مقدمه:یکی ازآفات مهم برگ یونجه سرخرطومی برگ یونجه است که دراکثرمناطق یونجه کاری کشور شیوع دارد.میزان خسارت سرخرطومی یونجه درایران دقیقاتعیین نشده ولی می توان گفت که۶۰درصدازخسارت های کلیه آفات یونجه مربوط به سرخرطومی می باشد.زمانی که میزان آلودگی مزارع بالااست مدیریت مبارزه بااین آفت درطول سال اهمیت دارد.باتوجه به این که دربعضی سالها خسارت سرخرطومی یونجه ازنظراقتصادی مهم نیست لازماست که زارعین باراهنمایی های مدیریتی وتوصیه های عدم استفاده ازسموم حشره کش آشناشوند.
زیست شناسی:حشره کامل این آفت سرخرطومی نسبتا کوچکی است به طول تقریبا ۵میلیمتروپهنای ۳.۵میلیمترورنگ آن ازقهوه ای تاخاکستری مایل به سیاه تغییر می کند.
چرخه زندگی آفت سرخرطومی یونجه شامل چهار مرحله تخم.لارو.شفیره وسوسک بالغ است.زمستانگذرانی این آفت معمولا به شکل حشره کامل درپناهگاه های خارج ازمزرعه مانند پرچین ها.مناطق درختکاری شده ویازیست گاههای محفوظ داخل شکافهامیباشد.غالب تخمریزی دربهاروزمانی که سرخرطومی بالغ واردمزرعه می شودانجام می گیردامابعضی ازتخم ها درپاییز گذاشته می شوند.سرخرطومی های بالغ ماده برای تخمریزی سوراخی رابه وسیله جویدن درساقه یونجه ایجاد میکنندودرداخل آن۲۵-۲عددتخم می گذارند.یک سرخرطومی ماده میتواند درطول دوره زندگی به طور متوسط تعداد۵۰۰تا۲۰۰۰عددتخم بگذارد.رنگ تخم ها از زرد تاقهوه ای تغییرمی کند ووقتی می رسند تیره تر می شوند.مدت زمان لازم برای تفریخ تخم ها ۱۴-۷روزپس ازتخم ریزی به طول می انجامد اما تخمهایی که درپاییزگذاشته می شوند دربهارسال بعد تفریخ خواهند شد.
لاروها درطول دوره لاروی سه بارپوست اندازی کرده ودرهربارازنظراندازه بزرگترمی شوند.لاروهای بالغ به رنگ سبز بوده.تقریبا ۹ میلیمترطول دارندوخطوط سفیدرنگی درپشت آنهادیده میشود.لاروهای بالغ پس از کامل شدن تغذیه به سمت قاعده برگ حرکت کرده وباتکه های برگهای خشک شده درسطح خاک ایجاد یک پیله ابریشم مانندمیکنند.لاروهادرداخل پیله تبدیل به شفیره شده وحشرات بالغ پس از ۱۴-۱۰روزازآن خارج می شوند.
سرخرطومی های بالغ پس ازظهور برنگ قهوه ای روشن هستندویک لکه قهوه ای درپشت بدن حشره دیده می شود که ازجلوسر شروع شده وتانصف بدن ادامه می یابد.این علایم با سن حشره تغییر می کند.سرخرطومی های بالغ به مدت چند هفته درمزرعه باقی می مانندوپس ازآن برای گذراندن تابستان به پناهگاه های محفوظ نزدیک مزرعه می روند.درطول تابستان تمامی مراحل چرخه زندگی سرخرطومی درداخل مزرعه قابل مشاهده است بطوریکه سرخرطومی های بالغ ترممکن است به فعالیت تخمریزی ادامه دهند در حالیکه در همان زمان لاروها.شفیره هاوحشره های بالغ تازه ظاهر شده نیز دیده شوند.
حشره های بالغ دراوایل پاییز به مدت کوتاهی به مزارع یونجه برمی گردند که خسارت چندانی را همراه ندارند.
خسارت:اولین علایم خسارت سرخرطومی یونجه عبارت است از سوراخهای کوچکی که دراثرتغذیه لاروازانتهای برگهای جوان درطول ماههای فروردین واردیبهشت دیده می شوند.بابزرگترشدن اندازه لاروهامیزان خسارت بیشترشده ودراثرخسارت شدیدناشی ازتغذیه آفت به خاطرخشک شدن قسمتهای فوقانی برگهاوجوانه ها مزارع یونجه ازدوربه رنگ سفیدیاخاکستریدیده می شوند.
خسارت درچین اول شدیدتراست ودراثرتغذیه لاروهای افت ممکن است چین اول به کلی نابودشود.درچین دوم علاوه برتغذیه لاروها سرخرطومی های بالغ باتغذیه ازجوانه های انتهایی موجب تاخیردررشدوجلوگیری ازسبزشدن مجددمزرعه می شوند.شدت خسارت آفت درمزارع یونجه باواریته شرایط آب وهوایی شرایط رشدوهمچنین درجه فعالیت موٍثردشمنان طبیعی آفت بستگی دارد.
زمانی که۴۰-۲۵درصدبرگهاخوردهشوندویاتعداد سه لاروسرخرطومی یابیشتردرهرساقه دیده شودلازم است یک تصمیم مدیریتی برای کنترل آفت اتخاذگرددکه این تصمیم لزومااستفاده ازیک حشره کش نیست.
مدیریت تلفیقی کنترل آفت:مدیریتتلفیقی آفات عبارتست ازیک رهیافت عمومی شناخته شده برای مبارزه با آفات شامل ترکیبی ازفنون مختلف برای محدود کردن جمعیت حشره که همراه با روش های موثر جهت افزایش عملکردوکیفیت آن به کار گرفته می شود.
چهارروش برای مدیریت تلفیقی آفت وجوددارد:
۱)استفاده ازواریته مقاوم:تعدادزیادی ازارقام یونجه وجوددارندکه نسبت به سرخرطومی مقاوم هستند.واریته های مقاوم عبارتندازگلادیاتور پری آرک وتیم که نسبت به ارقام حساس به میزان۳۳-۲۲درصدعملکردبییشتری نشان داده اند.
۲)کنترل زراعی:بسیاری ازآفات یونجه مانند سرخرطومی بابرداشت به موقع علوفه قابل کنترل هستند.بااستفاده ازاین روش به میزان قابل توجهی از مصرف سموم شیمیایی جلوگیری می شود.این کار موجب از بین رفتن غذا وپناهگاه لاروهاشده وباعث می شود لاروها بیشتر درمعرض اشعه مضر خورشید قرارگیرند.بسیاری ازلاروهابه ویژه لاروهای سنین اول درصورتیکه درمقابل اشعه مستقیم نورخورشیدودرمجاورت حرارت زیاد سطح خاک قرار گیرند میمیرند.همچنین موادغذایی گیاه پس ازبرداشت برای زنده ماندن لاروسرخرطومی تازمان رشدچین دوم کافی نبوده ودرنتیجه لاروها به خاطرعدم تغذیه ازگرسنگی خواهندمرد.تاثیرات کوتاه مدت وبلندمدت برداشت های متعدد درعملکردوکیفیت محصول ومقاومت مزرعه به خوبی شناخته شده است.
برذاشت دیرهنگام درپاییزیاچراندن پاییزه مزارع موجب می شود تعدادتخم های گذاشته شده راکه زمستانگذرانی می کنند کاهش یابد.
شفیره هاوسرخرطومی های بالغ نسبت به لاروها مقاومترندوبیشترآنهابعدازبرداشت وتارشددوباره یونجه زنده می مانند.حمل یونجه های بسته بندی شده پس ازبرداشت موجب می شودسرخرطومی هادرمقابل شرایت نامساعدجوی محافظت نشوندودرنتیجه باعث کم شدن توانایی آنهابرایزنده ماندن وکاهش جمعیت آفت می شود.
تقویت مزارع واستفاده ازکودهای شیمیایی درخلال مراحل برداشت باایجادیک مزرعه یکنواخت پرپشت ونیرومندمیتوانددرکنترل آفت موثرباشد.
رعایت تناوب زراعی بابرهم زدن چرخه زندگی وتولیدمثل آفات وبیماریهابسیاری ازمشکلات وخسارت این آفت راکاهش خواهدداد.
۳)کنترل بیولوژیکی:گونه هایی اززنبورهاوجوددارندکه قادرندسرخرطومی یونجه رادرمراحل لاروی وبالغ ازبین ببرندبطوریکه درشرایط مساعدآب وهوایی۹۰-۸۰درصداین آفت راکنترل کنند.(بعضی ازگونه های این زنبورها عبارتنداز:Batnyplectes curculionis-Microctonus aethiopoides).
۴)کنترل شیمیایی:زمانی که برای کنترل آفت سرخرطومی یونجه نیاز به مبارزه شیمیایی باشد می توان یکی ازانواع مختلف حشره کش های نفوذی با دوره ماندگاری کمتر را زیر نظر کارشناسان مربوطه بکار برد.درصورت مبارزه شیمیایی باید دقت کرد با توجهبه اینکه سموم شیمیایی درزمان گلدهی برای زنبورهای عسل وسایر حشرات مفیدزیان آورند مبارزه بایددرزمانی انجام گیرد که زنبورهای عسل به کندوهایشان بازگشته اند.
منابع:۱)بهداد، ابراهیم(۱۳۷۶)؛ آفات گیاهان زراعی ایران ،انتشارات یادبود
Danilson,s.et all.(1989).The Alfalfa weevil,Neguide,G73-30-A
Ratcliffe,s.et all.(2002).Alfalfa weevil,IPM site
مهندس صفدر جلالی
مبارزه با آفات یونجه :
1. سرخرطومی برگ یونجه:
الف : مبارزه زراعی : برای مبارزه زراعی میتوان چین اول یونجه را به جلو انداخت ، در نتیجه این عمل تعداد زیادی لارو که هنوز کامل نشده‌اند از بین خواهند رفت.
ب : مبارزه شیمیایی : در مبارزه شیمیایی با این آفت باید دو نکته اساسی را مورد توجه قرار داد ، 1- موقع سمپاشی 2- نوع حشره کش ، بهترین موقع مبارزه با این آفت اوائل بهار و مصادف با بوته های نورسته 10 سانتیمتری یونجه میباشد. سمپاشی باید قبل از تاثیر موثر لاروها به گیاه انجام گیرد. سموم بکار برده شده علیه این آفت باید علاوه بر دارا بودن تاثیر کافی ، دوام زیاد نداشته باشند. تا از نظر باقیماندن روی یونجه یا سایر گیاهان علوفه‌ای ، ایجاد اشکال ننماید.
نوع حشره کش : در حال حاضر سموم زیر برای مبارزه با این آفت توصیه می شود :
1. اکامت ( اتریمفوس ) ، امولسیون 50 درصد به میزان یک لیتر در هکتار.
2. فوزالن ( زولن ) ، امولسیون 35 درصد به میزان 5/2 لیتر در هکتار
3. مالاتیون ، امولسیون 57 درصد به میزان 3 لیتر در هکتار
4. سومین ( کارباریل ) ، پودر و تابل 85 درصد به میزان 3 کیلوگرم در هکتار
معمولا با یک نوبت سمپاشی آفت کنترل می شود. ولی درصورت بارندگی و بالا بودن تراکم آفت ، سمپاشی دوم نیز توصیه میشود. و بایستی آخرین سمپاشی 15 الی 20 روز قبل از برداشت انجام گیرد.
2. جوندگان : جوندگانی که در مزارع یونجه بویژه مزارع یونجه استان فعالیت دارند موش مهاجر ، موش مغان و موش کور میباشد.
برای مبارزه با این موشها باید کلیه لانه‌ها را یک روز قبل از انجام مبارزه کوبید و روز بعد طعمه گذاری را فقط در سوراخهایی که باز شده‌اند ( لانه های فعال ) انجام داد.
نحوه تهیه سموم : ابتدا 2 لیتر روغن را با 100 کیلوگرم گندم مخلوط کرده و بعد 10 کیلوگرم فسفر دوزنگ را به آن اضافه می‌کنیم و با مراقبت کامل بهم زده تا بطئر کامل مخلوط شوند. برای هر هکتار 5/1 الی 2 کیلوگرم طعمه مسموم بطور دستپاش در لانه های فعال مصرف می شود. ( فسفر دوزنگ سم خطرناکی بوده و بااحتیاط کامل باید از آن استفاده کرد. )
مبارزه با علفهای هرز :غلبه علفهای هرز بر یونجه ، علاوه بر کاهش کمیّت وکیفیّت محصول ، بتدریج باعث تُنَک شدن مزرعه،ضعیف شدن گیاه، غلبه بیشتر عوامل بیماریزا و نامساعد محیطی و درنهایت کوتاه شدن عمر گیاه می شود. در اثر تُنَک شدن مزرعه ، با نفوز نور بیشتر بداخل پوشش گیاهی زمینه برای رشد و نمو وخسارت بیشتر انگل سس فراهم می شود. اوّلین قدم در مبارزه، جلو گیری از آلوده شدن بذور یونجه به بذر علفهای هرز از طریق مبارزه بموقع با علفهای هرز مزرعه یونجه ای است که به بذرگیری اختصاص داده ایم. قدم بعدی ، بوجاری بذور با دستگاه های بوجاری و سس گیر می باشد. زدن شخم عمیق چندین ماه قبل ازکاشت و انتخاب فصل کاشت پاییز نیز در کنترل علفهای هرز موثّر است. زیرا در کشت بهاره ، بدلیل مساعد بودن شرایط برای جوانه زنی ورشد علفهای هرز ، این گیاهان با سرعت بیشتری نسبت به یونجه رشد کرده ولذا در کشت بهاره خیلی سریعتر بر مزرعه یونجه چیره میشوند. یکی دیگر از راههای مبارزه با علف های هرز این است که به هر طریق ممکن از ورود بذور علف های هرز که از سال قبل یا چین قبل در جوی ها و یا نهرهای متصل به مزرعه یونجه باقی مانده اند جلوگیری شود. یکی از راه ها جهت این کار این است که در ابتدای هر آبیاری و قبل از انجام آن بهتر است آب اوّلیّه را به مدّت چند دقیقه بجای اینکه در مزرعه وارد کنند ، در محلّی دور از مزرعه ببرند تا بدین طریق بذور علفهای هرز موجود در جوی ها نیز از مزرعه دور گردند.
استفاده از علفکش داکتال به میزان 12ـ 8 کیلو در هکتار در موقع کاشت ودر یونجه استقرار یافته در اوایل بهار، قبل از رشد مجدّد یونجه و جوانه زنی علفهای هرز ، نیز در کنترل علفهای هرزموثر است. آبیاری مزرعه یا وقوع بارندگی بلافاصله بعد از کاربرد داکتال میزان تاثیر آن را افزایش می دهد.
*ازجمله علفهای هرز یونجه انگل سس است. سس گیاه گلدار انگلی است که سالانه خسارت قابل توجهی به مزارع یونجه کاری وارد میکند. این گیاه فاقد ریشه بوده و قادر به ساختن مواد آلی لازم برای خود نیست. سس از طریق بذر تولید مثل میکند. با مساعد شدن هوا بذر ان جوانه زده و جوانه ها بدور میزبان (ساقه یونجه) پیچیده ودر این موقع ارتباط آن با خاک قطع می شود. در این حالت سس با فرستادن رشته هایی مکنده بدرون آوندهای ساقه ، مواد آلی ساخته شده توسط گیاه یونجه را به مصرف می رساند. در مناطق معتدله ، در اواسط بهار جوانه زده ودر اواسط تابستان تولید گل و بذر می نماید. لذا بایستی قبل از تولید بذر با آن مبارزه شود.
طرق مبارزه با سس :
به طرق زیر میتوان با سس مبارزه کرد.
1- بوجاری بذر یونجه توسط دستگاههای سس گیر.
2- پوشاندن لکّه های آلوده با کاه و کلش بطورمتراکم تا ارتفاع 20سانتیمتر.این عمل باعث نرسیدن نور کافی به سس و متوقف شدن رشد آن میشود.
3- چیدن و خارج کردن سس از مناطق آلوده وسمپاشی محل های فوق با علفکش گراماکسون برای از بین رفتن بقایای سس.
4- سوزانیدن لکه های آلوده با شعله افکن در یونجه های استقرار یافته.
5- بکار بردن علفکش داکتال بمقدار 12-8 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت و در یونجه های استقرار یافته قبل از رویش بذر سس در بهار.
زمان برداشت:
تاریخ برداشت یونجه تاثیر قابل ملاحظه ای بر روی مقدار مواد غذایی ، عملکرد ودوام گیاه دارد. یونجه قبل ازگل دادن ، پروتئین وموادغذائی قابل هضم بیشتری را داراست.درموقع گل دهی کامل وبه بذر نشستن،میزان الیاف آن افزایش یافته ومواد قابل هضم کمترمیشود.درمقابل عملکرد افزایش می یابد.ازطرف دیگربرداشت قبل ازگلدهی و با فواصل کم باعث ضعیف شدن گیاه شده و عمر آنراکاهش میدهد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 45 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله آفت سرخرطومی برگ یونجه
