دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
شهرستان قوچان در فاصله 130 کیلومتری مشهد مقدس و در مسیر جاده آسیایی و شمال شرقی کشور قرار دارد و محدوده آن از شمال به درگز و کشور ترکمنستان و از جنوب به نیشابور و از شرق به چناران و از غرب به فاروج منتهی می گردد و از معبر گمرک باجگیران به کشورهای آسیای میانه متصل می گردد و دارای 28 کیلومتر مرز بین المللی با کشور ترکمنستان می باشد و ارتفاع آن از سطح دریا 1350 متر و با قرار گرفتن در بین ارتفاعات هزار مسجد و آلا داغ دارای آب و هوای معتدل و سرد می باشد.
قدمت قوچان به حدود 250 سال پیش از میلاد بر می گردد. از صدر اسلام تا اوایل تسلط قوم مغول به اسامی آساآک ،آشاک، آرسکا، استوا، خوجان، خبوشان یاد شده است و سلسله اشکانی از 256 سال قبل از میلاد تا 224 میلادی بر ایران حکومت داشته اند . اولین پایتختش در حوالی قوچان امروز بوده است .
شهر قوچان در زلزله پیاپی سالهای 1311و 1312 ه.ق. در هم ریخت و سیل 1355 ه.ش. نیز زخم دیگری بر سینه مردمان مقاوم و صبور این خطه وارد آورد و خانه های شهر قدیم (قوچان عتیق) را به آوار تبدیل کرد که در همان سالهای وقوع زلزله ، شجاع الدوله محمد ناصر خان پس از تهیه زمین در حدود 12 کیلومتری شهر مخروبه مکانی را برای ایجاد شهر جدید در نظر گرفت.
دشت قوچان و حوزه رود اترک در مجاورت ارتفاعات هزار مسجد، شاهجهان ، عامل مهمی در پیدایش تمدنهای پیشرفته حداقل در هزاره چهارم قبل از میلاد و پس از آن بوده و بدلیل اقلیم مناسب و خاک حاصلخیز از گذشته های دور تا به امروز مورد سکونت قرار گرفته است و بدلیل موقعیت جغرافیایی آن در مسیر جاده آسیایی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه از معبر گمرک باجگیران همیشه مورد توجه بوده است.
شهر قوچان بدلیل موقعیت تاریخی از جمله دارا بودن 140 اثر تاریخی و داشتن 32 اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی و 20 منطقه جذاب گردشگری و موقعیت خاص آن از گذشته مورد توجه بوده و عالمان ،عارفان ،شعراء ، هنرمندان و پهلوانان و سرداران صاحب نامی همچون ابولقاسم قشیری، نوعی خبوشانی، آقانجفی قوچانی ، عزیزالله عطاردی ، علی اکبر اسماعیلی قوچانی ، سردار شهید یوسف کلاهدوز ، پهلوانان صحرایی و بهادری و ... بوده است.
تاریخ
دائرةالمعارف مصاحب در مورد تاریخ قوچان چنین گزارش می‌دهد:
"شهر قوچان (جمعیت ۲۹.۱۳۳، سرشماری ۱۳۴۵ش)، مرکز شهرستان قوچان، شمال استان نهم (خراسان) ۱۴۸ کیلومتری شمال غرب مشهد. بنای شهر فعلی از ۱۳۱۳ق است. شهر قوچان را با شهر باستانی اشک یا ارسکه مطابق دانسته‌اند. در کتب جغرافیائی نویسندگان اسلامی نامش را خبوشان و خوجان ضبط کرده‌اند، و ناحیه قوچان را استوا نامیده و سرزمین بسیار حاصلخیز آن را ستوده‌اند. در زمان یاقوت این ناحیه ۹۳ آبادی داشته و او استوا را «آفتاب‌گیر» معنی کرده است. به گفته حمدالله مستوفی، در زمان وی (قرن ۸ ق)، نام استوا اگر چه در دفاتر مالیاتی به کار می‌رفته، نزد مردم رواجی نداشته است. همو حاصلخیزی دشت اطراف قوچان را ستوده است، و گوید هولاکوخان مغول شهر را تجدید بنا کرد (قرن ۷ق)، و نواده او ارغون‌خان (سلطنتش ۶۸۳-۶۹۰ق) بر وسعت شهر افزود. غازان‌خان، از سلاطین ایلخانی ایران، در هنگام حکومت خود بر خراسان، یک معبد بودائی در قوچان ساخت. شاه عباس اول صفوی یکی از طوایف کرد را (زغفرانلو) در قوچان سکنی داد. بر تپه‌ای نزدیک قوچان، که بعدها به نادرتپه موسوم شد، نادرشاه به قتل رسید (۱۱۶۰ق). نادرشاه، پس از جنگ بخارا، چند ورق از قرآنی را که به خط غیاث‌الدین بایسنقر و در سمرقند (یا در شهر سبز، یعنی کش) مخزون بود به قوچان آورد، و بعدها ناصرالدین شاه قاجار دو ورق از آن را به موزه تهران منتقل کرد (۱۳۰۰ یا ۱۳۰۱ق). قوچان از زلزله‌های سالهای ۱۸۵۲، ۱۸۷۱، ۱۸۹۳، و ۱۸۹۵ (۱۳۱۲ق) سخت آسیب دید، و گفته‌اند که در زلزله سال ۱۸۹۳ از سکنه شهر دوازده‌هزار تن تلف شدند، و حدود ده‌هزار تن باقی‌ماندند. شهر جدید قوچان پس از زلزله سال ۱۸۹۵ در حدود ده کیلومتری شهر ویران شده بنا شد".
پیش از اسلام
در نوشته‌های تاریخی آمده است: آساک نام شهری بود از دهستان یا کوهستان خراسان همانجا که پارت نامیده می‌شود و بانی آن اشک اول بوده است. ایزید ور خاراکی معتقد است که قدیمی ترین پایتخت پارتها در محلی به نام استاکا یا ارسکا در منطقه قوچان کنونی بوده بعد از نام آساک و ارسکا از استو و استوا نام برده شده است.
بعضی بر این عقیده‌اند که محل اقامت خانواده اشکانی در آساک بود و این اسم از آنجا آمده و به اشاک و ارشک و اشک و اشکانیان تبدیل شده است. داریوش بزرگ در کتیبه خود پارت رزا با زرنکا و هرات و سارگارتی که در کویر لوت واقع بود با گرگان ارتباط می‌دهد طول این ولایت از مغرب به مشرق ۴۸۰ کیلومتر و عرض آن ۲۰۰ کیلومتر و سطح پارت اصلی ۹۶۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت داشته است. سه رشته کوه این ناحیه را در میان گرفته است. دامان کوه یا کوههای اکراد که دامنه اش به سمت کویر خوارزم کشیده می‌شود «در حقیقت سلسله جبال شمالی» دیگری آلاداغ و میرابی در وسط به اسم کوههای جغتای یا کوههای جوین در جنوب ادامه دارد.
اشک نخستین بار در شهر آساک و حدود قوچان فعلی، پادشاهی خود را اعلام کرد. نیلسون دوبوار می‌نویسد اندراگوراس که از قبل انطیوکوس دوم بر پارتیا حکومت می‌کرد در این کشمش مقتول و ظاهراً ارساسیس در شهری به نام آساک که در نزدیکی قوچان در وادی اترک واقع بود تاج شاهی بر سر نهاد. هو فمان حدس زده است که آتش جاودانی شهر آساک در ایالت آستائوین که ارشک موسس سلسله اشکانی در حضور آن به تخت شاهی نشست با آتش آذر برزین مهر مطابقت دارد زیرا مکان این آتش در عهد ساسانیان نزدیک شهر آساک بوده است. در استاد (یکی از توابع قوچان) کنونی که بنا به روایت مردم محل به واسطه داشتن کارهای دستی و هنر به وسیله خسرو پرویز نام استاد بر آنها نهاده شده است و مقدسی در حسن التقاسیم به ذکر هنر دستی آنان نیز اشارت کرده محلی به نام آتشگاه وجود دارد که وجود خاکسترهای زیاد این موضوع را تایید می‌کند و باید تحقیق اساسی و همه‌جانبه به عمل آید زیرا امکان دارد همان محل آتشکده معروف باشد که قدمت زمان، آثار آن را از بین برده است. الفروفن گوتشمید، آستاونه که شهر قوچان را نیز شامل است یکی از ساتراپهای هیجده گانه دوره اشکانی می‌داند و خبوشان فعلی را یکی از شهرهای آن بشمار می‌آورد. در همین شهر بود که قبیله پرتی ارشاک را در سال ۲۴۹ ق. م به شاهی برگزیدند.
پس از اسلام
خبوشان شهر کوچکی از ناحیه نیشابور و آن قصبه که ده استو می‌باشد. (دائره العمارف اسلامیه) در احسن التقاسیم فی معرفه لاقالیم مقدسی جغرافیدان مراکشی نیز استو و خبوشان آمده است که خبوشان را کوچکتر از استوذکر می‌کند و سپس نام قوچان می‌آید که بعد از آنها سومین مرکز حکومت را تشکیل می‌دهد. در دائرةالمعارف اسلامیه که توحدی نیز به آن استناد کرده است گفته شد که شهر قوچان در زمان امیر تیمور و ایلها و کوچها به وجود آمد و با درست کردن شهر، کردها را در آنجا اسکان دادند و شهر کهنه درست شد. رشید الدین تلفظ این شهر را به مغولها نسبت می‌دهد و می‌گوید لغت قوچان مغولی است. بار تولد مستشرق روسی می‌نویسد: قوچان در قرون وسطی به اسم خبوشان نامیده می‌شد؛ و در قرن دهم میلادی شهر قوچان مهمترین ناحیه بلاد استوا بود و استوا مطابق با استاسنه یا آستاسنه است. توحدی معتقد است کلمه قوچان را اولین بار قائم مقام در گزارش‌های خود به فتحلیشاه آورده است. در این جابجایی‌ها انتقال میراث فرهنگی به خصوص تغییر زبان در لغات نیز مشاهده می‌شود. استوئن میراث دار زبان پارسی است و بر این میراث داری نیز پای فشرده است و زبان خود را محفوظ داشته. در این تهاجم فرهنگی متأسفانه خبوشان زبان خود را از دست داده شهر در اختیار کردها قرار گرفته و زبان حکومت نیز کردی شده است ولی پس از چندی به فارسی گراییده و باز می‌خوانیم که در یکی از این تهاجمات بی امان مورخ و یا مسافری که در زمان کوچها به قوچان مراجعه کرده است می‌نویسد: مردم قوچان کرد و ترک وعده کمی فارسی زبان و به دل نزدیکند. البته پس از گذشت زمان فرهنگ شهری در میزبانان اثر می‌کند و موقعیتهایی پیش می‌آید که حتی زبان مادری را نیز از دست می‌دهند و کوچهای پس از سال ۱۳۵۷ نشان دهنده این واقعیت تاریخی است که نسل سوم زبان مادری خود را از دست داده‌اند. با تمام این تفاصیل و تغییر زبان مردم این حوزه با اتحاد و اتفاق توانسته‌اند جلوی هجوم سیل آسا و خانمان بر انداز اقوام مختلف را بگیرند و در این راه که حفظ ملیت و وطن می‌باشد چون سدی پای بر جای مانده‌اند.
ای بسا کرد و ترک همزبان ای بسا دو ترک چون بیگانگان پس زبان همدلی خود دیگر است همدلی از همزبانی بهتر است
شاه عباس بزرگ صفوی (۹۹۶-۱۰۳۸ هـ. ق) برای جلوگیری از تاخت و تاز ازبکان به خاور ایران، گروه‌هایی از ایلات کرد باختر ایران از جمله ایل زعفرانلو را به قوچان کوچ داد. در سفری که نادر شاه افشار به سمرقند و بخارا کرد، چندین صفحه قرآنی را که به خط غیاث الدین بایسنقر نگاشته شده است و در آرامگاه تیمورلنگ جای داشت، به قوچان آورد. بعدها به دستور ناصرالدین شاه قاجار، دو برگ از آن، به موزه تهران منتقل شد.
وجه تسمیه نام قوچان
در مورد وجه تسمیه این شهر روایات مختلفی بیان شده است و هر کس بر اساس اسناد یا آگاهیهای داشته در مورد علت نام گذاری نظراتی را بیان نموده است که در اینجا به چند مورد از این روایت اشاره می شود.
شامل 30 صفحه فایل word قابل ویرایش
