تحقیق در مورد خصوصیات گیاه برنج

اختصاصی از فی بوو تحقیق در مورد خصوصیات گیاه برنج دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:26

 فهرست مطالب

مقدمه

خصوصیات گیاه‌شناسی

تاریخچه

مشخصات گیاه شناسی

شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار

کودهای مناسب برای شالیزار

کودهای سبز

دامی

کود

کودهای شیمیایی

فسفر

پتاس

آفات برنج

عوامل مهم کاهش دهنده محصول

آفات

آفات در مزارع

روشهای مختلف کشت برنج

خزانه و شرایط آن

نشاء کاری برنج

عملیات داشت

آبیاری

عملیات برداشت

مقدمه

واژه شلتوک از کلمه هندی چلتو (chalto ) گرفته شده و در زبان انگلیسی به شلتوک (دانه برنج همراه با پوست آن) Rice Paddy گفته می شود. نام برنج از زبان هندی گرفته شده که به آن Ariai   می گویند.

در زبان انگلیسی به برنج Rice  گفته می شود که همان نام عمومی برنج است. در زبان فرانسه  Riz ، در زبان ایتالیایی Rizo ، روسی Ris  و در زبان المانی Ries  می گویند. نام علمی آن Oryza  Satival  می باشد. در استان گیلان به برنج « بج» ( Bej ) به خوشه ان « ورزه » ( Vorze  ) و به شلتوک آن « جو» گفته می

خصوصیات گیاه‌شناسی:

برنج با نام علمی Oryza Sativa از تیرة Gramineae  گیاهی است یکساله و علفی به طول  1 متر با برگهای کشیده و غلافی و نوک تیز و گل آذین به شکل سنبله بوده و دانه‌ها دارای یک پوشش قهوه‌ای رنگی به نام سبوس می‌باشد.

زیستگاه: این گیاه بومی جنوب شرقی آسیا بوده ولی در کشورهایی مثل چین، ژاپن، هیمالیا و کانادا گسترش یافته است وهمچنین در مناطق تروپیکال رشد می‌کند.

تاریخچه:

برنج به عنوان یک محصول غذایی مهم در سراسر جهان محسوب می‌شود تا آنجایی که بیش از  غذای جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. در کشورهای آسیایی بیش از 9.% از مردمان از برنح به عنوان یک غذای اصلی استفاده می‌کنند. از آب برنج برای شستشوی زخم، اسهال خونی، ورم معده و روده استفاده می‌کردند و همچنین از دمکردة ریشه و ساقه زیرزمینی برنج در افزایش ترشح  ادرار و دفع سموم از بدن استفاده می‌شود و خوردن سبوس برنج در کشورهای چینی به عنوان ماده ضد پیری است.

مشخصات گیاه شناسی

           برنج نباتی است از تیره غلات از جنس Oriza  که گونه آن Sativa  است. گیاهی است یکساله دارای ریشه های افشان و قوی که عمیق نبوده و معمولا در لایه فوقانی خاک تا عمق 20 الی 25 سانتی متر قرار می گیرند. سازگاری ریشه برنج در زمین هایی است که اکسیژن آن کم است زیرا ریشه نیازی به اکسیژن هوا ندارد و از اکسیژن محلول استفاده می نماید. ریشه تا زمان تشکیل پانیکول ( خوشه رفتن ) حداکثر رشد را می نماید.

همچنین برگ ها دارای پهنک باریک و بلند در بعضی انواع مانند O.Sativa کرک دار و در O.glaberrima  بی کرک هستند. زبانک (لیگول ) در برنج نسبتا بلند هستند. تعداد برگ روی ساقه در انواع مختلف برنج، متفاوت و به شرح زیر است:

در انواع زود رس در روی هر ساقه 14 الی 15 برگ ( چمپا و غریب ).

در انواع متوسط زود رس حدود 16 الی 17 برگ ( سرد چمپا )

دانلود مقاله شناخت خصوصیات مرفولوژیکی و ژنتیکی جنس صنوبر و کاربرد

اختصاصی از فی بوو دانلود مقاله شناخت خصوصیات مرفولوژیکی و ژنتیکی جنس صنوبر و کاربرد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شناخت خصوصیات مرفولوژیکی و ژنتیکی جنس صنوبر و کاربرد
آن در مناطق مختلف رویشی ایران

مقدمه و هدف
افزایش جمعیت کشور و نیاز روز افزون به چوب و فرآوره های مختلف آن، کمبود عرصه های جنگلی و محدودیت بهره برداری از آنها به دلیل اینکه دیگر جنگلهای طبیعی توان تامین چوب مورد نیاز جامعه امروز را ندارند و نیز جنگلها دارای نقش های بسیار ارزشمند و منحصر به فرد و غیرقابل جایگزین زیست محیطی هستند که بهره برداری بی رویه از آن ضمن نابودی این منابع مهم، نسلهای آینده را نیز در استفاده از جنگل های طبیعی و منافع آب و خاک با مشکلات جدی مواجه می سازد، لذا به منظور تامین چوب مورد نیاز جامعه جنگل کاری با گونه های سریع الرشد در خارج از عرصه جنگلهای طبیعی امری ضروری می باشد. از میان درختان سریع الرشد صنوبرها به دلیل ویژگی های طبیعی منحصر به فردی نظیر امکان کشت آنها در شرایط اقلیمی مختلف کشور، قابلیت کشت آنها در سطوح کوچک، بزرگ تک درخت، توده ای، ردیفی، بادشکن، سهولت تکثیر، امکان کشت توام آنها با محصولات کشاورزی، قابلیت استفاده برگهای آن در تغذیه دام، امکان بهره برداری از ارقام مختلف صنوبر در دوره های زمانی کوتاه مدت و غیره، همواره مورد توجه روستائیان و سایر تولید کنندگان چوب و صاحبان صنایع مختلف چوبی بوده است.
برنامه ریزی ها و تلاش هایی که در راستای تولید هر چه بیشتر چوب صورت می گیرد ضمن معرفی ارقام پرمحصول و مقاوم برای مناطق آب و هوایی مختلف، بایستی بتوان حداکثر تولید را با کیفیت مطلوب در حداقل زمان از واحد سطح به دست آورد تا بخشی از نیازهای چوبی جامعه از این طریق برطرف گردد و هدف اصلی از اجرای این طرح نیز معرفی ارقام پرمحصول و مقاوم در شرایط اقلیمی و آب و هوایی مختلف بوده است.

فصل دوم
کلیاتی راجع به گونه صنوبر

کلیاتی راجع به گونه صنوبر
2 . 1 ) رده بندی صنوبرها
گونه صنوبر و بیدها از خانواده سالیکاسه (salixacea) و جنس صنوبر را پوپولوس (populus) می نامند.
در این خانواده گلها تقریباً همیشه دو پایه دم گربه ای شکل و معمولاً در بهار و قبل از باز شدن برگها ظاهر می شوند. پیرامون این گلها بدون کاسه و جام می باشد و اگر هم کاسه و جامی دارا شوند. بسیار ناچیزند. تخمدان از 4 – 2 مادگی شکوفا تشکیل شده که به وسیله شکافهایی در موقع رسیدن میوه باز و بذرها به خارج پراکنده می شوند. این بذرهای کوچک از کرکهای سفید رنگی شبیه پنبه پوشیده شده و خیلی زود جوانه می زند برگهای درختان این خانواده ساده و به شکل مارپیچ و با زاویه انحراف 5/2 بر روی شاخه ها قرار گرفته اما در جنس صنوبر برگها اشکال مختلفی پیدا می کنند و بسته به رده صنوبر و یا بسته به اینکه روی شاخه های بلند یا شاخه های کوتاه یک درخت روییده باشند و یا در بالا یا پایین شاخه باشند، شکل آنها کم و بیش فرق می کند. برگهای شاخه های کوتاه و لاغر ( شاخه های کوتاه و لاغر فقط روی درختان مسن و یا درختان ضعیف ظاهر می شوند) معمولاً کوچکتر و بریدگی شکاف آنها نیز کمتر است و در بهار زودتر ظاهر می شوند. برگهای شاخه های بلند و قوی ( که به ساقه نهالهای یک ساله و ریشه جوشها و شاخه های بلند اطلاق می شوند ) بزرگتر و شکاف بریدگی عمیق تری دارند. این برگها را در تشخیص گونه های مختلف صنوبر از یکدیگر به کار می برند.
صنوبر از درختانی است که غالباً دارای قدی بلند با شاخه های گرد و یا گوشه دار و برگهای آن در فصل زمستان خزان می کنند. پوست آنها ترکدار ( لااقل پوست پایه های مسن تر ترکدار می شود ) و جوانه ها با فلس هایی پوشیده شده و غالباً صمغ دار می باشند. این درختان نور آفتاب را دوست دارند (نورپسند) و در زمنی های پست و مرطوب می رویند. طغیانهای زمستانی را تا مدتی تحمل می کنند اما در مقابل آب راکد حساسیت دارند و به ندرت در خاکهای ترش و توربی دیده می شوند.
صنوبر در مناطق سرد معتدل نیمکره شمالی است و تاهیمالیا و شمال افریقا و حتی گروههای رده تورانگاه به منطقه جنوبی تر رفته و بالاخره تا مکزیک پراکنده شده.
جنس صنوبر دارای گونه های زیادی است ( بیش از 50 گونه) که بیشتر آنها دو رگهایی به وجود آورده و غالباً این دو رگها هم با یکدیگر ، دورگهای دیگری را به وجود آورده اند و به دلیل وجود همین دو رگهای زیاد و همچنین فرم های باغی و دست کاشت آن ( گونه های زیادی از صنوبر دارای فرم های دست کاشت و باغی هستند ) تشخیص صنوبرها مشکل است و در اینجا رده بندی و مشخصات بعضی از گونه ها اجمالاً شرح داده می شود، به طوری که اشاره شد صنوبرها را به 5 رده تقسیم نموده اند:
1 ) رده تورانگا section Turanga Bunga
2 ) رده لوسه section Leuce Duby
3 ) رده ایکروس section Aigeiros Duby
4 ) رده تاکاماهاکا section Tacamahaca Spach
5 ) رده لوکوئیدس section Leucoides Spach
بخش لوسه توسط گروه Dode به دو زیر بخش تقسیم شده است :
1 ) Albidae ( کمبوده ها و سپیدار )
2 ) Terpidae ( صنوبرهای لرزان )
بیشتر کبوده های ایران populus alba و همچنین سپیدار populus caspica مربوط به زیر بخش Albidae می باشند.
2 . 2 ) خصوصیات مرفولوژیکی
درختان یک گونه با توجه به تفاوت های ژنتیکی، رویشگاه ها و شرایط اکولوژیکی مختلف تفاوت های ظاهری زیادی را از همدیگر نشان می دهند. به گونه ای که حتی در درختان همسال از یک کلن صنوبر نیز این تغییرات به دلایلی همچون میزان بهره مندی از نور خورشید و آب وجود دارد. از سوی دیگر، درختان در طول حیات خود با تغییرات زیادی از نظر رویش قطری، ارتفاعی و حجمی مواجه هستند. جهت بررسسی چگونگی این تغییرات اغلب این مشخصه ها یا سن مورد بررسی قرار می گیرند، ولی با توجه به عدم گنجانده شدن تعیین سن در این بررسی مشخصه ها با یکدیگر و به خصوص با قطر برابر سینه مورد بررسی قرار می گیرند. به علاوه یک رشته از فرمولها و ضرایب همچون ضریب شکل، ضریب کاهش قطری، ضریب قد کشیدگی و خصوصیات ظاهری درخت همچون وضعیت شاخه بندی، تاج پوشش، شکل تنه و غیره وجود دارند که می توانند در تعیین ساختار ظاهری درختان و مقایسه آنها به کار گرفته شوند.
همزمان با ، این بررسی و با قطع و اندازه گیری بیش از 100 اصله درخت از هر یک از دو گونه کبوده و شالک جدول حجم دو گونه تهیه شد. مجموعه اطلاعات جمع آوری شده در این مرحله دیگر اطلاعات مورد نیاز ( همچون قطر در ارتفاعات نسبی 1/0 ، 3/0 ، 5/0 ، 7/0 ، 9/0 ارتفاع کل ) پس از جمع آوری و دسته بندی، کدگذاری شده و با استفاده از نرم افزار " SPSS" پردازش و مورد ارزیابی و مقایسه قرا می گیرند. در این مورد گفتنی است که:
- پردازش اطلاعات و تعیین مشخصه های مورد نظر برای هر یک از دو گونه کبوده و شالک به طور مجزا صورت می گیرد تا امکان مقایسه دو گونه فوق با یکدیگر فراهم شود.
- پس از تعیین مشخصه های موردنظر، رابطه هر یک از مشخصه ها با قطر برابر سینه مورد ارزیابی قرار گرفته و در قالب یک رابطه معرفی می گردند.
2 . 3 ) خصوصیات ژنتیکی
2 . 3 . 1 ) کلیاتی در مورد اصلاح نباتات
علم و هنر تغییر و اصلاح ترکیب ژنتیکی گیاهان را که برای افزایش بازده اقتصادی آنها صورت می گیرد اصلاح یا به نژادی می گویند ( طباطبایی و جعفر مفید آبادی ) منظور از هنر این است که اصلاحگر قادر به مشاهده و تشخیص اختلافات موجود در بین گیاهان باشد و بتواند بهترین نوع والدین را مورد گزینش قرار دهد. روش های اصلاح درختان جنگلی را می توان براساس متدهای ژنتیکی که جهت تولید تنوع ژنتیکی در فرم های ثابت گیاهی به کار گرفته می شود را به سه روش تقسیم نمود:
1 ) اصلاح از طریق انتخاب
2 ) اصلاح از طریق دو رگ گیری ( تلاقی)
3 ) اصلاح از طریق جهش
قبل از توضیح هر کدام از موارد بالا ابتدا به تعریفی از لکن می پردازیم :
لکن به مجموعه موجودات تکثیر شده به روش غیرجنسی که به لحاظ کلیه خصوصیات ژنتیکی و مورنولوژیکی ( مربوط به ظاهر ) یکسان باشند می گویند.
اصلاح از طریق انتخاب
اصلاح از طریق انتخاب اولین گام در راه اصلاح درختان جنگلی است. برای اینکه بتوان اصلاح از طریق انتخاب را با موفقیت انجام داد. اصلاحگر باید ماده اولیه ای در اختیار داشته باشد که از داخل آن بتواند فرم هایی را یافته و انتخاب نماید که با اهداف اصلاحی او مطابقت داشته باشند. چنین مواد اولیه ای می تواند واریته های (اکوتیپ) گونه های موجودر در مناطق موردنظر باشند. این گونه اکوتیپ ها حاوی تعداد زیادی ژنوتیپ با محتوای ارثی مختلف بوده و به دلیل دارا بودن تعداد زیادی ژنوتیپ، توانایی انطباق با شرایط متغیر محل انتشاریشان را دارند. این وریته ها می توانند به عنوان ماده ای اولیه اصلاحی پردازش مورد استفاده قرار بگیرند ( هنر نژاد، 1372 ).
اصلاح از طریق دو رگ گیری
دومین گام در راه اصلاح درختان دو رگ گیری می باشد. در این روش تلاقی ژنوتیپ های مختلف یک گونه ی گیاهی و یا گونه های مجزای یک جنس تنوع ژنتیکی جدیدی برای ادامه تحقیق اهداف اصلاحی را فراهم می آورد. تلاقی بین ژنوتیپ های مختلف در کی گونه و گونه های مجزا اثرات مهمی در اصلاح نباتات به صورت زیر دارد:
الف ) با ترکیب جدید ژن ها، صفاتی که توسط این ژن ها کنترل می گردد نیز ترکیبات جدید را به وجود خواهد آورد به این ترتیب خصوصیات ارزشمندی که در والدین مختلف وجود دارد می تواند در یک ژنوتیپ جدید تلفیق وبا روش های اصلاح نباتی تثبیت گردند.
ب ) این ژنوتیپ ها در اثر دو رگ گیری می توانند در نسل های بعدی ژنوتیپ هایی با صفات جدید به وجود آورند که تا کنون در هر دو والدین ناشناخته بوده است. این صفات در اثر همکاری ژن هایی ظاهر می گردند که از والدین به نتایج رسیده است. صفات جدید از نظر علم اصلاح نباتات قابل تثبیت می باشد.
ج ) پس از دو رگ گیری گیاهانی با تغییرات کمی و یا کیفی صفات ظاهر می گردند. این گیاهان می توانند از هیبرید والدینی که دارای یک صفت بسیار مطلوب و یا بسیار نامطلوب هستند به وجود آیند ژنوتیپ هایی با وضعیت حد وسط صفات مطلوب یا نامطلوب نیز به وجود می آیند. به طور معمول یک دو رگ خصوصیات متوسط بین والدین را ظاهر می کند. اگرچه در مواردی نیز دیده شده است که یک دو رگ تنها ویژگی مطلوب یکی از والدین را با خود حمل می کند و حالت متوسط را نشان نمی دهد.
در بعضی از موارد نیز عمل تلاقی به ظهور افراد و نادر منجر می شود که ویژگی های خارج از محدوده گونه والدینی دارند. چنین افرادی بسیار قابل توجه بوده و ارزش ژنتیکی زیادی دارند. (کیان مهر، 1360)
دو رگ گیری مصنوعی می تواند امکان آمیزش گونه ها و افرادی را فراهم آورد که به طور معمول تلاقی بین آنها ممکن نیست. گیاهان دو رگه در بسیاری از گیاهان به طور طبیعی به وجود می آیند. استفاده از هیبریدگیری به عنوان یک روش اصلاحی به ویژه در دو رگ گیری بین گونه ای و بین جنسی به راحتی میسر نیست و اغلب با مشکل ناسازگاری همراه است. ( 1990 – Demerilt ) ابتدا روش های دو رگ گیری را توضیح داده و در ادامه دلایل ناسازگاری مورد بررسی قرار می گیرد.
روش های دو رگ گیری
روش های دو رگ گیری را به دو دسته زیر تقسیم بندی نموده اند:
1 ) دو رگ گیری طبیعی
2 ) دو رگ گیری مصنوعی

دو رگ گیری طبیعی
دو رگ گیری های طبیعی در مقیاس وسیع در مورد درختان جنگلی به اجرا در نیامده اند و تنها در بعضی از جنس ها نظیر بید، صنوبر و اکالیپتوس گزارش شده است. دو رگ گیری طبیعی زمانی ایجاد می شوند که گونه ها به عنوان گونه غیربوی در آربراتوم کنار هم رویانیده می شوند که نظیر آن در طبیعت هرگز اتفاق نمی افتد. دو رگه گیری در طبیعت به ندرت به وقوع می پیوندد ولی زمانی که به وقوع بپیوندند بسته به اینکه چگونه صفات والدین با هم ترکیب شده باشند دو رگه ها ممکن است دارای تغییرات مبهم و قابل توجهی باشند ( جعفری مفید آبادی و طبائی عقدایی، 1380 )
دو رگ گیری مصنوعی
شیوه های دو رگه گیری که در گلخانه انجام می شود شیوه کشت شاخه های گلراره گل ماده ( ولد مادری ) در آب وانجام گرده افشانی بر روی آن به نام روش ترکه و آب، شیوه پیوند شاخه های گلدار ماده بر روی نهال های یکساله و شیوه گرده افشانی روی درختان بالغ می باشند. ( جعفری مفید آبادی و همکاران، 1378 ) به دلیل اهمیت و کاربرد بیشتر شیوه کشت (ترکه) و آب فقط این شیوه توضیح داده می شود.
- جهت انجام دو رگ گیری با شیوه ترکه و آب مراحل ذیل به ترتیب انجام می گیرد :
1 ) ابتدا انتخاب پایه های نر و ماده و مشخص نمودن شاخه های گل دهنده ( با توجه به شناخت از خواص فنولوژیکی و بیولوژیکی پایه ها) صورت می گیرد. متعاقب آن شاخه های گل ماده جهت جلوگیری از انجام هر نوع گرده افشانی ناخواسته از درخت مادری جدا و در گلدان های آب در گلخانه نگهداری می شوند.
2 ) قطع شاخه های دارای گل درست قبل از بازشدن گل ها و حمل آنها به گلخانه یا آزمایشگاه و قرار دادن انتهای شاخه ها در گلدانهای بزرگ آب ( با توجه به شناخت کافی از زمان مناسب باز شدن گل های نر ) جهت جمع آوری دانه گرده و نگهداری آنها در حرارت 20 تا 5 درجه سانتیگراد یخچال تا رسیدن گلهای ماده .
3 ) حمل گرده افشانی دستی از ابتدای آماده شدن گلهای ماده و جهت باروی در سه نوبت به فواصل 48 ساعت از هم انجام می گیرد.
وجود یک یا چند صفت مثبت در گونه های مختلف صنوبر، باعث تقویت این فکر گردیده است که اگر بتوان آنها را با یکدیگر دورگ کرده وهیبریدهای جدید تولید کرد کاری مفید و سودمند خواهد بود اما ایجاد دو رگ های مصنوعی به راحتی میسر نیستند و با موانع زیادی رو برو است که می بایست بررسی شود.
ناسازگاری
دلایل عمده ناسازگاری در دو رگ گیری بین گونه ای و بین جنسی صنوبرها شامل ناسازگاری های فیزیولوژیکی، ژنتیکی، آناتومیکی، شیمیایی و آندوسپرمی می باشد که باعث ریزش زود هنگام گل ها، خشکی زود هنگام کپسول ها، زوال پذیری دانه گرده و دلایل ناشناخته زیاد دیگر می گردد. ( 1979 Davidson walter)
علاوه بر این در دو رگ گیری های بین گونه های دیپلوئید و تتراپلوئید در بیشتر موارد بافت آندوسپرم تکمیل نمی یابد و یا با تکامل ناقص و ناکافی همراه است که موجب عدم تغذیه جنین و مرگ آن می گردد و ناسازگاری از نوع آندوسپرمی را به وجود می آورد. ( جعفری مفید آبادی و طبائی عقدایی، 1380 )
جهت بررسی بیشتر پدیده ناسازگاری در صنوبرها به شرح عوامل ناسازگاری در آنها پرداخته می شود.

ناسازگاری در دو رگه گیری های صنوبر
اصلاح ناسازگاری Incompatability در مواردی به کار برده می شود که دانه گرده و یا لوله گرده یک گیاه نتواند روی کلاله یا داخل بافت اندام همان گیاه یا گونه دیگر رشد کرده و سبب باروری تخمک شود. مطالعات سیتوژنتیکی نشان داده است که به سه طریق ممکن است ناسازگاری ایجاد شود.
1 ) جوانه زدن دانه گرده
2 ) جوانه زدن لوله گرده معمولی است ولی رشد لوله گرده در خامه متوقف می شود.
3 ) رشد لوله گرده طبیعی است و گامتهای نر به گامت های ماده یا نمی رسند و یا می رسند ولی بذر تولید نمی شود.
دلیل عدم جوانه زنی دانه گرده در سطح کلاله وجود هورمون های مخصوص در سطح کلاله است که در تماس گرده با سطح کلاله تراوش می شود. اگر قسمتی و یا تمام کلاله حذف شود، دانه گرده جوانه خواهد زد.
( اهدایی ، 1379)
دو رگی گیری بین گونه های یک بخش و نیز تعدادی از جنس صنوبر امکان پذیر بوده ولی تمام بخش های آن، توان دو رگ شدن با یکدیگر را ندارد.
2 . 4 ) بررسی و شناخت چند گونه مهم صنوبر
در اینجا به شناخت چند گونه مهم از جنس صنوبر پرداخته خواهد شد :
2 . 4 . 1 ) پده populus euphratica
پرده درختی با ارتفاع 15 متر دارای جست های ریشه جوش می باشد. شاخه های جوان آن صاف و یا کمی خزی است که به تدریج صاف و مومی می گردد. شاتون های گل معمولاً با باز شدن برگها ظاهر می گردد. ساقه آن تقریباً همیشه خمیده، گاهی کج و منشعب و چند شاخه و فرم تنه دارای انحنا است. چوب پده فشرده، سخت ومقاوم و رنگ آن قهوه ای تیره است. به آسانی می توان آن را خشک کرده و روی آن کار کرد، ارزش گرمازایی چوب آن در هنگام سوختن در حدود 5000 کیلوکالری بر کیلوگرم است. پوست آن در جوانی سبز زیتونی ولی در کهنسالی آن پوستی ناصاف و الیافی به رنگ قهوه ای روشن دارند. برگهای پده کبود ، خاکستری و چرمی شکل بوده و از نظر شکل متنوع می باشد. برگ جست ها نیزه ای شکل باریک با دمبرگ کوتاه مشابه برگ اوکالیپتوس و یا بید است. ( ثابتی، 1381 )
در صورتی که برگ انشعاب کوتاه و درختان کهنسال آن پهن و گرد بوده و دارای انتهایی دندانه دار و دمبرگ بلند است و نیز برگ انشعابات بلند آن مثلث یا لوزی شکل به نظر می رسد.
محل رویش پده به صورت خالص و آمیخته، حاشیه آبروها و رودخانه های دایمی و یا موقتی مناطق خشک و نیمه خشکی است که در آنها طغیانهای فصلی و غرقاب شدن خاک موجبات پیشروی این درخت را فراهم می آورد. پده کم و بیش به خاکهای شنی – لومی آبرفتی گرایش دارد ، اما می تواند روی خاکهای شنی – لومی و لومی – رسی نیز رشد کند. از خصوصیات بارز این درخت، قدرت تحمل زیاد آن نسبت به PH بالای خاک ( 9/9 – 8 ) است.
همچنین این درخت قادر است غلظت زیاد نمکهای محلول در خاک را تحمل کند که گاه میزان آن تا 53/4 درصد می رسد. این گونه بومی توران یعنی آسیای مرکزی و جنوب غربی تا شمال آفریقا است. درختی است که اغلب در کلیه مناطق ایران از سردترین تا گرمترین ( کردستان، کرمان، یزد ) و حتی در بیشه زارهای حاشیه رودخانه ها ( خوزستان ) می روید و با رشد و نمو خود یک اکوسیستم خاص در مناطق ایجاد می کند و می تواند یکی از درختان سریع الرشد و با تاج پوشش مناسب در منابع خشکی نام برد. اهمیت زیادی در صنایع چوب و جنبه های حمایتی دارد.
2 . 4 . 2 ) شالک
درختان شالک در جوانی دارای پوست خاکستری و خشن و در سنین بالاتر قهوه ای تیره با شیارهای بزرگ، عمدتاً عمودی است. تنه کوتاهی نسبت به کبوده دارند، فاقد گورچه شاخه های زاید و گره های تنه بوده و دو شاخه شدگی بر روی تنه قابل ملاحظه نیست. پوست تنه کاملاً متمایز است، شکل عمومی آن تاج باز است تاج پوشش کاملاً پری دارند. این درخت دیر زیستی کمی دارد.
2 . 4 . 3 ) کبوده
پوست کبوده در جوانی شیری روشن، نازک ، صاف و دارای چشمکهای کوچک می باشد و در سنین بالاتر به رنگ کرم تا سبز با شمکهای درشت با سطحی نسبتاً صاف و بدون شیار در می آید. تنه کبوده نسبت به شالک بلندتر می باشد. فاقد گورچه و شاخه های زاید می باشد و دو شاخگی در آن دیده نمی شود. شکل درخت تاج باز است.
2 . 4 . 4 ) سفید پلت
درخت سفید پلت دارای نام های علمی زیر است :
p . berkarensis
p . morisetiana
p . bachofenni
p . triloba
p . hybrid
سفید پلت اولین بار توسط marchal biberstein به نام p . hyrida M . B
نامیده شد که هیچ ارتباطی با گونه p . hybrida Rie ندارد و بومی شمال ایران می باشد. سفید پلت درختی بزرگ، مشابه سپدار ( p . alba ) است. شباهت برگها و خصوصاً رنگ قهوه ای این درخت و هترو فیلی که در برگهای آنها دیده می شود موجب اشتباه در تمایز این دو می گردد ولی در شکل ظاهری ساقه ها و خصوصاً ساقه درخشان کهنسال انشعابات ساقه ها و مرفولوژی گل ها، بین دو درخت سپیدار و سفید پلت اختلاف زیادی وجود دارد و این دو را از یکدیگر متمایز می سازد. بخش گیاهشناسی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور وزارت جهاد کشاورزی واقع در پیکانشهر نیز مجزا بودن این دو گونه را تایید نموده اند.
2 . 5 ) ویژگی های مشترک صنوبرها
1 ) دو جنس نر و ماده در صنوبرها، از یکدیگر جدا هستند و در اصطلاح این گیاهان دو پایه اند.
2 ) رشد صنوبرها در جوانی سریع اما دیرزیستی یا مرگ طبیعی آنها کوتاه است، بنابراین، صنوبر کار دوره محدودی را برای دسیابی به گرده بینه هایی که کشت صنوبر را توجهی کند در پیش رو داشته و در آغاز، زمان را نباید از دست بدهد.
3 ) تکثیر اغلب با قلمه انجام می گیرد : یعنی بخشی از چوب همان سال با ابعاد کافی cm20 ، mm10 – 8 قطر در انتهای باریک در صورت کاشت در فصل مناسب، ریشه ها و اندام هوایی پیدا می کند. پایه ای که به این ترتیب به دست می آید، همانند پایه ای است که قلمه از روی آن برداشت شده است. همه پایه هایی که با قلمه گیری از پایه نخستین و بعد کاشت آنها پدید می آیند، یک کلن را تشکیل می دهندکه کولتیوار نامیده می شوند. برخی کولتیوارهای قدیمی را چند کلنی می نامند، یعنی از پایه های متعلق به چندین کلن نزدیک به هم به وجود آمده اند.
2 . 6 ) بررسی برخی از خصوصیات عمومی جنسی صنوبر
2 . 6 . 1 ) اهمیت صنوبر
به دلایل زیر، چوب صنوبر در بین گونه های زود رشد از اهمیت ویژه ای برخودار می باشد:
1 ) صنوبرها از نظر اکولوژیکی بسیار کم نیاز هستند، می توان آنها را در اغلب اقلیم ها کاشت.
2 ) اکثر صنوبرها در شرایط مساعد و مساوی رشد، بسیار زود رشد هستند و گاهی تولید چوب آنها به بیش از m3 40 در سال و هکتار می رسد. ( تولید چوبهای جنگلی 2 تا 5 متر مکعب در سال و هکتار برآورده شده است ) . ( طباطبانی ،محمد، 1347 )
3 ) با مقایسه رشد صنوبرها، گونه های اکالیپتوس هم بسیار زود رشد هستند ولی اشکال آنها بردباری کمتر به سرما و لزوم آزمایش های گسترده و بیشتر در کشور ماست.
4 ) صنوبرها غالباً درختان اجتماعی هستند و کاشت انبوه آنها در کنار هم امکان پذیر است و از برخی گونه ها و واریته های آنها می توان قلمستانهای خاص و انبوه تهیه نمود.
5 ) ویژگیهای مرفولوژیکی، آناتومیکی، فیزیکی، مکانیکی و تکنولوژیکی چوب صنوبرها برای بسیاری از صنایع چوب مانند نئوپانها، کبریت سازی، روکش سازی، کاغذ سازی و ... مناسب است.
6 ) امکان پرکاربرد چوب صنوبر، صنوبرهای همه جانبه است و به قدری زیاد است که با وجود پهن برگ بودن، می توان چوب آنها را در ردیف چوب سوزنی برگان ارزیابی کرد. چوب آنها سبک، نرم، همگن، خوش کار، با رنگ روشن، دارای قابلیت خوب چسب خوری یا میخ و پیچ خوری و ... می باشد.
7 ) صنوبرها در کشور ما در بسیاری از نقاط خارج از جنگل کاشته می شوند و مردم ما با آنها آشنایی نزدیکی دارند.
8 ) ازدیاد و کاشت صنوبرها زحمت زیادی ندارد و به وسیله قلمه کاری میسر است و پس از کاشت، به جز آبیاری مراقبت زیادی لازم ندارد.
9 ) چوب صنوبرها به راحتی پوست کنی می شود و خشک می گردد و آغشته و پرورده می شود.
10 ) در شرایط کشور ما که سوزنی برگان با تنه باریک و بلند کمیاب است، چوب صنوبرها به راحتی می تواند برای تهیه تیرهای مختلف ساختمانی، تلفن، تلگراف و برق جای آنها را بگیرد.
11 ) امکام دو رگ گیری و ترکیب خواص ممتاز صنوبرها زیاد است و می توان بدین وسیله اصلاحات زیادی در روی چوب و تولید صنوبرهای طبیعی و موجود دنیا انجام داد.
12 ) در هر نوع خاکی، می توان گروهی از صنوبرها را با توجه به نیاز اکولوژیکی آنها کاشت.
2 . 6 . 2 ) کاشت صنوبر
2 . 6 . 2 . 1 ) تهیه نهال
صنوبر از جمله درختانی است که علاوه بر بذر از طریق قلمه نیز به آسانی تکثیر می شود که روش معمول و مرسوم تولید و تکثیر در حال حاضر با قلمه است. قلمه گیری معمولاً از شاخه های جوان یکساله جست ها ، پاجوش های حاصل از کنده یا مازاد شاخه های حاصل از هرس انجام می گیرد. برای تضمین موفقیت در امر قلمه گیری نکاتی را باید رعایت کرد که به قرار زیر میباشند. ( میردامادی، 1348 )
2 . 6 . 2 . 2 ) قلمه
1 ) قلمه از قسمت میانی شاخه های جوان و جست های سالم گرفته شود، زیرا قسمت انتهایی و ابتدایی شاخه ها به علت ضخامت و نازکی بیش از حد برای قلمه گیری مناسب نیستند.
2 ) شاخه های موردنظر برای قلمه گیری بایستی سالم، فعال و بدون آفت وبیماری باشند.
3 ) یک قلمه مناسب باید 25 – 20 سانتی متر طول و 5/1 – 1 سانتی متر ضخامت ودارای 5 – 4 جوانه سالم و فعال باشد.
4 ) زمان قلمه گیری پس از یخبندان زمستانه میباشد و قلمه ها باید بلافاصله در خزانه کشت شوند.
5 ) قلمه گیری باید با ابزار مناسب و تیز انجام شود تا بافتهای ابتدا و انتهای قلمه صدمه نبینند.
برای تهیه قلمه، کارگر با استفاده از قیچی قلمه بری، قلمه ها را تهیه می کند، این روش زمان زیادی می گیرد ولی قلمه های تهیه شده دارای کیفیت بالایی می باشند. کارگر عملیات زیر را پس از تهیه قلم ها باید انجام دهد :
1 ) صاف کردن سطح مقطع پایینی
2 ) یک جهت کردن و بسته بندی قلمه ها به صورت باندل
پس از تهیه قلمه باید آنرا سریعاً به خزانه منتقل کرده و کشت را انجام داد. عملیات کشت نیز توسط کارگر انجام میشود زیرا جهت قلمه در هنگام کشت مهم می باشد. دستگاه قلمه کاری برای کشت قلمه صنوبر و گیاهان مشابه در ایران وجود ندارد و برای مکانیزه کردن نهالستان یکی از نیازهای ضروری می باشد.
2 . 6 . 3 ) عملیات داشت صنوبر
به طور کلی عملیات داشت صنوبر شامل آبیاری، کودهی، پاکسازی و ترسیم جوی های آبیاری، مبارزه با علفهای هرز بین ردیفها، سم پاشی و مبارزه با آفات و حذف شاخه های ابتدایی تنه میباشد. هر کدام از این عملیات، اهمیت و روش خاص خود را دارد و بسته به شرایط محیطی انجام می گردد.

2 . 6 . 4 ) عملیات برداشت صنوبر
سالهای متمادی انسان با وسایل ساده دستی اقدام به بهره برداری از جنگل نموده است، ظهور انواع اره های موتوری تحول عظیمی را در امر قطع و تبدیل درختان جنگلی از حدود 50 سال پیش به بعد به وجود آورد. و بازده کار کارگران بهره برداری را به دو برابر افزایش داد که این موضوع از اولین تلاش ها در جهت مکانیزاسیون بهره برداری بوده است. هر چند استفاده از اره موتوری مشکلات و خطراتی را برای انسان به بار آورد ، ولی امروزه حذف اره موتوری در کار بهره برداری غیر قابل تصور است. امروزه در کشورهای پیشرفته که دارای طرح های وسیع بهره برداری هستند، از ابزار و وسایل و ماشین های گوناگون و متعددی استفاده می نمایند.
1 ) اره زنجیری
2 ) قیچی های هیدرولیکی برداشت
3 ) ماشین برداشت صنوبر برای استفاده در دوره بهره برداری کوتاه مدت.

فصل سوم
کاشت گونه های مختلف صنوبر در ایران

کاشت گونه های مختلف جنس صنوبر در برخی از استانهای مهم ایران:
ایران با داشتن تنوع آب و هوایی و اقلیمهای متفاوت از نظر تنوع گونه های صنوبر ارزشمند و قابل توجه است. ایران در حدود هشت سال پیش از تشکیل کمیسیون بین المللی صنوبر توسط FAO ( 1334 شمسی ) به عضویت آن درآمد و در سال 1335 چندین کلن صنوبر توسط کمیته ملی صنوبر به ایران وارد شد.
گونه های بومی صنوبر در ایران اغلب :
پده p . euphratica در جنوب و نواحی گرمسیری ایران گسترش دارد و سفید پلت p . caspica که در نواحی رویش خزری است می باشند.
در اینجا به برخی از صنوبرکاریهای مهم در برخی از استانهای مختلف کشورمان پرداخته خواهد شد.
3 . 1 ) استان زنجان ( بخش زنجارود)
بدون اطلاع از وضعیت و چگونگی توده ها و عناصر تشکیل دهنده صنوبر کاری ها، هرگونه دخالت در جهت بهینه سازی یا تغییر ساختار توده های عملی ناسنجیده وفاقد پشتوانه علمی به حساب می آید.
برای ارائه روش های نوین و علمی صنوبرکاری و همچنین توجیه علمی صنوبرکاران ابتدا باید در مورد شرایط منطقه صنوبرکاری، وضعیت رویشی، نیازها، ساختار توده ها، تنوع ارقام، برتری ها و کاستی های ارقام مختلف، نسبت به یکدیگر به خوبی آگاه بود. از آنجایی که توده های صنوبرکاری حاشیه زنجانرود یکی از منحصر به فردترین توده های دست کاشت صنوبر کشور محسوب می گردد، هدف مطالعه و بررسی حاضر کسب اطلاعات دقیق از وضعیت توده ها و مشخص ساختن خصوصیات ظاهری درختان صنوبر و چگونگی آمیختگی این گونه ها در درون توده هاست.
3 . 1 . 1 ) بررسی کمی و کیفی صنوبرکاری های منطقه زنجانرود
طبق تحقیق نمیرانیان، زبیری، رحمتی و باقری با نظر به اینکه اهمیت صنوبرکاری ها مردمی در تامین قسمتی از نیازهای چوبی کشور و کاستن از فشار وارده بر عرصه های جنگلی و با توجه به صنوبرکاری های قابل توجه در حاشیه زنجانرود ( ابتدای جاده زنجان – میانه ) به منظور کسب اطلاع از ساختار، تنوع ارقام و وضعیت رویشی این توده ها طراحی گردید. توده های صنوبرکاری منطقه زنجانرود به صورت مجموعه ای ناپیوسته به وسیله زمین های کشاورزی، باغ ها، زمین های بایر، مسیرهای رودخانه و جاده از یکدیگر جدا شده اند.

3 . 1 . 2 ) نتایج صنوبرکاری در زنجانرود به قرار زیر است
90% توده های صنوبرکاری منطقه از شالک p . nigra var " pubescens " (60%) و کبوده شیرازی p . alla Cr " shirazi " (30%) تشکیل شده اند.
از نظر ساختار کمی و کیفی هم چون قطر، ارتفاع، استوانه ای شکل و کشیده بودن تنه، تعداد کم شاخه، پیچیدگی و زاویه تنه، شکل و ضخامت پوست، پوسیدگی و آفت زدگی، دیرزیستی و ... درختان کبوده در وضعیت به مراتب بهتری ( در مقایسه با شالک ها ) قرار دارند.
در قطر برابر 50 سانتی متری، درختان کبوده به ارتفاع 25 متر و حجم 5/2 مترمکعب می رسند، در حالی که شالک ها حداکثر به ارتفاع 5/22 متر و حجم 6/1 متر مکعب می رسند.
در مجموع منطقه زنجانرود قابلیت تبدیل به قطب تولید چوب صنوبر را داراست که بایستی با انجام تحیقیقات همه جانبه و برنامه ریزی و مدیریت منسجم، گونه ها و روش های کاشت و داشت معرفی و ترویج شده و همچنین حمایت های لازم از صنوبرکاران در دراز مدت انجام گیرد.
3 . 1 . 3 ) نوع درختان منطقه زنجانرود
درختان موجود در صنوبرکاری های این منطقه شامل کبوده شیرازی، شالک، تبریزی و بید و تک درختانی همچون ون، نارون، زالزالک هستند. این درختان بازماندگان توده های انبوه بید دو سوی رودخانه هستند که به مرور صنوبرکاری ها جایگزین آنها شده اند. منحنی تعداد در هکتار درختان منطقه از وضعیت طبیعی برخوردار نیست. این در حالی است که منحنی تهیه شده در سال 1366 دارای وضعیتی طبیعی است ( دفتر فنی صنایع چوب ، 1371 ).
علت این امر همان طور که در نمودار 3 مشخص است، انتقال درختان از طبقات قطری کم (10) به طبقات قطری بالاتر (15 و 20 ) و عدم کاشت و جایگزینی درختان جوان است. در طبقات قطری بیشتر از 45 سانتی متر درختان شالک حضور ندارند، در حالی که کبوده های با قطر 50 سانتی متر نیز دیده می شوند. علت این امر دیرزیستی کبوده ها و رشد قطری مطلوبتر آنها در سنین بالا در مقایسه با شالک ها می باشد. در کل با وجودی که صنوبرکاران خود به رشد سریع و خوش فرم تر بودن چوب کبوده ها به خصوص در سنین بالاتر از 5 تا 10 سال در مقیاسه با شالک اذعان دارند با وجود این، کبوده ها نصف تعداد در هکتار شالک ها را دارند. شاید دلیل این امر نبودن آگاهی درباره سریع الرشد بود، متداول نبودن، در دسترس نبودن و عدم شناخت و یا مشکلات این گونه ها در استقرار و زنده ساختن آنها در سالهای اولیه رویش بوده است. با این وجود در سالیان اخیر رویکرد صنوبرکاران به این گونه باعث شده است تا درختان جوان و نونهالهای این گونه را هر چند پراکنده در منطقه شاهد باشیم. همچنین صنوبرکاران منطقه معتقدند که درختان تبریزی به توجه و مراقبت های بیشتری نیاز دارند که صرف وقت و هزینه های بیشتری را می طلبد، در حالی که درهنگام فروش تفاوت چندانی را با دیگر گونه ها ندارد و در منطقه استقبال زیادی از این گونه ها نمی شود و شاهد حضور پراکندگی این درختان در منطقه هستیم.

نمودار شماره 1 ) تعداد در هکتار درختان منطقه
همان طور که در شکل مشاهده می شود در منطقه زنجانرود 60% شالک، 30% کبوده، 4% بید و 6% تبریزی وجود دارد.

نمودار شماره 2 ) پراکنش درختان در طبق قطری مختلف تعداد در هکتار

ن

طبقات قطری (cm)

نمودار شماره 3 ) مقایسه وضعیت تعداد در هکتار درختان منطقه در سالهای 1366 و 1374

3 . 1 . 4 ) وضعیت کیفی درختان
درختان شالک تنه کوتاهتری نسبت به کبوده ها دارند. هر دو درخت فاقد گورچه، شاخه های زاید و گره های تنه بوده و دو شاخگی بر روی تنه قابل ملاحظه نمی باشد. شکل عمومی هر دو درخت تاج باز است ( زاویه شاخه ها تنه اصلی 45 درجه بیشتر ) و تاج پوشش کاملاً پری دارند.
پوست تنه دو گونه کاملاً متمایز است ، پوست شالک ها در جوانی خاکستری و خشن و در سنین بالاتر قهوه ای تیره با شیارهای بزرگ عمدتاً عمودی است، در حالی که پوست کبوده ها در جوانی شیری روشن، نازک، صاف و دارای چشمکهای کوچک می باشد و در سنین بالاتر به رنگ کرم تا سبز با چشمکهای درشت با سطحی نسبتاً صاف و بدون شیار در می آید. تفاوت ضخامت پوست دو گونه در سنین بالاتر قابل ملاحظه بوده و تا 90 میلی متر تفاوت نشان می دهد که باعث تغییرات محسوسی در جسم چوب خالص درختان قطع شده می شود.
درختان شالک دیرزیستی کمتری دارند و در درختان مسن معایبی چون پوسیدگی درون چوب، سیاه شدگی مغز، توخالی شدن و آفت زدگی چوب زیاد دیده می شود، این در حالی است که هیچکدام از درختان کبوده مشاهده شده عوارض فوق دیده نشده است.
3 . 1 . 5 ) نتیجه گیری مطالعات در منطقه زنجانرود
آنچه امروزه از وضعیت صنوبرکاری در منطقه زنجانرود مشخص است این است که انتخاب اولیه صنوبرکاران منطقه درختان شالک بوده که با گذشت سالیان سال هنوز هم 60% درختان منطقه را تشکیل می دهند. اظهارات صنوبرکاران کهنسال منطقه حکایت از آن دارد که گزینش خاصی برای انتخاب شالک در مقابل سایر ارقام صنوبر وجود داشته است. بلکه شالک و تبریزی تنها گونه های صنوبر شناخته شده و در دسترس بوده اند. چون تبریزی در مقایسه با شالک ها به خاک غنی تر، آبیاری مرتب تر و رسیدگی بیشتری احتیاج دارند و چندان برای کشت در توده های وسیع مناسب نیستند. بنابراین کاشت شالک تنها امکان برای صنوبرکاران بوده است. بعدها کاشت کبوده در منطقه به طور پراکنده آغاز شد که به علت زنده مانی کم و رشد کند در مرحله نونهالی چندان با استقبال مواجه نشده است.
3 . 2 ) استان چهارمحال و بختیاری
گونه های مختلف صنوبر بومی در این استان عبارتنداز :
1 ) populus nigra که به صورت متمرکز و نیمه متمرکز در اکثر مناطق استان به عنوان اصلی ترین جوامع صنوبر در مناطق صنوبرخیز استان ( دشت شهداء حاشیه رودخانه هندودر، حاشیه رودخانه هفته عمارت به پل رو آب و گل زرد به پل د آب، رودخانه های مناطق خمین و ساوه و ... ) دیده می شود و عموماً تحت عنوان شالک و سمرقندی شناخته می شوند.
2 ) گونه populus alba که اکثراً همراه با تبریزی و یا به صورت پراکنده در سطح کمتری از صنوبرستان کاشته شده است.
3 ) گونه پده p . euphratica که از گونه های با پراکنش طبیعی استان بوده که در حاشیه رودخانه قره چای ( منطقه ساوه و تفرش ) و حاشیه قمرود ( خمین و محلات ) پراکنش دارد.
با توجه به استعدادهای استان چهارمحال و بختیاری در زمینه صنوبرکاری و علاقه مندی کشاورزان در اختصاص دادن زمین های کشاورزی خود به کشت این محصول، برنامه ریزی و مدیریت مناسب در این زمینه می تواند، ضمن صرف هزینه های ناچیز و سودآوری نسبتاً مطلوب، بخش عمده نیازهای چوبی کشور را تامین نماید. تولید هیبریدهای گیاهی به منظور افزایش عملکرد در واحد سطح و نهایتاً استفاده حداکثر از پتانسیل منابع موجود، به عنوان یک راهکار عملی، همواره مورد توجه کشورهای مختلف جهان بوده است. ضرورت ارزیابی و معرفی پایه های برتر صنوبرهای دو رگ تولید شده با شرایط اقلیمی مختلف کشور، جهت رونق صنوبرکاری در کشور و همچنین تداوم کار اصلاح بر روی این گونه گیاهی سریع الرشد احساس شود.
3 . 2 . 1 ) پتانسیل مناطق جنگلی استان چهارمحال و بختیاری جهت توسعه صنوبرکاری
همان طور که قبلاً اشاره شد وابستگی شدید مردم جنگل نشین به بهره برداری از عرصه های جنگلی باعث فشار مداوم بر اکوسیستم این جنگلها و به خطر افتادن ماهیت وجودی آنها شده است. بی تردید عدم تجدید حیات که ضامن بازسازی و جوان شدن یک توده جنگلی است به تدریج صدماتی غیرقابل جبران را به مناطق جنگلی وارد می نماید.
در این میان توجه به ایجاد اشتغال دائم با تکیه بر توان و پتانسیل منطقه و در یک کلام ایجاد انگیزه لازم جهت حفاظت از عرصه توسط مردم منطقه و دخالت آنها در احیاء و غنی سازی جنگلها ( توسعه جنگلداری بومی ) می تواند به عنوان یک راهکار مناسب محسوب گردد، یکی از پتانسیلهای استان چهارمحال و بختیاری دارائی منابع آبی فراوان با شبکه توزیع مناسب است که می توان با کمی هزینه (انتقال آب)، تداوم جاری بودن آنها را با حفاظت از عرصه های جنگلی تضمین نماید.
در بررسیهای انجام گرفته حدود 18000 خانوار جنگل نشین در مناطق جنگلی استان زندگی می کنند که به دلیل وابستگی به این عرصه ها، سالیانه باعث تخریب جنگلها می گردند. در این مناطق به خصوص در حاشیه روستاها حداقل در یک شعاع 500 الی 1000 متری تخریب بسیار شدید است که با این احتساب در اطراف هر روستا حدود 80 الی 300 هکتار به شدت تخریب یافته است. اگر در یک برنامه ریزی حداقل به ازاء هر خانوار یک هکتار از اراضی تخریب یافته جنگلی به کاشت صنوبر اختصاص یابد حدود 18000 هکتار به میزان اراضی صنوبرکاری استان اضافه می گردد که می تواند تاثیر بسزایی در ایجاد اشتغال، ایجاد درآمد و تولید منابع سلولزی داشته باشد و در آینده فشار بر عرصه های جنگلی را کاهش دهد. اگر تولید در هکتار و در سال را با استفاده از کلن های سریع الرشد حدود 30 متر مکعب در نظر بگیریم سالیانه 540000 متر مکعب تولید در هکتار این عرصه ها می گردد که مطمئناً دنباله رو سیاستهای سازمان جنگلها مراتع و آبخیزداری کشور و کاهش دهنده وابستگی مردم به عرصه های جنگلی با ایجاد درآمد مولد همراه با شغل دائم و بومی است در ادامه این روند استقرار کارگاههای کوچک و بزرگ با بهره برداری از چوب صنوبر در دوره های زمانی کوتاه مدت و یا میان مدت و حتی دراز مدت تضمین کننده رشد اقتصادی این مناطق خواهد بود.
نقش جنگلهای منطقه زاگرس در زمینه حفاظت از منابع آب و خاک با گذشت زمان به یک نقش استراتژیک برای کشور تبدیل می گردد. رشد روز افزون جمعیت جهان و بهره برداری رودخانه مذکور ارقام و گونه های مختلفی از صنوبر به صورت متراکم و یا پراکنده کشت گردیده است. در مناطق دیگر استان نظیر ساوه، خمین، سربند، فراهان و تفرش نیز کشت صنوبر در حاشیه رودخانه ها و مزارع مرسوم می باشد و به عنوان منبع درآمد و سرمایه ای که در واقع ضروری و نیاز به کمک روستائیان می آید و رفع نیازهای چوبی جهت مصارف مختلف روستایی و شهری به کار می رود.
3 . 2 . 2 ) اهداف و برنامه های طرح صیانت از جنگلهای زاگرس در استان چهارمحال و بختیاری
سیر تخریب جنگلهای زاگرس و اهمیت آن در حفاظت از منابع آب و خاک کشور باعث تعریف طرح صیانت از جنگلهای زاگرس گردید. با مطالعه دقیق مناطق جنگلی این حوضه در استانهای تحت پوشش، برنامه عملی به منظور حفاظت، احیاء و غنی سازی این جنگلها با تکیه بر منابع و پتانسیلهای منطقه رویشی زاگرس پیاده گردد.
در اولین گام در استان چهارمحال و بختیاری حدود 30 هزار هکتار و در گام دوم حدود 40 هزار هکتار از جنگلهای استان در برنامه مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعات سعی شده با بررسی دقیق منابع استان ، برنامه عملیاتی برای حفاظت و احیای جنگل های استان فراهم گردد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 59   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

پایان نامه خصوصیات چینی وسرامیک

اختصاصی از فی بوو پایان نامه خصوصیات چینی وسرامیک دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 180 صفحه می باشد.

فهرست مطالب

عنوان                                  صفحه

پیشگفتار................................... 1

فرآورده های ویژه و سرامیکی تکنیکی .........  8

دیرگدازه ها ...............................  8

فرآورده های زمخت .........................  11

فرآورده های ظریف .........................  11

ظروف خانگی ...............................  12

کاشی ها ..................................  37

سرامیک های بهداشتی .......................  42

عایق ها ومقره های الکتریکی ...............  45

تکامل صنعت سرامیک ........................  54

تکامل صنعت سرامیک در جهان ................  54

تکامل صنعت سرامیک در ایران ...............  68

پیشگفتاراستاندارد چینی ...................  85

ظروف چینی غذا خوری – ویژگیها و روشهای آزمون  87

فرآورده های سرامیکی ......................  89

چینی .....................................  91

انو اع چینی غذا خوری .....................  91

نمونه برداری .............................  91

آزمون های فیزیکی .........................  93

آزمون مقاومت در برابر تغییر ناگهانی دما ..  98

آزمون قابلیت نور گذاری ...................  106

سختی .....................................  109

آزمون های شیمیایی ........................  112

آزمون پایداری لعاب و دکور ظروف غذا خوری در برابر شستشو    122

آزمون های چشمی و درجه مرغوبیت ............  124

تاثیروتوزیع اندازه ذرات بر خواص دوغاب سرامیک 132

اطلاعات مربوط به اندازه ی ذرات ............ 133

رئولوژی دوغابها........................... 136

فاز جامد موجود در دوغابها................. 138

توزیع اندازه ی دانه رئولوژی دوغابها....... 139

دوغابهای الومینا.......................... 140

دوغاب های کوارتز.......................... 142

دوغاب های بدنه سفید....................... 142

ساختمان فلوکول در دوغاب های ریخته گری تجاری 145

سرعت ریخته گری در ارتباط با اندازه سطح ذره 147

ویسکوزیته سوسپانسیون های دیسپرز........... 149

ویسکوزیته دوغاب های تهیه شده از پودرهایا مخلوط های لکوئیدی   152

رئولوژی سیستم های کوا گوله................ 153

خلاصه بحث.................................. 155

بررسی عیوب حاصله بر روی قطعات تولیدی پرس .  161

تحقیق برروی بدنه های چینی با سیلیس بالا ...  164

مواد خام .................................  165

مراحل آزمایش نمونه ها ....................  166

نتایج و بحث ..............................  168

انبساط حرارتی ............................  169

جذب آب ودانسیته بدنه ها ..................  170

استحکام خمشی بدنه ها .....................  170

سفیدی و شفافیت بدنه ......................  172

مشاهده نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونیکی  174

نتیجه گیری ...............................  175

منابع و مآخذ .............................  176

ضمیمه ( آماروارقام مربوط به تولیدات چینی ) 177

پیشگفتار

در حال حاضر سرامیک بخش وسیعی از صنایع مختلف معاصر را در برمی گیرد. در عین اینکه این صنعت به قدمت اولین تمدن بشری است ولی اکنون محصولات سرامیکی یکی از مفیدترین پدیده هایی است که در پیشرفت علوم نقش مؤثری را بر عهده دارد.

محصولات سرامیکی دارای تنوع بسیار است. بعضی از آنها همواره مورد استفاده عموم قرار می گیرند و بعضی دیگر در رابطه با مصارف خاصی است که متخصصین از آنها بهره برداری می کنند.

ذیلاً تعدادی از محصولات مذکور ذکر می گردد:

الف- اشیاء هنری یا تزئینی مانند مجسمه- پلاک و غیره

ب- وسایل غذاخوری و لوازم آشپزخانه (Talbo ware)

ج- وسایل بهداشتی از قبیل دستشویی، وان حمام و غیره (Sanitary ware)

د- کف پوشها

هـ- کاشی ها

و- لوله های فاضل آب

ز- الماس های مصنوعی (Synthetic diamonds) مورد استفاده در لوازم صوتی

ح- قسمتی از مغزهای الکترونیکی (Memory Cells)

ط- بخشی از وسایل الکتریکی (مقره- پایه و ترمینال)

ی- شمع های ماشین (Spark Pluge)

ک- عایق ها و اجسام نسوز (Refractories)

ل- وسایل آزمایشگاهی مانند بوته ها، هاونگ های چینی و غیره

م- دندان های مصنوعی (Denture Ceramics)

ن- سنباده ها و ابزارهای برش (Abrasion resisting Ware) و غیره

فقط قسمتی از این مجموعه وسیع را تشکیل می دهند.

زمان ساخت سرامیک ها سالیان قبل و مقارن با رشد فکری انسان های اولیه و ایجاد نخستین تمدن های بشری بوده است.

بشر نخستین پس از شناخت محیط اطراف خودو کشف آتش شروع به ساختن ابزار، لوازم و اشیاء مورد نیاز خود کرد: در هم آمیختن آب و خاک و سخت شدن خمیره آنها بر اثر تبخیر مراحلی هستند که طبیعت به انسان آموخت. قدیمی ترین کشف بشر اولیه که بر اساس کاوش ها و دانستنی های ابتدایی او استوار بوده. همانا استفاده از حرارت آتش جهت سختی و استحکام اشیاء و اجسام گلی می باشد.

گرمای حاصله از حرارت آتش نه تنها باعث استحکام و سخت شدن اشیاء گلی می گردید بلکه گاهی اوقات بر حسب اتفاق تعدادی از آنها نیز بر اثر حرارت زیاد ذوب می شدند. زمانی که آتش فرو می نشست وجود قطعات ذوب شده و گاهی درخشان و سخت در خاکسترهای بر جای مانده انسان را متحیر و وادار به تفکر می نمود. به تدریج در اثر این گونه اتفاقات توجه بشر به ذوب مواد معدنی و نتیجتاً کشف فلزات جلب شد.

گرچه بشر با شناخت فلزات دریچه ای از دنیای تمدن را برخود گشود. ولی مشکل فرم دادن و نیز شکل گرفتن فلزات یکی از مسائلی است که انسان از همان ابتدا با آن برخورد نمود. در مقایسه با فلزات خاصیت شکل پذیری که از خمیره گل حاصل می گشت همواره باعث تقویت نیروی خلاقیت بشر می شد. این خصوصیت موجب می گردید که بتواند به آسانی شکل های مختلف را تجربه نموده و هر آنچه که می اندیشید عملاً بسازد حتی اکثر شکل های فلزی ابتدا از گل های طبیعی ساخته شده و پس از قالب گیری جهت شکل دادن فلزات از آنهااستفاده می گردیده است.

در این زمان است که اشیاء گلی آتش خورده و سخت به وفور در محیط زیست انسان یافت می گردد که از آن جمله می توان ظروف تهیه غذا و نگهداری آن، ابزارها، مجسمه ها آجر بناها و حتی تابوت ها و بسیاری دیگر را نام برد. کشف فلزات باعث گردید که صور، نقوش، طرز ساخت اجسام و اشیاء سرامیکی تغییرات اساسی و کلی پیدا کند و هنرمندان و صنعتگران آن زمان روش های جدیدی را در تولید و آفرینش اشیاء برگزیده و تجربه نمایند.

ویژگی هایی که در ساخت اشیاء سرامیکی وجود داشت موجب تداوم، تکرار و تکثیر آن وسایل گردید. به عبارتی دیگر هر آنچه که بشر می اندیشید می توانست بدون مانعی بسازد و این خود باعث اندوختن و انباشتن دانستنی ها و تجربیات فراوانی گشت. قرن ها قبل از طرح علوم فیزیکی و شیمیایی و حتی بیش از اقدام به کیمیاگری، انسان اولیه از این دانستنی ها و تجربیات بهره گرفته، به صورتی با علم و تکنیک سرامیک ها آشنایی پیدا کرده بود.

هم چنین نظری به محتوی فرم های اولیه و نقوش آنها نشان می دهد که بشر همواره از طریق ساخت و تزئین اجسام سرامیکی در جهت حس زیبایی دوستی، فلسفه ها و خلاقیت های هنری خود مدد گرفته، چنانکه فرهنگ، آداب ورسوم، عواطف و احساسات او همواره در تولید و خلق این اشیاء مؤثر بوده است.

به جهت گسترش صنعت سرامیک در مسیر بررسی و شناخت این اشیاء لازم به نظر می رسد که پس از مقدمه ذکر شده و تعاریف آینده نگاهی گذرا به تاریخ سرامیک انداختده و سپس به پژوهش در طبیعت، مواد خام درون آن و نیز بهره گیری از هر عنصر بپردازیم و آنگاه روش ها، تکنیک ها و سایر عوامل سازنده را بر اساس ساخت و تولید سرامیک ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.

تعریف سرامیک

لغت سرامیک از کلمه یونانی (Keram os) مشتق گردیده که در اصل به معنی ماده پخته شده است. تعریف دیگر از ریشه سانسکریت به موادی اطلاق می گردد که به کمک آتش تهیه می شوند.

تعریف جدید و علمی که در دنیای صنعتی امروز نیز قابل قبول می باشد تعریفی است که در سال 1920 جامعه سرامیک آمریکا مطرح نموده است.

سرامیک عبارت است از تمام محصولات غیرفلز معدنی که برای به عمل آوردن آن به صورت یک محصول قابل استفاده، احتیاج به درجه حرارت معمولاً بالاتر از 600 درجه سانتیگراد را دارد. این تعریف نه تنها شامل محصولاتی می گردد که ماده اولیه خاک آنها و یا سیلکاتها هستند بلکه سایر محصولات از قبیل اکسیدهای فلزی و کربن ها را نیز در برمی گیرد.

تحقیق در مورد مطالعات مربوط به خصوصیات جمعیتی و اجتماعی شهر چناران

اختصاصی از فی بوو تحقیق در مورد مطالعات مربوط به خصوصیات جمعیتی و اجتماعی شهر چناران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه29

فهرست مطالب

فصل اول:

تعریف  علم جغرافیا:

حدود و موقعیت عمومی شهرستان چناران:

موقعیت ریاضی شهرستان چناران:

 معرفی همسایه های شهرستان چناران:

جغرافیاعلم شناخت محیط وپدیده های موجود درآن است. این پدیده هااعم ازاین که به شکل طبیعی وجودداشته باشند ویااینکه درنتیجه ی رابطه ی انسان با محیط به وجود آمده وشکل گرفته باشند،به دلیل اشغال فضایی و قرارگیری دربسترمحیط به خودی خود درحیطه ی مطالعات جغرافیایی جای می گیرند.

ضرورت انجام مطالعات جغرافیایی درطرحهای توسه ی شهری:

درمطالعات شهری که درگذشته انجام شده است،مطالعات وبررسیهای جغرافیایی چندان مورد توجه قرارنگرفته وبه بیانی دیگر این مطالعات درمجموعه ی تخصصهای مورد نیاز برای مطالعات شهری جایگاه مناسب خودرا نیافته اند.شهر تبلورخاصی ازرابطه ی انسان هابایکدیگردربسترمحیط طبیعی وبسترجغرافیایی آن است.پس انجام مطالعات جغرافیایی درچهارچوب طرحهای توسعه ی شهری امری ضروری برای دستیابی به اطلاعات پایه ای ازمحیط است.اگراین ضرورت به موقع تشخیص داده شود، بی تردید دربرخورد با مسائل جغرافیایی شهرها شیوه ای غیرازآنچه که تاکنون به کار رفته است انتخاب می شود0درمطالعات شهری انجام شده تاکنون یا با مسائل جغرافیایی برخورد نشده ویا اگر توجه محدودی هم به آن معطوف شده باشد، ازشیوه و روش علمی لازم برخوردار نبوده است.

بررسی چگونگی مطالعات جغرافیایی در طرحهای توسعه ی     شهری در گذشته:

ارزیابی کلی از مطالعات جغرافیایی و اقلیمی که تاکنون در چهارچوب طرحهای شهری انجام گرفته است توجه به نکات زیر را ضروری می سازد:

• برخوردار نبودن از اسلوب علمی درانجام مطالعات

دانلود مقاله صفات و خصوصیات عرب

اختصاصی از فی بوو دانلود مقاله صفات و خصوصیات عرب دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 
1. سخاوت
در زمان صلح و آرامش، عرب بخشنده و جوانمرد بود. در بخشش مبالغه می کرد و در این راه مال و ثروت را خوار و بی اعتبار می شمرد و بخشش و کرم را یکی از مظاهر سیادت و سروری می دانست. حاتم طایی در این باره می گوید:
یقولون لی أهلک مالک فاقتصد و ما کنت لو لا ما تقولون سیدا
«می گویند دارایی خود را تباه ساختی، میانه روی پیشه کن، اگر چنان می کردم که آن ها می گویند به سروری نمی رسیدم»
قماربازی آنان نیز از سخاوت و کرم ریشه می گرفت. ثروتمندان در شدت سرما و سختی های روزگار بر سرگوسفند و شتر به قمار می پرداختند و چون یکی می برد گوشت قربانی را میان نیازمندان و فقیران تقسیم می کرد. از این رو، شاعران به ستایش قماربازان می پرداختند و کسانی را که قمار نمی باختند نکوهش کرده، «آزمند» و «بخیل» می نامیدند. لبید بن مالک در این مورد می گوید:
و جزور أیسار دعوت لحتفها بمغا لق متشابه أجسا مها
أدعو بهن لعاقر أو مطفل بذلت لجیران الجمیع لحامها
فالضیف و الجارٍ الجنیب کأنّما هبطا تبالة مخصباً أهضامها
«برای نحر کردن شترانی که در قمار باخته ام یاران را فراخواندم تا با همان تیرهای قرعه کشی که مناسب شتران است آن ها را نحر کنند؛
آنگاه گوشت آن ها را به همسایگان و تازه واردان می دهم؛
و میهمان و همسایه آن ها را چنان می خورند که گویی به درّة «تباله» و دامنه های پرخیر و برکت آن در آمده اند».
شاعر در این ابیات به شترانی اشاره کرده است که قماربازان ذبح می کنند و آنان را به کشتن قربانی با تیرهای قمار فرا می خواند، تا گوشت آن را میان همسایگان تقسیم کند تا چنان سیر شوند که گویی در وادی تباله، که دارای دشت های حاصلخیز است، فرود آمده اند.
بخشش عرب در پذیرایی از مهمان و فراهم کردن آسایش او تجلی می یافت و نیز در گرامیداشت بیوه زنان، یتیمان و دریوزگان؛ به ویژه آنگاه که سرما شدت می گرفت و باران از بارش امساک می کرد و مردم غذایی برای خوردن نمی یافتند. خنساء در این باره می گوید:
و اِن صخراً لکا فینا و سیدنا و اِن صخراً اِذا انشتوا لنحار
«همانا (صخر) کاردان و سرور ما بود و هنگامی که در زمستان گرفتار قحطی می شدیم او به کرّات شترانش را قربانی می کرد».
و مضرس بن ربعی می گوید:
و اِنی لأدعو الضیف بالضوء بعد ما کسی الأرض نضاح الجلید و جامده
أبیت أعشیة السدیف و اِننی بما نال حتی یترک الحی حامدة
«پس از آن که قطرات شبنم روی زمین را خیس و منجمد کرد من با افروختن آتش مسافران میهمان را به خانة خود دعوت می کنم؛
از این که تنها با چربی کوهان شتر از مهمان خود پذیرایی کنم ابا می ورزم و تا هنگامی که او قبیله ام را ترک کند به خدمتگذاری او می پردازم».
آنان به زیادی مهمان مباهات می کردن و در شبهای سرد می کوشیدند تا با روشن کردن آتش مهمانان را به سوی خود بکشانند و مسافران با دیدن شعله های آتش به قصد گرم شدن بدانجا روی می آوردند. همچنین اعراب با به پارس آوردن سگان در جهت جذب مهمان می کوشیدند. شریح بن احوص در این باره می گوید:
و مستنبح یبغی و دونه من الیل سجفا ظلمة و ستورها
رفعت له ناری فلما اهتدی بها زجرت کلابی أن یهر عقورها
«بسا مسافری که چون پرداه های سیاه شب فرو آویخت با برآوردن آوای سگان در پی یافتن پناهگاهی برای گذراندن شب بر آمد؛
در این هنگام من شعله های آتش خویش را برای راهنمایی او سرکش تر ساختم و چون راهنمایی شد سگانم را راندم تا آزاری به وی نرسانند.
یکی از عواملی که شاعران عصر جاهلی را به سرودن هجویه وا می داشت خاموش کردن آتش به هنگام پارس سگ ها برای مهمانان بود. اخطل در هجو جریر از این عمل چنین تعبیر کرده است:
قوم إذا استنبح الأضیاف کلبهم قالوا لأمهم بولی علی النار
«آنان قومی هستند که چون مهمانان سگشان را به پارس کردن وادارند به مادرشان گویند با بول خود آتش را خاموش گردان».
از جمله کسانی که به کرم و بخشش بلند آوازه بود و در سخاوت به او مثل می زدند، حاتم طایی بود. او که نامش حاتم بن عبدالله سعد بن حشرج طایی و یکی از شاعران عصر جاهلی بود به بندگی مهمانان خود مباهات می کرد. او در این باره می گوید:
و إنی لعبد الضیف مادام ثاویاً و ما فی الّا تلک من شیمة العبد
«من تا زنده ام بندة مهمانم، از خوی و عادت بندگان تنها همین با من است»
در شعر دیگری او به غلام خود، در صورتی که مهمانی را به خانة او آورد. وعدة آزادی داده می گوید:
او قد فانّ اللیل قمر و الریح یا واقد ریح صر
علّ یری نارک من یمر اِن جلبت ضیفاً فأنت حرّ
«آتش بر افروز که شب ماهتابی است و باد سرد و تند می وزد، ای آتش افروز!
شاید رهگذری شعله های آتش تو را ببیند، اگر بتوانی مسافری را به خانة من جلب کنی تو آزادی»
یکی دیگر از این بخشندگان کعب بن مامه ابادی بود که در شعر شاعر نامش به همراه حاتم طایی آمده است:
کعب و حاتم اللذان تقسما خطط العلا من طارف و تلید
«کعب و حاتم کسانی هستند که بزرگواری های حال و گذشته را میان خود تقسیم کرده اند»
اوس بن حارثه بن لام طایی، هرم بن سنان، عبدالله بن حبیب عنبری، عبدالله بن جدعان، و قیس بن سعد، از دیگر سخاوتمندان عرب به شمار می آمدند.
شجاعت
اعراب در دفاع از شرافت قبیله یا زنان خود و صیانت آنان از خواری و ذلت اسارت، شجاع و دلیر بودند و در این راه اعتنایی به مرگ نمی کردند. عرب های بادیه نشین از ساکنان شهرها شجاعتر بودند. علت این امر همان گونه که ابن خلدون ذکر می کند آن است که: «شهر نشیان در بسترهای نرم و راحت می آرامند، و در ناز و نعمت به سر می برند و دفاع از جان و مال خود را به حکمران خود وا می گذارند که تدبیر امور آنان را بر عهده گرفته است، و به نگهبانی اتکا می کنند که ایشان را از تعرض و آسیب در امان بدارند و در بارورهایی که گرداگرد شهر آنان را فرا گرفته است و حصارهایی که حایل و مانعی در برابر هجوم دیگران است، می آرامند، و از همین رو است که هیچ بانگ و فریادی آنان را بر نمی انگیزد، و هیچ کس شکار ایشان را هم نمی رماند. به همین سبب در نهایت غرور و آسودگی سلاح را به دور افکنده اند و نسل های ایشان بر این وضع تربیت شده اند. ولی بادیه نشینان به سبب جدایی از اجتماعات بزرگ و تنها به سر بردن در نواحی دورافتاده و دور بودن از نیروهای محافظ و نگهبان و نداشتن باروها و دروازه ها، خود دفاع از جان و مال خویش را بر عهده دارند و در این باره و در این باره به کسی اعتماد نمی کنند. از این رو، پیوسته مسلح و مجهز می باشند، و در راه ها با توجه کامل به همة جوانب می نگرند و مواظب خود از هر خطری می باشند. آن ها از خوابیدن و استراحت کردن پرهیز می کنند، مگر خواب اندکی در همان جایگاهی که نشسته اند و بر بالای جهاز شتران، هنگام مسافرت ها همواره با کنجکاوی دقیق به هر صدای آهسته یا غرش سهمناکی که از دور می شنوند به دقت گوش می سپارند، و در دشت های خشک و صحراهای وحشت انگیز با اتکا به دلاوری و سرسختی و اعتماد به نفس خویش تنها سفر می کنند، چنانکه گویی سرسختی و دلاوری سجیّت و سرشت آنان شده است، و همین که موجبی پدید آید، یا بانگی بر خیزد و آنان را به یاری طلبید بی درنگ به سوی آن می شتابند و هیچ گونه هراس به خود راه نمی دهند».
روشن ترین دلیل بر صحت سخن ابن خلدون آن است که چون قریش به سبب اشتغال به تجارت، به ثروت و مکنت رسیدند از امور مربوط به جنگ کنار کشیدند. بادیه نشینان بر اساس سرشت سلحشورانة خود تجارت را خوار می شمردند و قریش را به سبب پرداختن به تجارت مورد ملامت قرار می دادند. در این باره از آنان اشعاری نقل شده است که ضمن آن ها به تحقیر تجارت پرداخته اند و در برخی از این اشعار نیز قریش آماج تحقیر ایشان قرار گرفته است. علت این که بعضی از عرب ها قریش را خوار می شمردند و از آنان بیمی به دل راه نمی دادند، به اشتغال ایشان به تجارت و انصراف از امور جنگ، برخلاف سنت متداول در میان عرب ها، بر می گشت . از نظر عرب جنگجویان دلیر و دلاوران بی باک، از برترین منزلت بهره مند بودند. اما زندگی بی نام و آوازه، نظیر اشتغال به پیشه و زراعت که از خطر کردن های ماجراجویانه بهره ای نداشت از آن بازاریان بود. اعشی آنگاه که ایاد را به دلیل کشاورز بودن مورد سلامت و نکوهش قرار می دهد در این باره می گوید:
لَسْنا کمن جعلت ایاد دارها تکریت تنظر حبها أن یحصدا
قوماً یعالج قمّلا أبناؤها و سلاسلاً أجُداً و باباً مؤصدا
جعل الا له طعامنا فی ما لنا رزقاً تضمنه لنا لن ینفذا
مثل الهضاب جزارة لسیوفنا فاذا تراع فانّها لن تطردا
«ما چون قوم ایاد نیستیم که تکریت را اقامتگاه خود قرار دادند و در انتظار رسیدن محصول نشستند تا آن را درو کند؛
قومی که فرزندانشان با شپش ها می جنگند، در حالی که زنجیرهای وابستگی استوار است و درها بسته؛
خداوند روزی ما را در مال و دارایی خویش قرار داده، رزقی که زوال نمی پذیرد؛
از جمله کسانی که در میان عرب ها به شجاعت و دلیری شهرت داشتند عبارت بودند از: خالد بن جعفر کلاب عامری، عتیبة بن حارث، عنترة عبسی، زید الخیل، عامربن طفیل، عمرو بن معد یکرب، و عمرو بن کلثوم.
عفت و پاکدامنی
گر جه در میان اعراب عصر جاهلیت کسانی بودند که در لذت و عشرت غوطه می خوردند و دربارة زنان به تغزل های مغایر با عفت و پاکدامنی می پرداختند؛ در عین حال کسانی نیز بودند که به پاکدامنی و چشم پوشی از زنان و لذت های دیگر شهرت داشتند. پاکدامنی نیز مانند شجاعت و بخشندگی از لوازم و شرایط سروری تلقی می شد. آنان به پاکدامنی خود افتخار می کردند و به ستایش از آن می پرداختند. عنترة بن شداد می گوید:
و أغض طرفی ما بدت لی جارتی حتی یواری جارتی مأمواها
«من از نگاه به زن همسایه ام چشم بر بستم تا اینکه خانه اش او را از دیدگاه پنهان داشت».
خنساء در رثای برادرش، صخر، بر پاکدامنی و چشم پوشی وی از زنان نوحه گری می کند و می گوید:
لم تره جارة یمشی به ساحتها لریبة حین یختلی بیته الجار
«هرگز زن همسایه او را ندیده است که چون در خانه اش تنها بماند با بدگمانی به حریم وی گام گذارد

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  11  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید