگر فردی نتواند به صورت درستی با مسائل برخورد کند، از آن می گریزد. یا با افسردگی پاسخ می دهد و یا با خشونت برخورد می کند. او آدمی است که در درون آرامش ندارد و با کلماتی خود را محکوم و زجر می دهد.
اضطراب از درس، از شغل، اضطراب از ازدواج، اضطراب از مشکلات زناشویی و اضطراب از برخوردهای جمعی فرد را درگیر می کند. اضطراب عملکرد تحصیلی دانش آموزان را مختل می سازد. اثرات اضطراب عملکرد تحصیلی دانش اموزان را کاهش داده و روابط اجتماعی و فعالیت ذهنی کودک را خراب می کند.
در یادگیری های کلاسی اطفال بسیار مضطراب پاسخ های نا مربوط و نامفهوم می دهند و هر قدر مطلب مورد یادگیری دشوارتر باشد این نوع پاسخها نیز شدت زیادی خواهند یافت. گاه صدای کودک او را تحت تاثیر قرار می دهد.
(عظیمی، 1363)
اضطراب متعادل یا نرمال آن است که شدت عکس العمل آن متناسب باشد با مقدار خطر و این خود مفید است زیرا شخص را وادار می سازد که با موفقیت خطرات را از خود دفع کند و بنابراین مقدار معتدل اضطراب برای رشد و تکامل صحیح شخصیت لازم است و در واقع هیچ فرد بشری نیست که مقداری اضطراب داشته باشد.
اگرچه مقدار محدودی اضطراب برای رشد بشر ضروری است ولی مقدار زیاد آن نیز باعث اختلال و رفتار می شود و اغلب اوقات مشخص را به نشان دادن رفتار نوروتیک پاسیکوتیک وادار می سازد.
عصر ما را عصر اضطراب نامیده اند و مسلم است که در چنین عصری تظاهرات اضطراب بسیار گسترده و فراوان است. اضطراب معمولا بازدارنده بشمار می رود اضطراب نوعا در ادراک و جریان آزاد خیال پردازی فراحت ایجاد می کند در گستره فعالیت های بالینی هنگامی که تشخیص به منظور روان درمانی یا به دلیل مسائل مربوط به کلمه و پزشکی که «تنیدگی های زندگی» آنها را بوجود آورده اند صورت می گیرد.
به ندرت اتفاق می افتد که در خلال فرایند نوجوانی، بحرانهای اضطراب مشاهده نگردند گاهی این اضطراب به طور ناگهانی و زمانی به صورت تدریجی ظاهر می شود. گاهی فراگیر است و زمانی به احساس مهم و پراکنده ای محدود می گردد گاهی هفته ها به طول می کشد و زمانی بالعکس فقط در طول چند ساعت پایان می پذیرد اما صرفنظر از چگونگی بروز شدت و مدت آن، اضطراب یک احساس بنیادی است که کمتر نوجوانی با آن بیگانه است. (دادستان 1370)
اضطراب در نوجوانان ممکن است علل مختلفی داشته باشد. گاهی اضطراب ناشی از رفتار غلط والدین در اثر شکستهای مکرری است که برای فرد پیش آمده و در اثر سرزنش و تحقیری که فرد شده است چنین اضطرابی را می توان اضطراب یادگرفته شده یا مشروط نامید. ممکن است اضطراب نوجوانان در اثر برداشت غلط تعبیر و تغییرهای نادرستی باشد که او از خود کرده است. مثلا پیوسته تصور می کند که حادثه ناگواری برای او در شرف اتفاق افتادن است یا چرا مورد توجه دیگران قرار نمی گیرد و معیار میزانی که نمی توان به آن دست یافت برای خود داده است.
زندگی امروزی ما را هر چه بیشتر در معرض خستگی، کوفتکی و جنب و جوش زیاد قرار می دهد، شخص بی وقفه در مقابل سر و صدا چشم و هم چشمی با دیگران، موقعیتهای دشوار و پیچیده، مشکلات شغلی و غیره مبارزه می کنند. اضطراب نوعی اختلال در شخصیت است. اختلالی در جوهر شخصیت فرد، جنب و جوش و خستگیزیاد نیز که روزمره زندگی امروزی است، یکی از عوامل ایجاد کننده این دگرگونی می باشد. به این مضطربین، افراد افسرده، اشخاصی که از چیز مهمی می ترسند، افرادی که از ناراحتیهای اعصاب رنج می برند، کسانی که دچار تشویش اند، هیجان زده ها و نگرانها، کمردها، زود رنجها، بی خوابها و تعداد زیادی از بیماریهایی که عملکردی نامیده می شوند یعنی آنهائیکه دارای اختلالاتی بدون دلیل جسمانی هستند وجود ندارند، اشخاصی که مبتلا به عوارض هیجانی مبالغه آمیز، بیم و ترس از حضور در اجتماع ، ضعف هوشیاری و می باشند را نیز باید در این زمره شمرد.
رفتار شخص نوروتیک علامت یادگیری ناکامل و ناکافی است و آموختن ناکامل که توام با تغییر پذیری و رشد ناکافی عاطفی است از اضطراب سر چشمه می گیرد. (شاملو، 1372)
اضطراب فاصله و شکاف میان حال و آینده است انسان بدان دلیل مضطراب می شود که وضعیت موجود را رها می کند و درباره آینده و نقشهای احتمالی که ایفا خواهد کرد به تفکرد می پردازد. دلهره و مشغولیت در زمینه فعالیتهای آینده باعث ترس صحنه ای از توقع و انتظار فرد از اتفاقات بد و ناگوار در رفتار و نقشهای آینده او به وجود می آید، فرد با تشخیص اینکه این اضطراب از چه منبعی حاصل می شود باید به خود آید و در زمان حال زندگی کند. اگر فرد در زمان حال بسر برد مضطراب نخواهد شد زیرا هیجان و تحریک به فوریت در فعالیت خود بخودی او جریان می یابد و خلاق و مبدع می شود. ( پرز 1969، شرتزر و استون 1974)
به هنگام بحران اضطراب یا بروز اضطرابهای دوامدار، یعنی حالتی که با احساس قریب الوقوع یا احساس از هم پاشیدگی همراهند نوجوان درمانده و بی پناه است و نمی تواند علتی برای این حالت عاطفی خود بیابد و این حالت اضطراب تقریبا همراه است با علائم جسمانی مانند رنگ پریدگی ، تعرق، مشکلات تنفسی، تسریع ضربان قلب، لرزش و جزء آن و موجب می شود که فرد نتواند توانائیهای بالقوه خود را به فعل در آورد و از اینجاست که می توان گفت هر اندازه بهتر و زودتر بتوانیم اختلال اضطرابی دوره تحول را بازشناسی و درک کنیم بخت بیشتری داریم که از بروز اختلالات در خلال بزرگسالی پیشگیری به عمل آوریم.
مقیاس اضطراب زانگ (S.A.S) که در این پژوهش بکار برده ایم بر اساس پژوهشهای گسترده ای فراهم شده و احتمالا موثر ترین ابزاری است که به صورت یک پرسشنامه کوتاه فراهم آمده که می تواند مکمل تشخیص بالینی بوده و نتیجه ای عینی با هدفهای پژوهشی بدست دهد و بطور خلاصه می توان ضرورت انجام این پژوهش را به صورت زیر بیان کرد:
1- معرفی این عوامل به دست اند کاران تعلیم و تربیت دانش آموزان.
2- برنامه ریزی جهت پیشگیری از ابتلاء نوجوان به اضطراب.
3- توصیه روشهای مناسب به دبیران و مدیران و اولیاء دانش آموزان.
تحقیقات مختلف نشان داده اند که در گروه کثیری از دانش آموزان هنگام موقعیت امتحان اضطراب گسترده ای به وجود می آید موجبات تقلیل کار آمدی تحصیلی و به تبع آن افسردگی آنها را فراهم می سازد و جامعه را از بخش قابل دتوجهی از نیروی انسانی خود محروم می کند بنابراین متمایز کردن این گروه از دانش آموزان ضروری بنظر می رسد تا بتوان با استفاده از فنون درمانگری به کاهش اضطراب آنان پرداخت و مانعی در راه شکستها و پریشانیهای حاصل از این اضطراب ایجاد کرد.
فرضیه های این پژوهش عبارت بودند از:
1- بین کاهش کارآمدی تحصیلی و اضطراب رابطه وجود دارد.
2- بین همکاری معلمان با دانش آموزان و افزایش اضطراب آنان رابطه وجود دارد.
3- بین فشار والدین و اضطراب آنان رابطه وجود دارد.
4-بین ظرفیت کم پذیرش دانشگاهها و اضطراب دانش آموزان رابطه وجود دارد.
5- بین عدم برنامه ریزی تحصیلی و اضطرزاب رابطه وجود دارد.
این پژوهش بطور تصادفی در دبیرستان های منطقه شبستر و در بین 140 دانش آموز که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند انجام شد و نتایج آن به شرح زیر می باشد.
فرضیه یک: بین کاهش کارآمدی تحصیلی و اضطراب دانش آموزان رابطه وجود دارد.
طبق فرمول و محاسبات انجام شده و با توجه به جداول ارائه شده و در تحقیق بین اضطراب و کاهش کاآمدی تحصیلی رابطه معنی داری وجود ندارد و فرض صفر تائید می شود. (08/0R=)
فرضیه دو:بین فشار والدین و اضطراب دانش آموزان رابطه وجود دارد.
طبق فرمول پیرسون آزمون تفاوت میانگین برای بررسی فشار والدین و اضطراب دانش آموزان بعمل آمد نتیجه اینکه بین این دو رابطه وجود ندارد و فرضیه مورد نظر رد می شود. (003/0R=)
فرضیه سه: همکاری کم معلمان موجب افزایش اضطراب دانش آموزان می شود.
طبق فرمول پیرسون آزمون تفاوت میانگین برای بررسی رابطه بین همکاری معلمان و اضطراب دانش آموزان انجام شد نتیجه اینکه فرضیه مورد نظر می شو.(02/0R=)
فرضیه چهار: بین ظرفیت کم پذیرش دانشگاهها و اضطراب دانش آموز رابطه وجود دارد.
چون رابطه در سطح 95% یا خطای کمتر از 5% معنی دار نیست بنابراین فرضیه اصلی رد می شود یعنی بین ظرفیت کم پذیرش دانشگاهها و اضطراب آنان رابطه وجود ندارد. (02/0R=)پ
فرضیه پنجم: بین عدم برنامه ریزی درسی و تحصیلی و اضطراب دانش آموزان رابطه وجود دارد.
طبق محاسبات انجام شده فرضیه اصلی رد می شود و بین عدم برنامه ریزی درسی و تحصیلی و اضطراب دانش آموزان رابطه وجود ندارد. (07/0R=)
مقدمه:
نوروزهای اضطرابی را به شکل زیر تعریف میکنند ، « ترکیبات گوناگون از تظاهرات جسمانی و روانی اضطراب که قابل انتساب به خطری واقعی نباشند و به صورت حمله‌‌‌ای کوتاه مدت یا ماندگار رخ میدهند . ( گلدر و همکاران ، 2989 )
در باره پیدایش اضطراب مشکل آفرین ، هیچ نظریة ساده‌‌‌‌‌‌ای وجود ندارد . نخستین دیدگاه به درکی مبتنی بردانش روان پویایی از این اختلال تعلق دارد . واژة اضطراب ، ترجمة واژة « axgst » است که فروید آن را برای ترکیبی از برانگیختگی فیزیولوژیکی و عاطفة منفی بکار برد . او اضطراب نوروتیک را تظاهری از تعارضات ناخودآگاه تلقی می‌کرد . ( فروید ، 1926 ) بعدها نظریه پردازان یادگیری اظهار کردند که اضطراب ، یک صفت یا خصوصیت شخصیت نیست بلکه از طریق یادگیری کلاسیک ، عامل یا جانشینی کسب می‌شود و میتواند در نتیجة خطر محیطی واقعی یا خطری خیالی پدید آید . همچنین حالات اضطرابی به ویژه آن وقایعی که تهدید آور تعبیر می‌شوند . با رویدادهای خارجی استرسزا ملازمند ( فنیلی – جونز و بروان ، 1981 ) بعلاوه این یافته که اضطراب مشکل آفرین در میان خویشاوندان افراد مبتلا به نوروزهای اضطرابی متداول‌تر از عموم جمعیت است ( نویس و همکاران 1978 ) ، میتواند از نظریة ژنتیکی بودن پیدایش اضطراب مشکل آفرین حمایت کند . بدیهی است که این عقاید ناهمساز نیستند . اگر چه اضطراب میتواند بازتابی از حالاتی درونی نظیر نگرانی‌های کلی باشد اما معمولاً با رویدادهای استرسزا نیز همراه است و به نظر می‌رسد که برخی از افراد نسبت به آن آسیب پذیرتر از سایرین باشند در ارزشیابی فرد لازم است همه عوامل سبب شناختی ممکن بررسی شوند .
اضطراب پدیده‌ای طبیعی است و همگان آن را در وهله‌‌‌‌ای احساس میکنند . اضطراب پاسخی ضروری به استرس است و فرد را به هنگام مواجهه با خطر ، برای فعالیت و کنش آماده می‌کند در مواقع بسیاری ، چنین پاسخی عقلانی و حتی حیاتی است .
به هنگام وجود خطر یا استرس واقعی بدن از طریق رهاسازی آدرنالین خود را برای کنش آماده می‌سازد و احساسات بدنی اضطراب آشکار می‌شود . گرچه در این مواقع ، پاسخ استرس میتواند عملکرد جسمی و روانی را تسهیل کند ولی هر گاه از حد معینی فراتر رود در این کنشها اختلال ایجاد می‌کند . برای مثال هر گاه آدرنالین باعث تا خون بیشتری به عضلات برسد ، تنش عضلانی افزایش یابد . بدن خود را کاملاً برای گریز و یا جنگیدن آماده می‌کند . با این حال ، پس کشیده شدن خون از پوست ممکن است منجر به بی حسی شود ، تنش عضلانی مقاوم ، باعث بروز درد می‌گردد ، افزایش تنفس منجر به نفس نفس زدن ( هیپرونتیلاسیون ) می‌شود ، تپش شدید قلب و هم چنین تعریق قابل ملاحظه نشانه‌‌‌‌هایی هشدار دهنده‌اند . نگرانی فرد به دلیل پاسخهای فیزیولوزیک بدن او به استرس ، میتواند به جای آنکه به او قدرت ببخشد ، او را ناتوان کند . به همین ترتیب ، در پاسخ به استرس ، تغییراتی روان شناختی نیز رخ میدهند که باعث هوشیاری و تمرکز هر چه بیشتر ما می‌شوند که این امر به هنگامی که لازم است به سرعت بیندیشیم و زمانی برای حواسپرتی در اختیار نداریم . مسلماً به سود است « زمانی که هشیاری » به حساسیت مفرط و نگرانی مزمن تبدیل شود ، پاسخ روانشناختی به استرس دیگر کارآمد نیست . این واکنش به نوبة خود تمرکز حواس و حافظه را مختل می‌کند .
اضطراب بر بسیاری از جنبه‌های عملکرد آدمی از توانایی ادراکی ، یادگیری و حافظه گرفته تا اشتها عملکرد جنسی و خواب تأثیر می‌گذارد ، اضطراب مشکل آفرین میتواند بر دامنة گسترده‌‌ای از توانائیهای آدمی تأثیرات نامطلوبی بگذارد و خود را به اشکال بسیار متفاوتی نشان میدهد .
فهرست مطالب:
مقدمه
پیشینه تحقیق
پیشینه نظری و تجربی تحقیق
نظریه‌های دانشمندان
فصل سوم
مقدمه
جامعه و نمونه آماری
روش نمونه گیری
عنوان
حجم نمونه
زمانبندی تحقیق
روایی و پایایی
تجزیه و تحلیل توصیفی
تجزیه و تحلیل استنباطی
آزمون تی تست
فصل چهارم
مقدمه
تجزیه و تحلیل آماری
جدول فرضیهها
تحلیل فرضیهها
نتایج تحقیق
فصل پنجم
مقدمه
مقایسه تحقیق انجام شده یا تحقیق قبلی
پیشنهادات برای پژوهشگران
محدودیتهای تحقیق
پیشنهادها و راه حلها
منابع و ماخذ
پیوستها
منابع و مآخذ:
1 – آزاد . حسین . 1375 – آسیب شناسی روانی . تهران . انتشارات بعثت
2 – ژ . کراز – 1381 – بیماریهای روانی – ترجمه منصور – دادستان – تهران – انتشارات رشد
3 – دیوید ال . روز نهان – مارتین . ای پی . سلیگمن – 1380 – آسیب شناسی روانی ( ج اول ) ترجمه سید محمدی – انتشارات ساوالان .
4 – شاملو . سعید – 1382 – آسیب شناسی روانی – انتشارات رشد
5 – دادستان پریرخ – 1376 – روانشناسی مرضی تحولی – انتشارات سمت
6 – خلعتبری . جواد – 1377 – همایش نظریه‌های یادگیری – مجله پژوهش
7 – توزنده جانی . حسن – کمالی . ن – 1382 – کنترل اضطراب و استرس . انتشارات واحد نیشاپور
8 – دادستان . پریرخ – 1383 – سنجش و درمان اضطراب – نشریه ندای آزاد
9 – شفیع آبادی . ناصری – 1377 – نظریه‌های مشاوره و روانه رمافی – مرکز نشر دانشگاهی .
10 – دنیال . اتکیسنون – ریچاردس . اتکیسنون ، ارنست هیلگارد – 1368 – زمینه روانشناسی ( ترجمه براهنی ) – تهران – رشد .
11 – پاشا شریفی – نساء شریفی – 1380 – روشهای تحقیق در علوم رفتاری – تهران – انتشارات سخن .
12 – براهنی . محمد تقی – 1349 – ( ترجمه ) انگیزش و هیجان – تهران انتشارات چهر
13 – براهنی . محمد نقی و همکاران – 1368 – زمینه روانشناسی ج 1 – تهران – انتشارات رشد
14 – مسدد – علی اصغر – 1373 – ( ترجمه ) انگیزش در آموزش و پرورش – شیراز – دانشگاه شیراز
پایان نامه ی بررسی علل و عوامل موثر در اضطراب کنکور دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی در سال تحصیلی 84-83. doc