•احداث سدهای بزرگ بواسطه مزایای اجتماعی و هزینه های زیاد آنها یک مسئله بحث برانگیز شده است . ارزشهای کنترل سیلاب ، تامین منابع آب ، تولید برق ، استفاده های ورزشی تفریحی و غیره باید درمقابل تغییر اکوسیستمها ، زه دار شدن اراضی کشاورزی ، بالا آمدن سطح آب زیرزمینی ، عوض شدن کیفیت آب خروجی و دیگر اثرات منفی زیست محیطی آنها موازنه گردند .
•در طی سالهای اخیر اثرات زیست محیطی توانسته همپای سایر مسائل در توجیه پذیری طرحها دخالت نموده و اجرای پروژه را ممکن و یا غیرممکن سازد
•متاسفانه در بیشتر سدهای احداث شده در کشورمان بصورت جامع به بررسی اثرات زیست محیطی پرداخته نشده است . اگر مطالعه وبررسی اثرات زیست محیطی بصورت صحیح انجام میگرفت ، هم اکنون علاوه بر رفع مشکلاتی که در بعضی از سدها وجود دارد میتوانست اطلاعات مفیدی در این خصوص در اختیار متخصصین داخلی قرار دهد تا در پروژه های احداث دیگر سدها این موارد لحاظ گردد.
تعریف ارزیابی زیست محیطیEIA
•ارزیابی اثرات زیست محیطی عبارت است از فرایند و جریان بررسی و مطالعات رسمی جهت پیش بینی اثرات فعالیت ها و عملکردهای یک پروژه بر محیط زیست , سلامت انسان ها و رفاه اجتماعی و یا به عبارت دیگر شناسایی و ارزیابی سیستماتیک پیامدهای پروژه ها , برنامه ها و طرح ها بر اجزای فیزیکی ,شیمیایی ,بیولوژیکی ,فرهنگی و اقتصادی,اجتماعی محیط زیست است. بنابراین ارزیابی اثرات محیط زیست به عنوان یک ابزار برنامه ریزی, اثرات مثبت و منفی یک پروژه را بر روی محیط زیست مشخص می نماید.
•ارزیابی اثرات زیست محیطی,یک برنامه پایش محیط زیست را با استفاده از شاخص های زیست محیطی متناسب برقرار و به اجرا در می آوردتا بهره برداری از پروژه به نحوی صورت پذیرد که اثرات مخربی را از خود بر جای نگذارد.
•به طور کلی کلمه محیط زیست در مفهوم گسترده آن شامل مواردی از قبیل مردم ,اراضی, محل زندگی و اقتصاد می باشد که تاثیر سدها و مخازن در آنها یک امر مسلم اجتناب ناپذیر است. اثرات زیست محیطی سدها را به طور کلی تاثیرگذاری محیط بر دریاچه سد و اثر متقابل این سازه ودریاچه را شامل می شود و مورد بررسی قرار می دهد.
اهداف ، ضرورت و فواید ارزیابی اثرات زیست محیطی سدها
•هدف از انجام مطالعه ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح های توسعه منابع آب اطمینان یافتن از رعایت سیاست ها و اهداف تعیین شده در برنامه ها و فعالیت های پروژه در راستای ضوابط , معیارها, قوانین و مقررات زیست محیطی می باشد. بنابراین با انجام این گونه مطالعات, روند اجرای پروژه های توسعه منابع آب همسو با اهداف توسعه پایدار گردیده و نهایتا موجب بهره برداری بهینه از منابع آبی کشور با حداقل آثار سوء زیست محیطی در راستای دست یابی به اهداف مدیریت به هم پیوسته منابع آبی می گردد. هدف اصلی مدیریت به هم پیوسته رسیدن به پایداری در توسعه است.
عمده ترین فواید ارزیابی اثرات زیست محیطی سدهای کشور
•رفع نارضایتی جامعه
•از بین بردن ناسازگاری بین افراد جامعه و ارگانهای دولتی
•افزایش کیفیت محیط زیست
•اعتبار بخشیدن به دولت در سطوح بین المللی
•ایجاد برنامه ریزی مناسب
•افزایش آگاهی و دانش زیست محیطی در سطوح مختلف جامعه, مسئولین و تصمیم گیرندگان
•افزایش قدرت اجرایی به قوانین و مقررات
•تلفیق حفاظت و توسعه
•تعیین اثرات و پیامدهای احتمالی
• ارائه راه حل های صحیح و منطقی از منابع طبیعی و انسانی
•بنابراین ارزیابی اثرات پروژه های سدسازی بر محیط زیست از ابزارهای دستیابی به توسعه پایدار محسوب می شوند طوری که ضمن مکان یابی کاربی ها بر اساس توان اکولوژیک و نیازهای اقتصادی- اجتماعی از اجرای پروژه های سدسازی که اثرات تخریبی زیادی از خود بر محیط زیست بر جای می گذارد, جلوگیری به عمل آورد.
مشکلات ارزیابی اثرات زیست محیطی سدهای کشور
•فاصله میان متخصصان EIA و مجریان طرح:
•درکشورهای در حال توسعه نظیر ایران فاصله بین متخصصان محیط زیست و تصمیم گیرندگان از برخی جنبه ها روز به روز بیشتر می شود.در واقع این گروه بیشتر از دید اقتصادی به پروژه ها نگاه کرده و برای آنها دارای ارزش بیشتری می باشد. لذا ارزشیابی همه جانبه پروژه ها که در آن فاکتورهای زیست محیطی نیز مد نظر قرار گرفته است برای مجریان قابل توجه نمی باشد.
•حجم بالای گزارشات ارزیاب از نظر کمی و ارزش پایین کیفیت آنها:
•در مراحل غربال کردن و تعیین حدود مشکلات, عمق و وسعت EIA باید طوری جمع آوری گردد که جمع آوری داده های غیر ضروری به حداقل رسیده و تلاش متخصصین روی مسائلی متمرکز شود که اهمیت آنها مسلم شده وضروری می باشد.
شامل 28 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت ارزیابی زیست محیطی سدها