بخش اول : سرشت های انسانی
امام رضا (ع) به عنوان الگوی کاملی برای انسانها- چه در دوران زندگی و حیات خود ، و چه برای مردمان پس از خود- دارای سرشتهایی بود که همگان را به شگفتی وامی داشت و دوست و دشمن را فریفته و شیفته خود می ساخت. بدان گونه که هماره زبان به ستایش او می گشودند و از بزرگیها و سرشتهایی انسانی او سخنها می گفتند ؛ و پیروان راستین امام ، شخصیت او را نمونه والگوی رفتاری خویش قرار می دادند از این رو آنان که شیفته آن امام بزرگ اند؛ باید بدان گونه باشند . که او بود و بدان سان زندگی کنند که امامشان زیست و با معیارهای رضوی خود را بسازند.
ابراهیم بن عباس گوید: هیچ گاه ندیدم که امام ابواحسن الرضا (ع) کلمه ای به زیان کسی بگوید ، و نه سخن کسی را پیش از آن ، قطع کند ، و نه نیاز کسی را که می توانست برآورد ، برنیاورد. هیچ گاه نزد کسی که در حضور او نشسته بود ، پایش را دراز نکرد ، و بر تکیه گاهی در برابر افراد تکیه نداد. به دوستان و کارکنانش ، هرگز سخنی ناشایست نگفت... و چنان بود که هرگاه به خلوت می رفت و سفره غذایش را می گستردند، همه کارکنان و غلامان را بر سفره می نشاند ، حتی دربانان و مهتران را ... و بسیار نیکی می کرد و بسیار صدقه می داد ، و این کار ( دستگیری از بینوایان ) را بیشتر در شبهاب تاریک انجام می داد... .
این خصلت ها و اخلاقهای انسانی بود که حتی دشمنان او را تحت تأثیر می داد و در برابر امام به فروتنی وا می داشت. مامون در پاسخ به اعتراض عباسیان به ولایتعهدی امام می گوید: درباره این که گفتند ، مأمون در بیعت خود ، با ابی الحسن الرضا (ع) به تشیع گراییده است ، به راستی مأمون به بیعت با او اقدام نکرد ؛ مگر این که در امر او آگاه و بینا بود؛ و می دانست در روی زمین کسی نیست که فضیلتش از او آشکارتر ، پالکدامنی اش از او نمایان تر ، و پرهیزگاری اش از او زیادتر ، و زهد و بی میلی او ، به دنیا از او بیشتر باشد، و نیز از او و راسته تر ، و در میان خاص و عام ، پسندیده تر ، و در اجرای اوامر و نواهی از او سخت تر باشد.
و این نمونه ای از اعتراضات دشمنی است که به شهادت آن امام بزرگ دست زده و فضیلت آن است که دشمن به آن زیان بگشاید.
بخش دوم: مهمان نوازی
مهمان نوازی ، اخلاقی انسانی و اسلامی است. روش و شیوه برخورد و رسیدگی به مهمان نیز بسیار مهم و ظریف می باشد. در آیین ما کسی مومن است که مهمانش را گرامی می دارد، و مهمان نوازی از اخلاقیهای برتر و نیک شمرده شده است. همچنین مهمان نوازی و مهمان عامل برکت و افزایش نعمتهاست.
پیشوایان ما نیز ، خود با شیوه های عملی ، این درسها را به ما آموختند ، آن گاه که مهمانی می کردند با مهمان برخوری بسیار انسانی و عاطفی داشتند و نه تنها از آنان پذیرایی می کردند؛ بلکه نیازهای آنان را نیز بر طرف می ساختند.
امام رضا(ع) هنگامی که مهمانی برایشان وارد می شد ، با محبت با او برخود می کرد و او را گرامی می داشت، به گونه ایکه مهمان به خود می بالید و این مایه افتخار برای خویش می دانست. احمد بن ابی نصر بزنطی گوید:
امام رضا (ع) بای من مرکبی فرستاد. من بر آن سوار شدم و به خدمت ایشان رفتم، و تا شب هنگام در خدمت امام رضا(ع) بودم. آن گاه که امام می خواست برخیزد، به من فرمود: « نمی بینم که شب بتوانی راهی مدینه شوی » . گفتم : آری ، فدایت شوم. فرمود: « پس امشب را نزد ما بمان و سپیده دان راه را را در پیش گیر و برو ». گفتم : فدایت شوم . چنین می کنم . پس به خدمتکار خود فرمود : « رختخواب مرا برای او بگسرتان ، و رواندازم مرا بر رویش بیفکن و بالش مرا زیر سرش بگذار ... ».
برخورد امام با مهمان این گونه است که حتی رختخواب خویش را برای می گستراند. امام رضا (ع) در برخوردی دیگر به دستوری بزرگ اشاره می کند که همیشه شایسته است ، آسایش و راحتی مهمان را در نظر گرفت و از او انتظار کار و خدمتی نداشت: مهمانی بر امام رضا (ع) وارد شد ، و تا پاسی از شب ، نزد آن حضرت نشسته بود و سخن می گفت ، در این میان چراغ رو به خاموشی گذاشت. مرد مهمان دست دراز کرد تا آن را رو به راه کند ، امام (ع) او را از این کار بازداشت ، خود به درست کردم چراغ پرداخت ، سپس فرمود : « انا قوم لانستخدم أضیافنا ما گروهی هستیم که هرگز مهمان را به کار وا نمی داریم».
شامل 10 صفحه word
دانلود تحقیق سرشت های انسانی
