فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات75
«امام» از ریشه «امم» گرفته شده است.
در قاموس برای «امام» چند معنا ذکر شده:
«امام: نسخة اصلی و نوشته‌ای که از آن سواد برگیرند.
امام : به معنای «راه»… که به وسیلة آن به مقصد می‌رسند.»
راغب می‌گوید: «امام کسی که به پیشوایی او در قول و فعل اقتدا می‌شود».
ابن فارس از صاحب نظران اهل سنت می‌گوید:
«امام کسی است که به او اقتدا می‌شود و پیشوای مردم در امور قرار می‌گیرد».
علامه طباطبایی در ذیل آیة : «انّی جَاعِلُکَ للنَّاسِ اماماً» آورده:
امام یعنی پیشوا و مقتدا… به طوریکه مردم از کسی که دارای این مقام است تبعیت کنند و گفتار و رفتار خود را تطبیق برگفتار و رفتار او نمایند… وهر جا نامی از امامت برده شده «هدایت» هم به عنوان تفسیر بدنبال آن ذکر گردیده مثلاً «وَ جعلنا منهم ائمه یهدون بأمرنا…» مقام امامت مقام هدایت مخصوصی است که عبارت از هدایت به امر خدا بوده باشد… اسلام آن شخص هادی است که از نظر جنبة ملکوتی موجودات آنها را رهبری می‌کند و مقام «امامت» یک نوع ولایت بر اعمال مردم است از نظر باطن که توام با هدایت می‌باشد».
فخر رازی از مفسران اهل سنت در تعریف امام ذیل آیه «انّی جَاعِلُکَ للنَّاسِ اماماً» آورده:
«امام کسی است که شایسته است در دین به او اقتدا شود …» و در جای دیگر می‌گوید : «امام کسی است که بر کل امت متصرف است».
2-7-1- امانت
«امانَتْ» واژه‌ای است عربی، که مصدر است و 6 بار در قرآن به کار رفته است.
«امانَتْ» مصدر دو ریشه از واژه «أمن» است؛
ریشه اول:
«أمٍنُ» (آرامش و امنیت یافت) که مضارع این فعل «یُأمُنْ» می‌باشد و مصادر این ریشه عبارتند از:
أمَاناً : زنهاری و بی ترس و بیم
أمَانَةً: راستی و ضد خیانت و نیز زنهاری
أمَنَةً: راستی و سکون و آرامش قلب و بدون ترس و بیم
أمْناً: ضد خوف و بدون بیم و ترس و آرامش نفس و دین وخلق
و اسم فاعل ریشه «امِنَ» : آمِنْ (شخص بدون ترس و بیم و خوف) أمِنْ( زنهار خواهنده) و امین(امانتدار) می‌باشد.
به گفته راغب نیز در «مفردات» «أمن، أمانه، أمان» هر سه مصدر هستند؛ واژه «أمان» گاهی اسم است و برای حالتی که بر انسان در امنیت حاصل می شود به کار می‌رود، و گاهی به چیزی که باعث امنیت می‌شود نیز – أمان- گویند؛ مانند سخن خدای تعالی که فرمود: «و تخونوا اماناتکم»
یعنی به چیزهایی که بر آنها ایمن بودید، خیانت کردید.
ریشه دوم: از ماده «أمن» «أمُن» ( معتمددیگران واقع شدن و امین قرار گرفتن) می‌باشد که مضارع آن «یأمن» و مصدر این ریشه «امانة» و اسم فاعل آن« امین» می‌باشد.
لذا «امانت» مصدر «أَمِنَ و أمُنَ» می‌باشد.
فراهیدی در «العین» و ابن منظور در «لسان العرب» آورده‌اند که:
«أمن» ضد خوف و «أمانت» ضد خیانت است.
«ابن فارس» برای امانت دو معنا متذکر شده است: «امانت دو ریشه نزدیک به هم دارد، یکی از آن دو امانتی است که ضد خیانت است و معنای آن سکون وآرامش قلب می‌باشد و ریشه دوم به معنای تصدیق و باور کردن می‌باشد که هر دو معنی به هم نزدیکند»
در نتیجه واژه امانت که همچون واژه های ایمان و امنیت از یک ریشه یعنی – امن- گرفته شده‌اند، معنای مشترکی را در خود دارند و آن اطمینان و اعتماد می‌باشد، که امانت در این صورت یعنی اعتماد و اطمینان از سالم بودن امانت وعدم خیانت درآن.
امانت های الهی در قرآن
