25 ص
تیره سس (Cuscutaceae )
گیاهانی انگلی . یک ساله و یا چند ساله. غالبا بالا رونده و پیچان . معمولا بدون کلروفیل. ساقه ها توسط اندام های مکنده به میزبان چسبیده . بدون برگ به نظر میرسد. برگ ها به فلس های کوچک تقلیل یافته (تبدیل شده). گل ها نر ماده . منظم . کم و بیش گوشتی . معمولا دسته ای در گل آذین سر سان (بعضی اوقات چتری یا سنبله مانند). محوری و بدون گرزن مانند . کاسه و جام گل در قاعده لوله ای . مهمولا 5-4 لوبه . سفید . قرمز . گاهی زرد . پرچم ها 4-5 تایی . مساوی تعداد لوب های جام گل . روی گلبرگی متناوب با لوب های جام گل . فلس های گلبرگ نما بر روی لوله جام گل زیر هر پرچم رشد می کنند (دیده می شود) . تخمدان زبرین (فوقانی). دو خانه ای. هر خانه دارای دو تخمدان واژگون . خامه دوتایی یا به هم پیوسته . منفرد انتهایی . میوه کپسول .شکوفای سر پوشی (مجری) یا منظم . 1- 4 دانه ای . جنین فاقد لپه .
از این تیره جنس ()یا سس با حدود 22 گونه در ایران وجود دارد . همگی پارازیت هستند و بر روی گیاهان مختلف زراعی مثل یونجه . ریحان . سماق . اسپرس . داوودی. اسکنبیل . کلاه میر حسن . و خار شتر دیده می شود .
دوستان عزیز توجه فرمائید که موضوع مورد نظرما بیشتر بر روی سس یونجه زار ها و باغ ها خواهد بود .
مشخصات کلی سس:
سس گیاهی است یک ساله و انگلی با نام علمی (Cuscuta )از خانواده ( Cuscutaceae )که بعضی ها از آن به عنوان تنها عضو انگلی خانواده(Convolvulacrae )(پیچک) یاد می کنند .
سس یونجه :
رنگ رشته های این سس نارنجی مایل به زرد است.مهم ترین میزبان آن یونجه است . سس نه تنها طعم یونجه را به عنوان علوفه نامطلوب می سازد بلکه آن را تا حدی نیز سمی می نماید. در صورت کنترل ننمودن آن محصول از نظر کمی و کیفی کاهش یافته و عمر مزرعه کوتاه می شود . میزبان های دیگر این سس عبارتند از : چغندرقند. بعضی از سبزی های جالیز . شبدر قرمز . نخود سفید.
سسی که معمولا به علف های هرز کنار مزارع و جاده ها . به خصوص خارشتر میزند . از این نوع سس است.
سس درختی :
این سس شاید یکی از قوی ترین علف های هرز موجود در جهان باشد که ضخامت رشته های سبز رنگ و یا قرمز آن به 3 میلی متر می رسد . میزبان های این انگل را انواع درختان و درختچه ها تشکیل می دهندکه مهمترین آنها در ایران عبارتند از : مو . انار. مرکبات . زیتون . انواع درختان میوه . رز و سبزی ها نیز از دیگر میزبان های سس درختی به شمار می آیند .سس درختی در صورت کنترل ننمودن آن می تواند شاخه ها و یا درخت را کاملاخشک نماید.
کنترل سس
1- توصیه های عمومی :
- استفاده ار بذر سس گیری شده هنگام کاشت محصول
- در صورت استفاده ار کود حیوانی باید حتما از نوع پوسیده آن استفاده شود تا اگر به بذر سس آلوده باشد از میان برود .
- علف های هرز واسطه مناسبی برای اتصال سس به محصول می باشند لذا کنترل علف های هرز و باغ یکی از بهترین راه های مبارزه با سس می باشد .
- از تعلیف دام در محل های آلوده به سس بذر نشته خودداری شود زیرا این بذر ها می توانند توسط فضولات دام به مناطق دیگری انتقال یابند .
- سس را قبل از به بذر نشستن به هر طرق ممکن نابود نمایید:مکانیکی.شیمیایی. سوزانیدن و غیره . زیرا همین بذرها خاک را برای سال آینده آلوده می سازند .
- هر قطعه از رشته های سس در طول فصل بهار و تابستان به تنهایی می تواند رشد کرده و آلودگی ایجاد نماید.لذا به هنگام مبارزه مکانیکی کلیه سس های کنده شده باید در جایی به دور از محصول جمع آوری و روی آن نیز خاک ریخته شود . یا بهتر این که سوزانیده شوند تا بذرهای موجود نیز از میان بروند.
- ایجاد تناوب زراعی در زمین های آلوده به سس با کاشت محصولات مقاوم مانند: گندم . جو . ذرت و یا سویا .
- شخم عمیق بذر های جدبد سس را به عمق خاک می برد و از جوانه زدن آنها جلوگیری به عمل می آورد.زمین های که به این منظور شخم زده می شوندباید تا چندین سال بعد شخم عمیق زده نشوند تا از بالا آمدن بذور دفن شده جلوگیری به عمل آید . البته این عمل باعث می شود تعدادی از بذرهای دفن شده در عمق خاک نیز به سطح آورده شوند برای مبارزه با این بذور تیلر و یا شخم کم عمق در بهار جوانه های سس را نابود می سازد .
علف های هرز
