شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:194
فهرست و توضیحات:
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات
1-1 بیان مسئله ................................... 2
1-2 اهمیت و ضرورت موضوع.......................... 3
1-3 اهداف تحقیق ................................. 5
1-4 سوال های تحقیق............................... 5
1-5 فرضیات تحقیق................................. 6
1-6 تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق.................. 7
1-7 محدودیت های تحقیق ............................ 10
فصل دوم : پیشینه ی تحقیق
2-1 مقدمه .................................. 12
2-2 تاریخچه ی باورهای دینی ...................... 13
2-3 ادیان و نگاه آنها به نماز و نیایش............ 19
2-3-1 نماز در آیین زرتشت.......................... 20
2-3-2 نماز در آیین یهود......................... 22
2-3-3 نماز در آیین مسیحیت....................... 24
2-3-4 نماز در آیین مقدّس اسلام.................... 25
2-4 تربیت دینی در دوران کودکی و نوجوانی.......... 28
2-5تربیت دینی در دوره ی ابتدایی.................. 31
2-5-1نقش توجه به نیاز های کودکان در تربیت دینی.... 32
2-5-2نقش آموزش خلاق در تربیت دینی کودک............ 33
2-5-3نقش انگیزش در تربیت دینی کودک............... 33
2-5-4نقش محبت و ایمنی در تربیت دینی کودک......... 34
2-5-5نقش فرا دهنده در تربیت دینی کودک............ 34
2-5-6نقش محیط آموزشی در تربیت دینی کودک.......... 35
2-5-7نقش تفکر در تربیت دینی کودک................. 35
2-5-8نقش روان شناسی رشد در تربیت دینی کودک....... 38
2-5-8-أ. رشد و تکامل بدنی........................ 39
2-5-8-ب. رشد و تکامل گویایی...................... 41
2-5-8-ج. رشد و تکامل عقلی........................ 42
2-5-8-د. رشد و تکامل اخلاقی....................... 43
2-5-8-ه. تفاوت های جنسی و ویژگی های مختلف آن ها.. 46
2-5-8-و. ویژگی های دختران در سنین ابتدایی........ 48
2-5-9نقش بصیرت گرایی در تربیت دینی کودک.......... 51
2-6تربیت بصیرت گرا............................... 52
2-7مفهوم بصیرت گرایی............................. 54
2-7-أ.توانایی فهم زندگی (فهم وتشخیص) ............ 55
2-7-ب.نقد زندگی (تمییز وداوری) .................. 55
2-7-ج.تصمیم برای زندگی (تصمیم گیری) ............. 56
2-8طبقات و حوزه های یادگیری در رویکرد بصیرت گرا.. 57
2-8-أ. حوزه ی درک مفاهیم......................... 58
2-8-أ.1- فهم...................................... 58
2-8-أ.2- تعقل.................................... 59
2-8-أ.3- دانش.................................... 59
2-8-أ.4-تفکر منطقی............................... 59
2-8-ب.حوزه ی کسب مهارت........................... 60
2-8-ج. حوزه ی به کار گیری مفاهیم ومهارت ها....... 60
2-8-د. حوزه ی تحلیل نقادانه وسازمان دهی افکار.... 61
2-8-ه. یادگیری ، ارتباط حوزه های چهارگانه با هم.. 62
2-9بصیرت ، توانایی تشخیص و تمییز توانایی تصمیم گیری 63
2-10راه برد های تعلیم وتربیت بصیرت گرا............ 64
2-10-1 فرایند محوری............................... 64
2-10-2 دانش آموز محوری............................ 64
2-10-3معلم ، مدیر یادگیری و الگوی رفتار........... 65
2-10-4 رد رویکرد ذهن گرا.......................... 65
2-10-5اهمیت طراز تحول شناختی شاگردان در حوزه ی مفاهیم دینی 66
2-10-6 ارزشیابی کیفی و مستمر..................... 67
2-11 گام های آموزشی در تعلیم وتربیت دینی کودکان... 68
2-11-أ.گام اول.................................... 68
2-11-ب.گام دوم.................................... 68
2-11-ج.گام سوم.................................... 69
2-11-د.گام چهارم.................................. 69
2-11-ه.گام پنجم................................... 70
2-11-و.گام ششم.................................... 70
2-11-ز.گام آخر.................................... 70
2-12آموزش خلاق..................................... 71
2-12-1تفکّر........................................ 74
2-12-2تفکّر خلاق.................................... 79
2-12-3اصول آموزش خلاق.............................. 82
2-12-3-أ.اصل بازی................................. 82
2-12-3-ب.اصل شادی و لذت........................... 82
2-12-3-ج.اصل سادگی................................ 82
2-12-3-د.اصل آموختن در آزادی...................... 82
2-12-3-ه.اصل کنجکاوی.............................. 83
2-12-3-و.اصل ایمنی................................ 83
2-12-3ز.اصل اندیشه سازی........................... 83
2-12-3-ح.اصل خلاقیّت................................ 84
2-12-3-ت.اصل همیاری با آموزگار.................... 84
2-13مفهوم خلاقیت................................... 85
2-13-1دیدگاه های مختلف در خصوص خلاقیّت.............. 88
2-13-2 اهمّیّت و ضرورت پرورش خلاقیّت.................. 93
2-13-3رشد و پرورش خلاقیّت در کودکان................. 94
2-13-4الگوی پیشنهادی خلاقیّت آموزی در دبستان........ 97
2-13-4-أ.روش مستقیم............................... 97
2-13-4-ب.روش غیر مستقیم آموزش خلاقیت............... 98
2-13-4-ب.1 آموزش خلاق............................... 98
2-13-4-ب.2آمیختن عمق درس با هنر................... 98
2-13-4-ب.3آموزش های اجتماعی....................... 98
2-13-4-ب.4 ایجاد فضای خنده و بازی در جریان آموزش.. 99
2-13-4-ب.5 آمیختن آموزش با محرّک بدنی.............. 99
2-13-4-ب.6 پذیرش تخیلات کودکان..................... 100
2-13-4-ب.7 آموزش فن آوری و روش های حل مسأله....... 100
2-13-4ویژگی ها و صفات افراد خلاق................... 104
2-14فهم رفتار دانش آموزان در نظام اجتماعی آموزش و پرورش 109
2-14-1 رفتار اثربخش ، کار آمد و تاثیر گذار........ 113
2-14-1-أ.اثربخشی.................................. 114
2-14-1-ب.کارآمدی.................................. 114
2-14-1-ج. تأثیر گذار.............................. 115
2-15آموزش وروابط نقش ها .......................... 115
2-16 نظریه ها و تئوری های مرتبط با موضوع.......... 117
2-16-أ. نظریه ی پیاژه ............................ 117
2-16-ب.نظریه ی هارمز.............................. 120
2-16-ج. نظریه ی گلدمن............................. 121
2-16-د.نظریه ی فلور............................... 123
2-16-د.1 اصل توجه انتخابی......................... 123
2-16-د.2 اصل ادراک انتخابی........................ 124
2-16-د.3 اصل یادآوری انتخابی...................... 124
2-16-د.4 اصل کنش انتخابی.......................... 124
2-16-ه.نظریه ی هاولند ........................... 125
2-16-و.نظریه تأثیر نگرش بر رفتار.................. 127
2-17رابطه ی یادگیری با ایمان وعمل................. 129
2-17.أ ایمان ، عمل یا بصیرت....................... 131
2-17.ب ارزشیابی یادگیری یا ارزشیابی ایمان وعمل.... 132
2-18آموزه هایی در تعلیم وتربیت دینی خلاق با رویکرد بصیرت گرایی 132
2-18-أ.اصل اول:تعلیم وتربیت برای کمال............. 132
2-18-ب.اصل دوم: تعلیم وتربیت برای زندگی فردی واجتماعی 133
2-18-ج. اصل سوم: تعلیم وتربیت برای تحول جامعه..... 133
2-18-د. اصل چهارم:انتخاب روش های تربیتی........... 134
2-18-ه. اصل پنجم:اهمیت تفکر خلاق................... 135
2-18-و. اصل ششم:جایگاه والای معلم.................. 135
2-18-ز. اصل هفتم:معلم هدایتگر..................... 135
2-18-ح. اصل هشتم:اهمیت رابطه ی معلم و شاگرد....... 136
2-18-ت.اصل نهم:برقراری تعادل میان ذهنیت و عینیت گرایی 136
2-18-ی. اصل دهم:محوریت کودک در تربیت دینی ابتدایی. 137
2-19نتایج و مطالعات و تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع 138
2-20نتایج مطالعات و تحقیقات خارجی مرتبط با موضوع. 145
فصل سوم :روش تحقیق و مراحل اجرای تحقیق
3-1روش تحقیق ................................... 148
3-2 ابزار جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده ها........ 149
3-3 شیوه اجرا و انجام پژوهش...................... 149
فصل چهارم : یافته ها وتجزیه و تحلیل آن ها
4-1تعلیم وتربیت باورهای دینی (نماز) در مدارس ابتدایی 152
4-1-أ.ارتباط و نزدیکی با مبانی اعتقادی........... 155
4-1-ب.ایجاد انگیزه و گرایش درونی................. 155
4-1-ج.تقویت تفکر و معرفت دینی (بصیرت) ........... 155
4-2نقش مدارس در آموزش نماز به کودکان............. 156
4-2-أ.ایجاد شور واشتیاق.......................... 156
4-2-ب.ارائه ی الگوهای دینی....................... 156
4-2-ج.نقش ایجاد معرفت وشناخت..................... 157
4-2-د.نقش نهادینه کردن فرهنگ نماز................ 157
4-2-ه.نقش ساخت نگرش مثبت در کودکان............... 158
4-2-و.نقش جهت دهی اخلاقی ........................ 159
4-3رابطه ی خلاقیت با رشد و تقویت باورهای دینی (نماز) 160
4-4رابطه ی نماز و خلاقیت در مدارس ابتدایی......... 165
4-4-أ.توصیف اطلاعات مصاحبه ای..................... 169
4-4-ب.اطلاعات عمومی پاسخگویان و مصاحبه شوندگان.... 171
جدول (4-1) ................................. 173
جدول (4-2) ................................. 174
جدول (4-3) ................................. 175
جدول(4-4) .................................. 176
جدول(4-5) .................................. 177
4-4-ج.تجزیه وتحلیل یافته ها .................... 178
4-4-د.تحلیل اطلاعات استخراج شده................... 181
فصل پنجم : نتیجه گیری
5-1خلاصه ی تحقیق ................................ 184
5-2نتیجه گیری.................................... 185
5-2-أ.نتایج یافته های کتابخانه ای................ 185
5-2-ب. نتایج یافته های مصاحبه ای................. 190
پیشنهادات....................................... 192
منابع و مأخذ: .................................. 194
چکیده ی انگلیسی
در سال های اخیر، با توجه به تلاش های بسیاری که در آموزش مفاهیم دینی در مدارس صورت گرفته و نیز فعّالیّت های بی وقفه ای که مربیان تربیتی برای آشنایی کودکان با مبانی دینی انجام داده اند ، تنها شاهد انبوه سازی مطالب ذهنی آنان به عنوان محفوظات هستیم و این آموزه های تعالی بخش که سبک زندگی و شیوه ی اعتقادات آینده ی فرد را می سازد ، اگر با بینش و بصیرت صحیح صورت نگیرد به مرور کمرنگ شده و یا در مواجهه فرد با زرق و برق های فرهنگ های بیگانه دچار سردرگمی و در نهایت حذف اعتقادات آنها می گردد . تغییرات برنامه های درسی در دوران ابتدایی و نگرش های جدید مسئولان آموزش و پرورش در تدوین کتب آموزشی ، حاکی از آن است که گام های مؤثری در این راه برداشته شده است ، اما هنوز نیاز به ارائه ی راهکارها و الگوهای آموزشی مناسب تر جهت انتقال آموزه های دینی خصوصاً نماز در مدارس هستیم.
تربیت دینی صحیح در طول دوران ابتدایی می تواند به عنوان یکی از مهم ترین عوامل جلوگیری از ناهنجاری های رفتاری و رشد اندیشه های دینی و تقویت باورهای اعتقادی در فرد باشد . هنگامی که از نهادینه شدن تربیت دینی صحبت به میان می آید ، منظور این است که کودکان به عنوان نسل فردا باید سیر زندگی و اهداف خود را در بستر نظام اعتقادی جامعه مشخص کنند . دکتر باهنر در این باره می نویسد : تجربیات موجود و تحقیقات انجام شده نشانگر آن است که مسأله آموزش دینی از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و گاهی با تأثیرات معکوسی نیز همراه گردیده است . ( باهنر ، 1385 )
در سال های اخیر در میان نسل جـوان و نوجـوان ، نوعی تردید در همه ی باورها و خود باختگی
در برابر نئومدرنیسم[1] دیده می شود . به گونه ای که اسلامی که در کلاس های دینی بیان می شود ،
نمی تواند پاسخگوی دانش آموزان و مشکلات آنها باشد . ( قائمی ، بی تا )
به نظر می رسد که دغدغه های فکری بسیاری از اندیشمندان اسلامی نیز همین موضوع باشد ، که
چگونه می توان با توجه به فرصت های استثنایی دوران تحصیل باورهای دینی و اعتقادات زیر بنایی مذهبی کودکان را در جهت تثبیت ایمان مذهبی آنها در آینده شکل داد . چون به وجود آوردن و شکل دادن یک بینش صحیح و ارتباط دادن ارزش های فرد با ارزش های دینی از طریق روش های خلاقانه می تواند در این امر مهم بسیار موثر و مفید واقع شود ، بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد معلوم نماید که راهکارهای آموزش خلاق در آموزش مفاهیم دینی ( نماز ) به کودکان و نوجوانان و تعمیق باورهای دینی آنان ، چیست ؟ امیرالمؤمنین حضرت علی(ع ) در نهج البلاغه چنین می فرمایند :
[1] تجدد گرایی نو
پایانامه بررسی راه‌های آموزش خلاق با رویکرد تعمیق و تقویت باورهای دینی (نماز) در دانش آموزان دبستانی دختر شهر تهران