ساییدگی به عنوان یکی از مفاهیم اصلی در مهندسی سطح و تریبولوژی عبارتست از : لغزش، حرکت و یا تصادم دو سطح نسبت به هم که در یک یا هر دو سطح ، جدایش ذرات روی دهد به طوری که سطح ، شکل اولیه خود را از دست دهد . ساییدگی از آن جهت اهمیت دارد که در بسیاری موارد منجر به هزینههای بازسازی ، تعمیر و همچنین کاهش تولید می شود که جریمهها و ضررهای اقتصادی به همراه دارد. بنابراین ساییدگی به عنوان فاکتوری مؤثر در فرآیند طراحی باید مورد توجه قرار گیرد و نباید به عنوان یک چارهاندیشی پس از بروز یک مشکل نگریسته شود.
تحلیلهای متفاوتی در زمینه ساییدگی متهها ارائه شده است. ترنت (1952) تأثیر بعضی از عوامل موثر بر ساییدگی همچون اثر گرما ، نوع آلیاژ ، سختی آلیاژ را بر روی ابزارهای کاربید زینتر را نشان داد
مونتگومری (1968) دریافت که فرسودگی ناشی از ریز ترک ها مهمترین دلیل ساییدگی در مته های حفاری در سیستم چرخشی است
همچنین در سال (1969) مونتگومری نشان داد که سختی کاربید تنگستن رابطه مهمی با پدیده ساییدگی در متهها دارد ، بطوری که با افزایش سختی میزان ساییدگی کاهش می یابد
تیلی (1979) نشان دادکه ضربه در مواد ترد می تواند باعث ایجاد نوعی ساییدگی ترد شود. وی همچنین نشان داد که زاویه و سرعت ضربه از عوامل مهم در کاهش و یا افزایش ساییدگی هستند
سونا و پترس(1982) رابطه بین شاخص سایندگی سنگ و کانی شناسی سنگ رانشان دادند و این نکته را نشان دادند که شاخص ساییندگی سنگ می تواند به عنوان یک الگو برای توصیف ساییدگی بکار رود . هرچه این شاخص بالاتر رود میزان ساییدگی متهها بیشتر است
لارسن و باس (1983) اثر مواد تشکیل دهنده و ریزساختارها را بر روی ساییدگی کاربید زینتر و تنگستن مورد بررسی قرار دادند. نتایج تحقیقاتشان نشان داده است که اگر مواد تشکیل دهنده محکمتر و سختتر باشند ، ساییدگی کمتر است.
هاوارد و رولاند (1987) نشان دادند که بافت سنگ رابطهی مستقیمی با مقاومت سنگ دارد و هرچه سنگ دارای مقاومت بیشتری باشد قابلیت حفاری کاهش می یابد که نتیجه آن افزایش ساییدگی در متهها است
ثرو و اسپوان(1996) قابلیت حفاری سنگ در سنگ های سخت را مورد بررسی قرار دادند. این تحقیق نشان داد که نرخ ساییدگی همبستگی بسیار زیادی با ساییدگی دارد.و بسیاری از پارامتر هایی که بر قابلیت حفاری سنگ اثر مستقیم دارند ، بر نرخ ساییدگی نیز اثر مستقیم دارند.
کوپر (2002) روشی را برای اندازه گیری در لحظه ساییدگی بر اساس تفاوت در نرخ حفاری تئوریکال و نرخ حفاری واقعی پیشنهاد کرد. بر این اساس اطلاعات ناشی از لاگ های حفاری که به صورت گیت های الکترونیکی بر روی سیستم حفاری نصب شده اند با رکورد های حفاری مقایسه می شوند. و بر این اساس با مقایسه 2 نمودار و میزان مقاومت سنگ در طول عمق حفاری میزان ساییدگی بدست می آید.
عارفی ، ستاری و انگمن (2005) مدلی را برای تحلیل وشبیه سازی ساییدگی در ساییدگی فرسایشی ارائه دادند. آنها پیشنهاد کردند که از دو نرم افزار گامبیت و فلوئنت برای شبیه سازی ساییدگی استفاده شود. در این روش پیشنهادی از مدل نیلسون و ترنت استفاده شده بود. هر چند که تاکنون از این روش پیشنهادی استفاده نشده است.
جاکوبسن(2006) نشان داد که میزان کوارتز واندازه دانه بندی سنگ ها در ساییدگی مته ها نقش اساسی دارند .در موادی که میزان کوارتز بالاتر باشد احتمال ساییدگی بیشتر است و هرچه دانه بندی بزرگتر باشد می تواند ساییدگی شدیدتری را شکل دهد
هدف از این پژوهش این است که راه را برای ارائه مدل های کمی و کیفی برای تحلیل ساییدگی متهها هموار سازد. ارائه چنین مدلهایی بدون شک می توانند باعث کاهش و یا حتی جلوگیری از پدیده ساییدگی شوند که پرهزینهترین و شایعترین آسیبی است که در مته های حفاری وجود دارد.
در این پژوهش ابتدا با توضیح مختصری از انواع رایج سیستم های حفاری و متههای مورد استفاده در آنها یک آگاهی کلی در زمینه حفاری داده شده است و سپس با بیان مفهوم ساییدگی و انواع مختلف ساییدگی که در سیستمهای حفاری امکان وقوع دارند اثر عواملی که بر وقوع ، افزایش و یا کاهش آنها در متههای حفاری نقش دارند ، مورد بحث قرار داده شده است.
نتیجه گیری
بنابر این باتوجه به نکاتی که در مورد ساییدگی گفته شد و تحلیلهایی که در مورد پارامتر های موثر بر آن انجام شده است در مییابیم که:
- هرچه ساییدگی بیشتر باشد عمر متههای حفاری کمتر
- میزان ساییدگی با سرعت حفاری رابطه عکس دارد.
- هرچه سختی سنگ بیشتر باشد ساییدگی بیشتر است
- هرچه سنگ سایندهتر باشد ساییدگی بیشتر است
- هرچه مقامت سنگ بیشتر باشد در نتیجه نیروی بیشتری باید صرف شکستن سنگ شود که این میتواند ساییدگی را افزایش دهد.
- هرچه میزان کوارتز در سنگ سیمانه بیشتر باشد ساییدگی بیشتر است
- اگر تعداد کانی های تشکیل دهنده سنگ بیشتر باشد ساییدگی بیشتر است.
- میزان دور مته و بار روی مته باید بهینه باشند در غیر این صورت ساییدگی افزایش می یابد.
- اگر سرعت حفاری از حد بهینه افزایش یابد باعث افزایش دما می شود که در نتیجه ساییدگی چسبنده همزمان با ساییدگی سایشی و فرسایشی ایجاد خواهد شد.
- نوع آلیاژ بکار رفته هرچه سفتتر و سختتر باشد میزان ساییدگی کمتر خواهد بود
- نوع و شکل مته در میزان ساییدگی مهم است. هر نوع طراحی برای مته ، تحلیل ساییدگی تقریبا" متفاوتی دارد.
- عمق حفاری هرچه بیشتر باشد ساییدگی بیشتر است.
دانلود پروژه تحلیل ساییدگی مته های حفاری با در نظر گرفتن خصوصیات ژئو مکانیکی سنگ