« اختیارات بدیعى» تنها اثر باقیمانده از على بن حسین انصارى شیرازى( 729- 806 ق) مشهور به حاج زین العطار یا زین الدین عطار است.کتاب اختیارات بدیعى یکى از مراجع معتبر و مهم عطاران زمان خود بوده به گونه اى که حتى حکیم مؤمن در کتاب تحفة المؤمنین که در مذمت این کتاب سطورى چند نگاشته از ذکر این مطلب خوددارى نکرده است.
حاج زین العطار از آثار اطباى پیش از خود، چه کسانى که در کتاب خود به شرح داروها پرداختهاند و چه کسانى که قبل از وى کتابى خاص در این زمینه داشتهاند سود جسته است؛ البته این کتابها یا ترجمه آثار پزشکان یونانى و یا کتب نویسندگان ایرانى بوده است. تقریباً در متن کتاب از نظرات متجاوز از سى طبیب استفاده کرده است، اما از دو اثر که احتمالاً آنها را با مبناى کتاب خود قرار داده بسیار سود جسته است، گاهى عقیده یکى را بر دیگرى رجحان داده و زمانى نظر هر دو مؤلف را رد کرده و عقیده شخصى خود را ابراز داشته است. این دو مأخذ یکى کتاب جامع و دیگرى کتاب منهاج است. همچنین در این اثر نام جالینوس و دیسقوریدوس زیاد برده شد و از کتب آنها مسلماً غیرمستقیم استفاده یشده است.
براساس گفتار مولف این کتاب مشتمل بر مقدمه و دو مقاله در داروهای مفرده و مرکبه میباشد، گرچه در بعضی نسخ خطی جداولی مربوط به نام‌های داروهای مفرده نیز وجود دارد. همانطور که از کلمه اختیارات که در عنوان کتاب است بر می‌آید، این کتاب شرحی گزیده و مختصر در مورد داروهایمفرده و مرکبه است و نویسنده سعی کرده این مسئله را در شرح داروهای مختلف بر حسب اهمیت آنان رعایت نماید.
در مقاله اول نویسنده داروهای مفرده را برحسب نام‌های متداول که اغلب به زبان عربی یا معرب می‌باشند به ترتیب حروف الفبا یکایک ذکر نموده و شرح مختصری راجع به خواص دارویی آنان داده است، در مقاله دوم داروهای ترکیبی را براساس شکل دارویی و فواید درمانی شرح داده است. در اغلب موارد نیز نام کاشف اثر دارویی مفرده و مبتکر داروی مرکبه ذکر شده است که نشان دهنده حفظ و رعایت صدق گفتار و پرهیز از نسبت دادن یافته‌های دیگران به خود توسط نویسنده است. سنتی که در کتاب‌های فارسی بعد از وی به تدریج کم‌رنگ میشود.
در اینجا می توانید دو نسخه ارزشمند از این کتاب را دانلود کنید. نسخه اول کامل است و نسخه دوم قسمت ترکیبات را ندارد و چند صفحه افتادگی دارد اما مصور است و دارای نقاشی های بسیار زیبا و رنگی است و از این جهت خیلی با ارزش است.
دانلود نسخه خطی و نایاب کتاب ارزشمند اختیارات بدیعی در علم طب + نسخه مصور و نایاب این کتاب
