لینک خرید و دانلود در پایین صفحه (این متن فقط بخشی از متن مقاله می باشد و تمام مطالب در فایل دانلودی موجود است)
تعداد صفحات :31
اقتصاد منابع طبیعی آب
فهرست:
منابع طبیعی
اهمیت آب در اقتصاد منابع طبیعی
با مصرف ۷۴ درصد آب تجدیدشونده ایران وارد مرحله بحران آب شد
بازنگری اقتصاد آب بعد از انقلاب
۴ عامل برای روشن شدن «اقتصاد منبع طبیعی آب»
منابع طبیعی
همانطور که می‌دانیم خاک و آب در حیات و ثبات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع بشری اهمیت و نقش اساسی دارد.
بنابراین شناخت منابع خاک و حفظ بهره برداری اصولی از آن و همچنین بهره برداری و مدیریت صحیح از منابع آب برای پیشبرد اهداف و برنامه ریزیهای کشاورزی و منابع طبیعی کشور از اهمیت و اولویت ویژه ای برخوردار است.
اکثر کشورها با توجه به افزایش روز افزون جمعیت جهان به منظور تامین مواد غذایی کافی و رسیدن به اهداف برنامه‌ریزیهای کشاورزی و منابع طبیعی اقدام به ایجاد تشکیلات و نظام تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی و اجرائی در امور مختلف خاک و آب نموده اند.
در کشور ما نیز موسسه تحقیقات خاک و آب (موسسه خاکشناسی و حاصلخیزی خاک) از گذشته مسئولیت سنگین و خطیر مطالعه و تحقیق در زمینه‌های مختلف شناخت، حفظ و بهره برداری اصولی از منابع خاک و همچنین تحقیق در امور مدیریت صحیح منابع آب در مزرعه را به عهده داشته و با نگاهی به سیر تاریخی تأسیس آن و نامهایی که به خود گرفته است
یعنی از تشکیل اولین گروه خاکشناسی در بنگاه مستقل آبیاری، مؤسسه خاکشناسی، مؤسسه خاکشناسی و حاصلخیزی خاک و نهایتاً مؤسسه تحقیقات خاک و آب راه تکاملی برای پوشاندن ابعاد بیشتری از این دو منبع را به خود اختصاص داده و می‌طلبد که با شناخت بهتر این مجموعه و مفاهیم تکاملی تعریف خاک و آب هر چه بیشتر در نگرشی سیستماتیک به این منابع طبیعی بکوشیم.
اهمیت آب در اقتصاد منابع طبیعی
بدون شک نامگذاری قرن حاضر را با نام آب عجین کردن از سوی کارشناسان اقتصادی و سیاسی به معنی توجه کردن به این مایع حیاتی بیش از پیش است. آب از گذشته های بسیار دور تاریخ همچنان دارای اهمیت بسزایی بوده است.
رشد تمدن هایی نظیر بین النهرین، مصر و … از نمونه های بارزی هستند که در کنار رودخانه دجله و فرات و نیل به رشد و بالندگی رسیده است. به عبارت دیگر هر جا که آب وجود داشته، آبادانی هم رقم خورده و در نهایت رشد و تعالی در فرهنگ، اجتماع و اقتصاد هم به شکوفایی رسیده است.
یکی از مهمترین مواردی که بسیاری از استراتژیست ها به آن توجه دارند بحث آب و به موازات «بحران آب» و تبعاتی است که می تواند در اثر نبودش برای مردم، جامعه و حتی کشورهای همسایه فراهم کند.
باید دقت داشت که نیاز به آب مقوله ای نیست که دارای محدودیت زمانی و مکانی باشد و بتوان با مایعی دیگر در صدد جایگزین کردن کمبود و خلاء آن برآمد. ضمن آنکه براساس آمار موجود جمعیت جهان، جمعیت کشور و کلان شهرهای ما همچنان در حال روند صعودی و افزایشی است
و از طرفی منابع آب ما محدود، بارندگی های تقریبا یک سوم تا یک چهارم متوسط بارندگی دیگر نقاط جهان و متاسفانه آلوده شدن آب ها، چه سطحی و چه زیرزمینی در حال افزایش است.
براساس آمارهای موجود در وزارت نیرو و میانگین ۳۰ ساله، بارندگی سالانه ایران ۲۵۰ میلیمتر بوده است که همین آمار نشان دهنده اینست که بارش سالانه کشورمان نسبت به جهان که بیشتر از ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیمتر در سال است بسیار کمتر از حد متوسط بارندگی است.
در عین حال با روند صنعتی شدن در کشورها، به طور طبیعی پساب های صنعتی (شیمیایی) هم افزایش چشمگیری می یابد، فاضلاب ها به چاه ها و سفره های زیرزمینی نشت می کنند و پیامدش اپیدمی بیماری ها هم بیشتر می شود.
با توجه به نکات ذکر شده باید توجه خاصی به بخش آب داشت به نحوی که در برنامه چهارم توسعه به صراحت آمده است: دولت مکلف است نظر به جایگاه محوری آب در توسعه کشور،
منابع آب کشور را با نگرش مدیریت جامع و توامان عرضه و تقاضا در کل چرخه آب با رویکرد توسعه پایدار در واحدهای طبیعی حوزه های آبریز با لحاظ نمودن ارزش اقتصادی آب، آگاه سازی عمومی و مشارکت مردم به گونه ای برنامه ریزی و مدیریت نماید که هدف های زیر تحقق یابد:
– ارزش اقتصادی آب در هر یک از حوزه های آبریز، با لحاظ ارزش ذاتی و سرمایه گذاری برای بهره برداری، حفاظت و بازیافت در برنامه های بخش های مصرف منظور گردد. آیین نامه اجرایی این بند در طی سال اول برنامه تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
– برنامه های اجرایی مدیریت خشکسالی را تهیه و تدوین نماید.
– اجرای مفاد تبصره ۱ ماده ۱۰۶ و ۱۰۷ قانون برنامه سوم توسعه در طول اجرای برنامه چهارم توسعه و با اصلاح ساختار مصرف آب و استقرار نظام بهره برداری مناسب و با استفاده از روش های نوین آبیاری و کم آبیاری،
راندمان آبیاری و به تبع آن کارایی آب به ازای یک متر مکعب در طی برنامه ۲۵ درصد افزایش یافته و با اختصاص به محصولات با ارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن موجبات افزایش بهره وری آب را فراهم سازد.
– به منظور ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره های آب زیرزمینی در دشت های با تراز منفی، دولت مکلف است با تجهیز منابع مالی مورد نیاز و تمهیدات سازه ای و مدیریتی،
مجوزهای بهره برداری در این دشت ها را براساس مصرف معقول (موضوع ماده ۱۹ قانون توزیع عادلانه آب) که با روش های نوین آبیاری قابل دسترس است، اصلاح نماید به طوری که تا پایان برنامه چهارم تراز منفی سفره های آب زیرزمینی ۲۵ درصد بهبود یابد.
مجموعه موارد مذکور همگی از نیاز به اصلاح ساختار مصرف، ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره های آب زیرزمینی، استفاده درست در بهره برداری،
حفاظت و بازیافت در بخش های مصرف و … حکایت دارند که گویی کشورها در حال ورود به مبحثی جدید و حساس به نام “بحران آب” هستند.
سید جاس
م ساعدی در گفتگو با خبرنگار خانه ملت در پاسخ به این پرسش که وضعیت آب در شرایط فعلی و آینده را چگونه ارزیابی می کنید، می گوید: در دهه های اخیر و به ویژه در سال های پایانی قرن بیستم آب به عنوان موضوعی مهم کانون مباحثات و مذاکرات بین المللی قرار گرفته است. در سال های پیش مشکلات، مسایل و کمبودهای آب در مقیاس محلی مطرح بود،
اما در شرایط فعلی و از آن مهمتر در آینده این مشکلات در مقیاس های ملی، منطقه ای و حتی جهانی بروز خواهد کرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در ادامه می افزاید: در گذشته آب وجود داشت اما برای استحصال آن محدودیت تکنولوژی وجود داشت،
اما در حال حاضر اصولا آب اضافی برای توسعه وجود ندارد و مقدار آب تجدید شونده که هم اکنون کره زمین دریافت می کند معادل همان آبی است که هزاران سال پیش دریافت کرده و ثابت است و بنابراین به وضوع شاهد این موضوع هستیم که به دلیل خشکسالی های چند ساله اخیر،
کمبود میانگین بارندگی در کشور، افزایش مصرف سرانه آب و رشد جمعیت، بحران آب بسیار جدی و حاد است.
سید جاسم ساعدی در خصوص مقدار سرانه مصرف آب می گوید: باید توجه داشت مقدار سرانه مصرف آب، به شدت در حال افزایش است، دلیل این امر به افزایش سطح رفاه و به تبع آن تنوع نیازهای آبی مربوط می شود.
رئیس کمیسیون کشاورزی آب و منابع طبیعی یادآوری می کند: افزایش رفاه و وسایل و امکانات، آثار و تبعات منفی بسیاری را نیز به همراه آورده است که در راس آن تخریب،
ضایع شدن و آلودگی منابع آب و محیط زیست است و همین موجب شده تا در مدت ۴۵ سال گذشته از ۱۹۵۵ میلادی به بعد مصرف آب در سطح دنیا به بیش از سه برابر افزایش یابد.
بنابراین پر واضح است که راه برون رفت از بحران کمبود آب، در وهله اول اجرای مواد برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در مرحله بعد فرهنگ سازی در استفاده از آب و در پایان بوجود آمدن عزم ملی برای استفاده صحیح و درست از منابع آبی و در عین حال آلوده نکردن آن از طرف تمامی دستگاه ها، کارخانه ها، شرکت ها و حتی افراد و بکارگیری تجربه های کشورهای موفق در این زمینه است تا انشاالله مشکل بحران آب و بی آبی بر کشور و مردم عزیز ما سایه نیافکند.
با مصرف ۷۴ درصد آب تجدیدشونده ایران وارد مرحله بحران آب شد
ایسنا- «ایران با مصرف ۷۴ درصد آب تجدیدشونده خود در واقع وارد مرحله بحران آب شده است.»
محمد برشان، یک محقق در زمینه آب با بیان این مطلب،در خصوص بحران کم‌آبی در ایران گفت: «در حال حاضر هشت حوزه آبریز فرعی در کشور وجود دارد،
ایران کشوری خشک و نیمه‌خشک است و متوسط بارندگی سالانه در ایران ۲۵۰ میلی متر و در جهان بیش از ۸۰۰ میلیون است در حالی که متوسط میزان تبخیر سالانه در ایران ۲۱۰ میلیمتر و در جهان حدود ۷۰۰ میلی متر است.»وی افزود: «افزون بر این توزیع مکانی بارندگی نیز در کشور مناسب نیست و ۷۰ درصد بارندگی در فصل آبیاری صورت می‌گیرد و به آن معنی است که کشاورزی در ایران بدون ایجاد تاسیسات آبی و شبکه‌های آبیاری امکان‌پذیر نیست.»
برشان اظهار کرد: «هم اکنون از مجموع ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب استحصال شده در کشور حدود ۷۴ درصد با احداث سد و شبکه‌ها برداشت می‌شود که متوسط برداشت آب در جهان حدود ۵۵ درصد است و براساس شاخص‌های جهانی هر کشوری که بیش از ۴۰ درصد آب تجدیدشونده را مصرف کند وارد تنش آبی شده است و ایران با مصرف ۷۴ آب تجدیدشونده خود در واقع وارد مرحله بحران آب شده است.»
وی تصریح کرد: «مصرف آب در بخش کشاورزی در جهان ۶۰ درصد و در ایران ۹۳ درصد است. ۵۹ درصد اراضی کشاورزی ایران و ۱۶ درصد اراضی کشاورزی جهان نیاز به آبیاری دارند.
۸۹ درصد محصولات کشاورزی ایران و ۴۰ درصد محصولات کشاورزی جهان از اراضی آبی برداشت می‌شود و این در حالی است که میزان برداشت محصول از ارا
ممکن است متنی که در اینجا نوشته شده است کمی به هم ریخته باشد اما در فایل دانلودی مرتب می باشد
متن کامل را می توانید دانلود کنید چون فقط تکه هایی از متن این مقاله در این صفحه درج شده است(به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل مقاله
همراه با تمام ضمائم با فرمت ورد که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
تعداد صفحات :31
قیمت با تخفیف ویژه:4000
اگر نمیدانید چگونه خرید کنید اینجا کلیک نمایید
ایمیل پشتیبانی :alirezarahmatialireza@gmail.com
