قابل ویرایش 116 صفحه
مقدمه:
افزایش مشارکت زنان در توسعه، شاید پیش از آنکه موضوعی اجتماعی باشد، بحثی اقتصادی است و افزایش زنان تحصیلکرده می تواند شاخصی برای پیشرفت محسوب شده و فرصتی برای سرعت بخشیدن به روند توسعه و نیز رویارویی با چالش ها و پیامدهای تغییر و تحول ناشی از رشد و توسعه فراهم آورد. بررسی تأثیرات آموزش در سطوح مختلف فردی ، خانوادگی و اجتماعی زنان نشان از بهبود موقعیت زنان در زندگی فردی و اجتماعیداد. این امر آنها را در مراحل بعدی در ایفای نقش های متعدد و متنوع اجتماعی، چه در جایگاه مادر در امر تربیت فرزند چه در جایگاه نیروی انسانی ماهر و متخصص در عرصه کار و مدیریت و به طور کلی به عنوان یک شهروند مسئول و آگاه و زیر مجموعه‌ای از سرمایه‌های انسانی، تواناتر می‌کند، که نبود آن دور باطلی را ایجاد می کند که محرومیت‌های زنانه و فقر زنانه و به دنبال آن کندی بسیار در روند توسعه در اجتماع بروز می کند. دقیق تر آن است که به این محرومیت‌ها هم به عنوان علت و هم به عنوان معلول در این سیکل باطل نگاه کنیم: در جامعه‌ای با میزان آگاهی، دانش اجتماعی و درآمد ناچیز، والدین در سرمایه‌گذاری برای دخترانشان کوتاهی می کنند زیرا از آنان انتظار ندارند که در امور اقتصادی خانواده مشارکت داشته باشند. دختران بدون تحصیلات و با آگاهی ناچیز، تبدیل به مادران تحصیل نکرده‌ای می‌شوند که دارای مهارتهای ارزشمندی در خارج از منزل نیستند، قدرت اثر گذاری بر تصمیم‌گیری‌های خانواده را ندارند، دخترانشان نیز مانند خودشان از آموزش محروم می مانند و دور باطل ادامه می یابد. در حالیکه پسران برای آموزش به مدرسهفرستاده می شوند، دختران برای ایفای نقش‌های سنتی در خانه می ماندند، در نتیجه دانش نیاموخته و مهارت نیافته باقی می‌ماندند و شرایط لازم برای مشارکت اقتصادی برایشان فراهم نمی شود. اقتصاد آسیب می‌بیند، هنجارها و فرهنگ سنتی و تبعیضات کلیشه‌ای جنسیتی کهنه بر جای خود می‌مانند و اولین نیروی محرکه توسعه که نوزایش اندیشه‌ها و تواناسازی پتانسیل‌هااست خاموش و بی اثر می‌شود و افراد تحت نظام‌هایغلط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، خود به عواملی مقاومت کننده در برابر توسعه تبدیل می‌شوند از این منظر در جوامع توسعه نیافته یا در حال توسعه چون ایران که با فقر سرمایه‌های انسانی و پدیده فرار مغزها مواجه است، زنان می توانند «نیروی شتاب دهنده» توسعه محسوب شوند. جامعة امروز ایران، جامعه‌ای در حال گذار از همه ابعاد
اقتصادی، فرهنگی ، نقشی و اجتماعی است. متعاقب این گذار الگوهای موجود باید برای تطابق با شرایط پویا انعطاف پذیری که ناشی از توسعه سریع و همه جانبه کشورهای جهان است تغییر یابند. در میان این تغییرات مسلماً تعارض سنت و مدرنیته خود را نشان خواهد داد و به گفتهاقتصاددان معروف جان میناردکینز ،" توسعه تقابل نو و کهنه است".حال با توجه به اهداف بلند توسعه گرا که تقاضای نامحدود را به جدال با منابع محدود می‌کشاند، این پرسش به جاست که در روند توسعه باید منابع اقتصادی را به کدامسمت، جهت داد؟ پاسخ این سؤال بیش از آنکه معطوف به منابع فیزیکی باشد متمرکز بر منابع انسانی است و در منابع انسانی موجود ، «زنان» به عنوان بخشی که کمتر مورد توجه و پرورش قرار گرفته‌انددر کانون توجه اقتصاددانان توسعه گرا قرار می گیرند، چنانکه لارنس ایچ سامرز ، رئیس بخش اقتصاد و توسعه و اقتصاددانان ارشد بانک جهانی در این زمینه می گوید:
»معتقدم که در صورت شناخت تمامی منافع، سرمایه‌گذاری در آموزش دختران، شاید پر بازده‌ترین سرمایه‌گذری در جهان در حال توسعه باشد«
فهرست مطالب:
مقدمه
چارچوبی نظری تحقیق
فرضیه‌ها
روش تحقیق
مشکلات و موانع
اصطلاحات و واژه‌های کلیدی
(1) فصل اول:
1-1) توسعه و مفاهیم
2-1) توسعه اقتصادی
3-1) مطالعه اجمالی عوامل موثر بر توسعه اقتصادی
4-1) بررسی وضعیت توسعه‌ای ایران طی سالهای 1382 –1376
(2) فصل دوم
1-2) مطالعه وضعیت گذشته و موجود تحصیلات زنان در ایران
(3) فصل سوم
1-3) تأثیرتحصیلات زنان بر عامل فرهنگی-اجتماعی توسعه اقتصادی
2-3) تاثیر تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
الف) تأثیر کمی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
A) وضعیت زناشویی و سواد
B ) باروری و سواد
C) سواد و تعداد فرزندان
D) سطح تحصیلات و تعداد فرزندان
ب) تأثیر کیفی تحصیلات زنان بر عامل انسانی توسعه اقتصادی
A) سواد و تعداد فرزندان فوت شده
B) سواد و تعداد فرزندان دارای مدرک دیپلم و بالاتر
3-3 ) تأثیر تحصیلات زنان بر عامل اقتصادی توسعه اقتصادی
(4) فصل چهارم: خلاصه پژوهش و پیشنهاد
1-4) بررسی چالش‌ها و موانع در مسیر توسعه آموزشی زنان ایران
2-4)بررسی فرضیه ها
3-4)پیشنهاد برای روش تحقیق در مطالعات بعدی
فهرست منابع
فهرست جداول و نمودارها:
جدول (1-4-1) : روند اقتصاد ایران 1382- 1376
جدول (2-4-1): شاخص‌های فرهنگی- اجتماعی ایران 1382- 1376
جدول (3-4-1): توسعه انسانی ایران در مقایسه با برخیکشورها 1382-1376
جدول (1-2) : تعداد و درصد رشد سالانه انواع جمعیت در ایران درسال‌های 1375 و 1365 و 1355 به تفکیک جنس
جدول (2-2) : تعداد و درصد رشد سالانه جمعیت موثر کشور در سالهای1375 و 1365 و 1355 به تفکیک گروه‌های مختلف سنی و جنس
جدول (3-2): ضریب اشتغال به تحصیل جمعیت ایران در گروه‌های سنی24-6 ساله به تفکیک جنس دو سالهای 1375 و 1365 و 1355
جدول (4-2): نسبت جنسی محصلین در سالهای 1375 و 1365 و 1355 بهتفکیک گروه‌های سنی مختلف
جدول (5-2) درصد دانش‌آموزان دختر در سالهای 1376 – 1315 به تفکیکسطوح مختلف آموزشی
جدول (6-2) درصد دختران در بین جمعیت دانش آموزش کشور در سالهای1376-1347 به تفکیک سطوح مختلف آموزشی
جدول (7-2): تعداد و درصد رشد سالانه پذیرفته شدگان، دانشجویانو فارغ التحصیلان آموزش عالی در ایران در سالهای1377- 1357 به تفکیک جنس
جدول (8-2): تعداد و درصد پذیرفته‌شدگان زن در آموزش عالی در سال1376- 1358 به تفکیک دوره‌های تحصیلی
جدول (9-2): تعداد و درصد دانشجویان در آموزش عالی در سالهای1377-1358 به تفکیک دوره‌های تحصیلی
جدول (1-A – الف- 2-3) : جمعیت زنان 10 ساله و بیشتر بر حسب وضعزناشویی به تفکیک شهری و روستایی
جدول (2- A- الف- 2 -3): جمعیت زنان 10 ساله و بیشتر بر حسب وضعسواد و زناشویی به تفکیک نقاط شهری و روستایی
نمودار (3-A- الف- 2-3): زنان 10 ساله و بیشتر بر حسب وضع زناشویی 82
جدول (4-A- الف- 2 – 3): جمعیت زنان 10 ساله و بیشتر حداقل یکبارازدواج کرده بر حسب وضع سواد به تفکیک شهری و روستایی
جدول (1-B- الف- 2-3): میزان باروری ویژه سنی زنان بر حسب وضعسواد در نقاط شهری و روستایی
نمودار (2-B- الف- 2-3): باروری ویژه سنی زنان باسواد و بی سواد هنگامتولد اولین فرزند زنده به دنیا آورده
نمودار (3-B- الف-2-3): زنان 10 ساله و بیشتر بر حسب تعداد فرزندانزنده به دنیا آورده
نمودار (1-C – الف – 2-3) زنان 10 ساله و بیشتر بر حسب تعداد فرزندانزنده به دنیا آورده
جدول (1- D – الف- 2-3): توزیع نسبی زنان 10 ساله و بیشتر حداقل یکبارازدواج کرده و بر حسب تعداد فرزندان زنده به دنیا آورده و دوره تحصیلی
جدول (1- A- ب- 2-3) : زنان 10 ساله و بیشتر حداقل یکبار ازدواج کرده برحسب سواد و تعداد فرزندان فوت شده
جدول (1-B- ب- 2-3): توزیع نسبی زنان مورد مطالعه در جمعیت نمونه بر حسب سطح تحصیلات و سطح تحصیلات فرزندان
جدول (1-3-3): توزیع سنی زنان داوطلب و منتخب انتخابات مجلس شورای اسلامی
جدول (2-3-3): تعداد مدیران شاغل در دستگاه‌های دولتی به تفکیک جنس در سال 1380
نمودار (3-3-3): کارکنان دستگاه‌های اجرایی و نهادهای انقلاب اسلامی به تفکیک جنس در پایان سال 1381
نمودار (4-3-3): کارکنان نهاد ریاست جمهوری و موسسات وابسته به تفکیک جنس در پایان سال 1381
نمودار (5-3-3): کارکنان وزارت آموزش و پرورش و موسسات وابسته به تفکیکجنس در پایان سال 1381
نمودار (6 –3-3-): کارکنان وزارت اقتصاد و دارایی و موسسات وابسته به تفکیک جنس در پایان سال 1381
نمودار (7-3-3): کارکنان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و موسسات وابسته به تفکیک جنس در پایان سال 1381
نمودار (8-3-3): کارکنان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی وموسسات وابسته به تفکیک جنس در پایان سال
نمودار (9-3-3): کارکنان وزارت بازرگانی و موسسات وابسته به تفکیکجنس در پایان سال 1381
منابع ومأخذ:
1)جیروند،عبد الله.توسعه اقتصادی"مجموعه عقاید".تهران:مولوی،1368.
2)تودارو،مایکل.توسعه اقتصادی در جهان سوم.مترجم غلامعلی فرجادی،چاپ پنجم،جلد اول ،تهران:خوشه،1370.
3)قره باغیان،مرتضی.اقتصاد رشدو توسعه.جلد اول،تهران: نشر نی 1371.
4)یان گلدن وال و آلن وینترز.اقتصاد توسعه پایدار. مترجمان غلامرضا ارمکی و عبدالرضا افتخاری،تهران : شرکت چاپ و نشر بازرگانی ،1379.
5)"کارنامه هشت ساله اقای خاتمی،مردود یا قبول؟!" . اقتصاد ایران.(اردیبهشت 138)
6)یونیسف.دختر بچه ها،سرمایه گذاری برای آینده.مترجم نیلوفر پور زنده ،تهران:یونیسف،1371.
7)ساروخانی باقر و رفعت جاه مریم ."عوامل جامعه شناختی موثر در باز تعریف هویت اجتماعی زنان".پژوهش زنان. دوره 2،شماره1 بهار 1383.
8)کنفرانس زن،علم،صنعت و توسعه.تهران:دفتر امور زنان ریاست جمهوری،1374.
9)مرکز آمار ایران.تحلیلی بر ویژگی های ازدواج در ایران،گرایش ها و روند ها.تهران: مرکز آمار ایران،دفتر انتشارات واطلاع رسانی، 1383.
10)کمالی،کیومرث.بررسی تطبیقی وضعیت سواد،مقاطع تحصیلی،ازدواج و طلاق در استان اردبیل و شش استان دیگر.اردبیل:سازمان برنامه و بودجه استان اردبیل،معاونت هماهنگی و برنامه ریزی،1377.
11)کار،مهرانگیز.زنان در بازار کار ایران.تهران: روشنگران،1373.
12)مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری.زن،توسعه و تعدد نقش ها. تهران: برگ زیتون،1380.
13)چایچی،پریچهر . بررسی موانع اشتغال زنان تحصیلکرده در تهران. تهران:سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران،1383.
14)جزنی،نسرین."اموزش چندگونگی نیروی کار:قبول تفاوت ها،جلوگیری از تبعیض ها". مجموعه مقالات دومین کنفرانس توسعه منابع انسانی.تهران:برگزیده،1384.
پروژه مدیریت با موضوع تأثیر تحصیلات زنان بر توسعه اقتصادی کشور. doc